گزارش
چشم‌انداز اقتصاد ایران با «بریکس»
ایران حتی با وجود تحریم نیز با فرصت‌های خوب اقتصادی مواجه خواهد شد
احمد میرخدایی- روزنامه‌نگار
درهای بریکس برای ایران باز شده و کشورمان در یک سال آتی به این گروه بین‌المللی متشکل از اقتصادهای نوظهور خواهد پیوست. کشورهای ایجادکننده این گروه اهدافی را از این گردهمایی دنبال کرده‌اند و اعضای جدید نیز بنا به سیاست‌هایی به این گروه می‌پیوندند، اما پیوستن به این گروه به‌طور خاص برای کشور ما چه منافعی در حوزه اقتصاد خواهد داشت؟
به گزارش همشهری، گروه بین‌المللی بریکس، 16سال پیش توسط کشورهای برزیل، روسیه، هند و چین بنیان گذاشته شد و از ابتدا با تجمیع حروف لاتین ابتدای نام کشورهای بنیانگذار، نام این گروه را «بریک» گذاشتند، اما در ادامه با اضافه شدن آفریقای جنوبی به این گروه، نام آن به بریکس تغییر کرد. حالا براساس تصمیم نشست اخیر این گروه، مقرر شده 6کشور جدید یعنی آرژانتین، اتیوپی، امارات، عربستان، مصر و ایران نیز به جمع این گروه اضافه شوند. هر یک از این 6 کشور، پیوستن به بریکس را بنا به وضعیت، منافع و اهداف خود تعبیر می‌کند، اما برای ایران، تعبیر و منافع پیوستن به بریکس می‌تواند متفاوت از سایر اعضا باشد.
چراغ سبز به سرمایه‌گذاران خارجی
مسعود براتی، معاون سازمان سرمایه‌گذاری، کمک‌های اقتصادی و فنی ایران می‌گوید: مهم‌ترین اثر حضور در پیمان‌هایی مانند شانگهای و بریکس برای ایران تحت تحریم این است که به فعالان اقتصادی کشورهای عضو پیمان نشان می‌دهد، اراده سیاسی در دولت‌هایشان برای توسعه همکاری با ایران با وجود تحریم وجود دارد. به عقیده براتی، این، پیام مهم برای کسانی است که در همکاری با ایران منافع دارند و اراده آنها را تقویت و تثبیت می‌کند. او با تأکید بر اینکه عضویت ایران در بریکس، تحریم‌ها را در سطح راهبردی خنثی و زمینه را برای همکاری اقتصادی با ایران مهیاتر می‌کند، می‌افزاید: البته برای به فعلیت رساندن همکاری اقتصادی نیاز به استفاده از ابزارها و سازوکارهایی است که خارج از نظم اقتصادی آمریکا محور ایجاد و توسعه‌یافته باشند.
بریکس و راهبرد دلار زدایی
مزیت دیگری که عضویت در بریکس برای اقتصاد ایران خواهد داشت، هموار شدن مسیر دلارزدایی است. با عضویت کشورمان در این گروه، انتظار می‌رود معاملات با کشورهای روسیه، چین، برزیل و آفریقای جنوبی با ارز ملی انجام پذیرد که به حذف بخشی از اثرات منفی دلار بر تورم و سفره مردم کمک خواهد کرد. سیاوش غیبی، کارشناس حوزه اقتصادی با اشاره به اینکه حذف دلار از روابط تجاری یکی از اهداف بریکس است و رئیس‌جمهور نیز در نشست اخیر این گروه از آن حمایت کرده، می‌گوید: دلارزدایی برای کشورهایی همچون ما که در شرایط تحریمی هستیم می‌تواند در روند اقتصادی بسیار مؤثر واقع شود. حرکت به سمت دلارزدایی می‌تواند به سلطه آمریکا در روابط اقتصادی جهان پایان دهد؛ سلطه‌ای که کشورهای مختلفی برای آن هزینه‌های زیادی پرداخت کرده‌اند. او می‌افزاید: نکته دیگر درخصوص مزیت عضویت ایران در بریکس، امکان تسهیل در انعقاد قراردادهای تجاری دو یا چندجانبه است و به‌طورکلی می‌تواند سبب بهبود و افزایش تجارت خارجی کشور شود.
