توافق نفتی روسیه و عربستان علیه اوپک
وزیران نفت اوپک هفته آینده در وین اتریش درباره آینده بازار جهانی نفت تصمیم می‌گیرند
به فاصله چند روز مانده تا نشست وزیران نفت اوپک در وین اتریش، خبرها نگران‌کننده است؛ از توافق احتمالی عربستان و روسیه به‌عنوان 2تولیدکننده بزرگ نفت در جهان برای مدیریت بازار انرژی تا اتحاد هند و چین برای خرید نفت بیشتر از آمریکا، به‌عنوان ضلع سود پرقدرت بازار طلای سیاه جهان و کاهش قدرت نفوذ اوپک. آیا برایند این توافق و اتحاد به تضعیف بیشتر سازمان کشورهای صادرکننده نفت جهان یعنی اوپک نمی‌انجامد؟ ایران و البته برخی دیگر از کشورهای عضو اوپک تلاش می‌کنند تا از ضعیف‌شدن بیشتر این سازمان جلوگیری کنند، اما روند تحولات و چالش‌های سیاسی بازیگران اوپک بر فضای کلی نشست آینده اوپک سایه‌ای از ابهام انداخته است.
عربستان و روسیه تأکید کرده‌اند حتی اگر توافق کاهش تولید نفت اوپک و غیراوپک از هم بپاشد، آنها با یک توافق جامع دوجانبه به تلاش‌هایشان در زمینه مدیریت بازار انرژی ادامه می‌دهند. این خبری است که پایگاه معتبر نفتی پلاتس اعلام و تأکید کرده که مسکو و ریاض پس از مذاکرات ولادیمیر پوتین و بن‌سلمان عرضه مطمئن و کافی نفت را تضمین کرده‌اند و ائتلاف این دو کشور که بزرگ‌ترین تولیدکنندگان نفت در جهان هستند، در آستانه نشست سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) و متحدان غیراوپک آن در 22ژوئن (اول تیر) قدرت نشست اوپک را بالا می‌برد.
پس از نشست الکساندر نواک وزیر انرژی روسیه با خالد الفلیج، همتای عربستانی او و مهر تأیید پوتین و بن‌سلمان در بیانیه‌ای مشترک اعلام شد: «ما خواهان تعادلی در بازار نفت هستیم که عرضه مطمئن و کافی نفت آن را پشتیبانی کند.»
توافقی در حاشیه جام‌جهانی
هرچند شکست سنگین تیم فوتبال عربستان در مقابل روسیه در جام جهانی، موجی از سرخوردگی را در بین شهروندان سعودی ایجاد کرده اما توافق نفتی پوتین و بن‌سلمان در حاشیه این جام بزرگ می‌تواند کام اوپک را تلخ‌تر کند. چه اینکه ولیعهد سعودی‌ها اعلام کرد: امروز اوپک و غیراوپک یک توافق تاریخی با یکدیگر دارند و با هم کار می‌کنند. پوتین هم خوشحال از برد تیم ملی روسیه در نخستین بازی جام جهانی اعلام کرد: «ما به همکاری با یکدیگر در زمینه‌های بسیار مهم برای 2کشور ادامه می‌دهیم.»
اتحاد تاریخی عربستان و روسیه در قالب توافق کاهش تولید نفت اوپک و غیراوپک که در اواخر سال2016 منعقد شد، تغییر‌دهنده بازی در بازار نفت بود و موجب کاهش عرضه نفت به میزان 1.8میلیون بشکه در روز شد تا مازاد عرضه نفت در بازارها از بین برود. اما حالا توافق برای افزایش تولید نفت و عرضه در بازارهای جهانی است. به گفته وزیر انرژی روسیه، ائتلاف اوپک و غیراوپک ممکن است افزایش تولید نفت به میزان 1.5میلیون بشکه در روز را مدنظر قرار دهد. ایران، ونزوئلا و عراق 3کشوری هستند که با ائتلاف روسیه و عربستان موافق نیستند و معتقدند این به زیان اوپک خواهد بود.
