ژورنالیسم در غرب با چاشنی ارعاب و تهدید

«خبرنگاری در اروپا از بلغارستان و مجارستان گرفته تا هلند و سوئد شغل خطرناکی است و تهدیدهای خارجی می‌تواند خروجی کار آنان را به‌شدت تحت‌تأثیر قرار دهد.» این نتیجه‌گیری تحقیقات شورای اروپا از وضعیت کار خبرنگاران در قاره سبز در سال 2017 میلادی است. در این گزارش آمده است که نزدیک به 40درصد از خبرنگاران اروپایی که درنظرسنجی این نهاد شرکت کرده‌اند گفته‌اند که فشارها بر آنان‌گاه به قدری جدی بوده که روند زندگی‌شان را مختل کرده است.

تحقیر، تهدید، تهمت
بنا بر این گزارش، رایج‌ترین نوع اعمال فشار با فراوانی 69درصد خشونت‌های روانی ازجمله تحقیر، ارعاب، تهمت و تهدیدهای مختلف بوده است. بنابر این گزارش، دومین نوع اعمال فشار بر خبرنگاران در اروپا با هدف وادار کردن آنان به سکوت یا تهیه گزارش‌های جهت‌دار، آزار و اذیت سایبری بوده است.
درنظرسنجی شورای اروپا 53درصد از خبرنگاران اعلام کرده‌اند که به شکل‌های مختلف ازجمله متهم‌شدن به طرفداری از حزب خاص، حملات شخصی و راه‌اندازی کمپین‌های مجازی برای بدنام‌ کردن تحت فشار قرار گرفته‌اند. انواع دیگری از مداخلات غیرموجه نیز گزارش شده که به‌ترتیب شامل ارعاب توسط گروه‌های ذی‌نفع 50درصد، تهدید با زور 39درصد، ارعاب توسط پلیس 35درصد، حمله فیزیکی 31درصد، ورود به منزل، مصادره یا تخریب اموال 21درصد، سرقت اموال شخصی 19درصد و آزار یا خشونت جنسی 13درصد بوده است.

خودسانسوری در مخفی‌کردن تهدید و آزار
بنا بر گزارش شورای اروپا، 23درصد از پاسخ‌دهندگان درنظرسنجی نیز اعلام کرده‌اند که دستگیری، تهدید به تعقیب و پیگیری قضایی را تجربه کرده‌اند. در این میان روزنامه‌نگاران مرد، بیشتر با تهدید به زور توسط پلیس روبه‌رو شده‌اند درحالی‌که روزنامه‌نگاران زن بیشتر تجربه تهدید به آزار را تجربه کرده‌اند. با وجود این سطح از اعمال فشار، 35درصد از خبرنگارانی که درنظرسنجی شورای اروپا شرکت کرده‌اند گفته‌اند که احساس می‌کنند مکانیسم‌های کارآمدی را برای گزارش‌کردن چنین اعمال فشارهایی در اختیار نداشته‌اند. بنابر این گزارش، 72درصد از روزنامه‌نگاران اروپایی که اعمال فشار را تجربه کرده‌اند این موارد را به رسانه‌ خود گزارش کرده‌اند. 43درصد نیز اعلام کرده‌اند که به پلیس گزارش داده‌اند و از این تعداد 23درصد گفته‌اند که به هیچ وجه از برخورد پلیس با این مسئله رضایت نداشته‌اند.

عطای سوژه‌های چالشی را به لقای آن بخشیدن!
در این گزارش اشاره شده که افزایش قابل توجه استرس و اضطراب، احساس افسردگی و تشدید تنش‌های فردی ازجمله در خانواده باعث شده تا خبرنگاران سوژه‌های حساس و چالش‌برانگیز را کنار گذاشته یا به‌خودسانسوری دست بزنند و درنهایت به‌طور کامل از شغل خود به‌عنوان خبرنگار استعفا کنند. تنها 36درصد از خبرنگاران اعلام کرده‌اند که فشارها باعث شده تا در کار خود مصمم‌تر شده و درگیر خودسانسوری نشوند. گفته شده که در میان کشورهای اروپایی، خبرنگاران در ترکیه یکی از بالاترین سطوح فشار و استرس کاری را تجربه می‌کنند. تقریبا 86.7درصد از خبرنگاران ترکیه‌ای که درنظرسنجی شورای اروپا شرکت کرده‌اند گفته‌اند که تحت شدیدترین رصد رسانه‌ای و فشارهای خارجی قرار گرفته‌اند. همچنین 71درصد از این خبرنگاران اعلام کرده‌اند که در فضای مجازی مورد آزار و اذیت قرار گرفته‌اند.

خبرنگاری به بهای خون
سازمان گزارشگران بدون مرز نیز با اشاره به افزایش فزاینده فشار بر روزنامه‌نگاران در اقصی نقاط جهان به‌ویژه اروپا اعلام کرده که تنها ۹درصد جمعیت جهان در کشورهایی زندگی می‌کنند که در آنها خبرنگاران در شرایط مطلوب و آزاد و همراه با استقلال به حرفه خود مشغول هستند. در این گزارش هم اشاره شده که اتحادیه اروپا بیشترین وخامت وضعیت آزادی رسانه‌ها را در چند سال گذشته ثبت کرده است. به‌عنوان مثال، تنها در سال 2019 میلادی 3روزنامه‌نگار در کشورهای مالت، اسلواکی بلغارستان کشته شده‌اند. همچنین تهدیدها علیه خبرنگاران در کشورهایی چون هلند و سوئد تشدید شده است. در سوئد هم هر روز بیشتر شاهد رشد حمله‌های سایبری علیه روزنامه‌نگارانی هستیم که درباره جنایات سازمان یافته کاوش می‌کنند.

شلیک به خبرنگاران در فرانسه
طبق اطلاعات این گزارش، منصرف‌کردن روزنامه‌نگاران از کارهای تحقیقی‌ گاه همراه با حمله فیزیکی است؛ به‌طوری‌که در صربستان در سال ۲۰۱۸ موارد خشونت فیزیکی علیه روزنامه‌نگاران تحقیقی افزایش چشمگیری داشته است. فرانسه نیز در رده ۳۲ این فهرست قرار دارد. گفته شده علاوه بر حملات معترضان به خبرنگاران در جریان اعتراض‌های موسوم به جنبش جلیقه‌زردها، پلیس نیز اغلب در ناآرامی‌ها از گلوله‌های پلاستیکی به‌ویژه علیه خبرنگار عکاس استفاده می‌کند.