دادوستد نفتی ایران و بریکس
محمد خطیبی، نماینده سابق ایران در اوپک، عضویت کشورمان در گروه بریکس را از این منظر مفید تلقی می‌کند که در این گروه، بزرگ‌ترین متقاضیان نفت و انرژی حضور دارند و این، فرصتی نصیب ایران می‌کند که با جذب سرمایه‌گذاری در حوزه نفت، این کشورها را از مزیت‌های انرژی خود بهره‌مند کند. خطیبی با اشاره به حضور چین و هند در بریکس و نیاز رو به افزایش آنها به انرژی، به ایسنا می‌گوید: چنانچه سرمایه‌گذاری‌های خارجی برای رفع نیازهای پروژه‌های صنعت نفت رقم بخورد و طبق گفته‌های وزیر نفت بتوانیم نیاز ۲۰۰میلیارد دلاری صنعت نفت را برطرف کنیم، شاهد ارتقای این صنعت خواهیم بود؛ البته باید توجه داشت که این مبلغ را نمی‌توان صرفا از داخل تأمین کرد و نیازمند سرمایه خارجی نیز هستیم. به‌گفته او، اعضای بریکس می‌توانند در صنعت نفت ایران سرمایه‌گذاری کنند و از منافع آن نیز برخوردار شوند. عضویت در این سازمان‌ها می‌تواند سهم سرمایه خارجی را افزایش دهد.
بهبود تجارت خارجی
حدود ۴۰درصد از صادرات ایران در سال۲۰۲۲ مربوط به ۵کشور عضو بریکس بوده و ۳۵درصد واردات ایران نیز از این ۵کشور انجام شده است که نقش این گروه در تجارت کشور ما را نشان می‌دهد. از نگاهی دیگر، وزن تجارت انرژی ایران در این گروه سنگین است و می‌تواند با خلاصی از محدودیت‌های تحریم، سهم کشورمان از تجارت درون‌گروهی بریکس را بیشتر افزایش دهد، اتفاقی که تحقق آن منجر به تقویت تجارت و قدرتمند شدن اقتصاد ایران می‌شود و در ادامه تقویت پول ملی، کاهش تورم و بهبود وضعیت اقتصادی مردم را میسر خواهد کرد.
فرصت طلایی برد- برد
کیومرث یزدان‌پناه، عضو هیأت علمی دانشگاه تهران، بنا به برآوردی که از آتیه گروه بریکس دارد، عضویت کشورمان را در این گروه بازی برد- برد و فرصت طلایی برای استفاده طرفین از توانایی‌های گسترده یکدیگر ارزیابی می‌کند. یزدان‌پناه با بیان اینکه بریکس در رقابت با دیگر سازمان‌های بین‌المللی و منطقه‌ای، برای کسب جایگاه بهتر می‌جنگد، می‌گوید: این سازمان می‌تواند به یک ابرقدرت اقتصادی تبدیل شود و صحنه رزم جهانی را به نفع اقتصادهای نوظهور تغییر دهد. او بریکس را نماد قدرت‌های نوظهور در اقتصاد سیاسی جهان می‌داند که برای تثبیت موقعیت خود در نظام جهانی راهی طولانی در پیش دارد و در این راه پرمخاطره، توقف نخواهد کرد. عضو هیأت علمی دانشگاه تهران، می‌افزاید: گروه بریکس در حال حاضر ۴۲درصد جمعیت جهان، ۳۰درصد جغرافیای سرزمینی، ۲۶درصد تولید ناخالص داخلی و ۲۰درصد تجارت کالایی جهان را در اختیار دارد و انتخاب ایران برای پیوستن به این گروه نیز هدفمند بوده است؛ چرا که اعضای این گروه قصد دارند کمربند انرژی گروه را با عضویت ایران محکم و از توان ترانزیتی این کشور در قلب آسیای غربی بهترین بهره‌برداری را کنند.
در همینه زمینه :