اتحاد خریداران نفت ضد‌اوپک
2 خریدار بزرگ نفت آسیا هم سرگرم بررسی تشکیل تیمی برای خرید نفت از آمریکا و مقابله با نفوذ اوپک در بزرگ‌ترین بازار نفت دنیا هستند. به گزارش ایسنا، هند و چین سرگرم مذاکره درباره راه‌های افزایش واردات از آمریکا به آسیا هستند. یک مقام دولت هند اعلام کرده است این اقدام با هدف کاهش اتکا به محموله‌های نفت از اعضای اوپک صورت می‌گیرد. او به بلومبرگ گفت: این 2کشور می‌خواهند اوپک را برای کنترل رشد قیمت‌ها تحت فشار قرار دهند. همکاری احتمالی میان 2خریدار بزرگ نفت، چالش دیگری برای اوپک خواهد بود که با رقابت برای سهم بازار در آسیا از سوی تولیدکنندگان خلیج مکزیک و میادین شیل تگزاس روبه‌روست.
به گفته آبشیک کومار، تحلیلگر شرکت «اینترفکس گلوبال انرژی»، تنوع منابع عرضه، باعث رقابت فزاینده میان تولیدکنندگان می‌شود و به نفع هند و چین خواهد بود. تأمین نفت به ارزان‌ترین قیمت برای این دو مصرف‌کننده سنگین انرژی در آسیا از اهمیت بالایی برخوردار است. دارمندرا پرادهان، وزیر نفت هند ماه گذشته اعلام کرد نگرانی خود نسبت به رشد قیمت‌ها و تأثیر منفی آن بر مصرف‌کنندگان و اقتصاد این کشور آسیایی را با خالد الفالح، وزیر انرژی عربستان سعودی در میان گذاشته است. از سوی دیگر، واحد بازرگانی بزرگ‌ترین پالایشگاه چین با اشاره به قیمت بالای نفت عربستان، خرید از بزرگ‌ترین تولیدکننده اوپک را در ماه‌های اخیر کاهش داده است.
این مقام هندی آگاه اعلام کرد اتحاد خرید نفت ممکن است در ابتدا از هند و چین تشکیل شود و کره‌جنوبی و ژاپن که از دیگر خریداران بزرگ هستند، بعدا به آن ملحق شوند. درحالی‌که کشورهای اوپک همچنان صادرکنندگان بزرگ نفت به آسیا هستند اما تقریبا همه واردکنندگان در این منطقه به میزان فزاینده به آمریکا روی آورده‌اند که پس از 4دهه ممنوعیت صادرات نفت، در اواخر سال۲۰۱۵ این ممنوعیت را ملغی کرد.
کاهش معنادار صادرات نفت ایران به کره‌جنوبی
واردات نفت کره‌جنوبی از ایران در ماه مه کاهش یافت و به پایین‌ترین میزان از ژانویه سال ۲۰۱۶ رسید. به گزارش رویترز، آمار گمرک نشان داد که کره‌جنوبی ۷۵۸ هزار و ۹۰۳ تن یا معادل ۱۷۹ هزار و ۴۴۴ بشکه در روز نفت ایران را در ماه مه وارد کرد که در مقایسه با ۱.۰۲ میلیون تن در آوریل سال گذشته، کاهش داشته است و پایین‌ترین میزان واردات از ژانویه سال ۲۰۱۶ بود که ۸۵۹ هزار و ۲۲۳ تن نفت از ایران وارد کرده بود. کره‌جنوبی که پنجمین واردکننده بزرگ نفت خام جهان است، واردات از ایران را که عمدتا میعانات نفتی است، از زمان لغو تحریم‌ها در سال ۲۰۱۶ افزایش داده است. با این حال، واردات کره‌جنوبی از ایران امسال کاهش یافته که تا حدودی به‌دلیل ایجاد یک واحد جدید اسپلیتر میعانات و تولید کمتر در ایران بوده است.
از سوی دیگر تصمیم دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا برای خروج از توافق هسته‌ای بین‌المللی با ایران و اعمال مجدد تحریم‌ها علیه تهران، نگرانی‌هایی را نسبت به خرید نفت ایران ایجاد کرده است. کره‌جنوبی به‌دنبال تصمیم آمریکا، اعلام کرده درصدد دریافت معافیت از تحریم‌های آمریکا خواهد بود. این کشور در دوران تحریم‌های قبلی، برای واردات نفت از ایران موفق شده بود از آمریکا معافیت بگیرد.
