فضاسازی برای رشد روانی کودکان

یاشار پورمجید | روزنامه نگار :

کودک، شهروند نابالغی است که دوران رشد خود را می‌گذراند و استمرار روند حیات بشر در زمین و زمان محسوب می‌شود. موجودی است که پاک به دنیا می‌آید و اگر محیط آماده و سالم برای رشد فکری و جسمی او مهیا باشد، نهالی برومند و تنومند می‌شود که می‌تواند مفید زندگی کند و باعث افتخار جامعه انسانی شود. بنابراین اگر به دنبال تحقق توسعه پایدار شهری با تکیه بر آموزش و اصلاح هنجارهای فردی و اجتماعی هستیم، باید به افزایش کیفیت فضای آموزشی و زندگی کودکان شهر توجه ویژه‌ای داشته باشیم تا رشد و بالندگی آنان را برای آینده بهتر فراهم آوریم.

 میشل مانسیو از دانشمندان علوم تربیتی در مقاله‌ای برای مجله تخصصی سازمان یونسکو نوشته است: «روزگاری که کودکان به مثابه دستگاه گوارش خوراک به حساب می‌آمدند و تصور می‌شد که جز غذا به عامل دیگری نیاز ندارند، سپری شده و این بدان معنی است که در جهت رشد و بالندگی کودک به جز نیازهای طبیعی، به وجود محیط انسانی سالم و پاکیزه نیاز است.»
 به اعتقاد او، مراحل پرورش کودک از فرهنگ و آمیزه‌های فرهنگی جامعه آغاز می‌شود و این مراحل، از خانواده، مدرسه، محله و شهر عبور می‌کند. بنا بر این عادت‌ها و هنجارها بر کودکی و جامعه کودک اثر می‌گذارند و شالوده رفتاری، کرداری و شخصیتی آنان را در مراحل بعدی زندگی شکل می‌دهند.

 بنابراین ایجاد فضاهای مناسب برای آموزش، بازی و فعالیت کودکان در فضاهای شهری و روستایی مهم است، زیرا کودکان از فضاهای شهری درس‌ها و تجربه‌هایی می‌آموزند که چه بسا ممکن است آنان را از نظر رفتاری بیش از آموزه‌های خانه و مدرسه زیر تذثیر مستقیم بگیرند. در همین راستا، ابتکار عمل شهرداری اردبیل برای راه اندازی خانه‌های مادر و کودک در فرهنگسراها و در ادامه این اقدام، کمک به ایجاد چنین مراکزی به ابتکار و به کمک بخش خصوصی در محلات و مناطق مختلف شهر اردبیل، فضاهای جدیدی برای آموزش، تقویت قدرت ابتکار و بروز هر چه بیشتر خلاقیت کودکان فراهم خواهد کرد. همچنین در عصری که اجبار به آپارتمان نشینی، فضاهای زیستی و یادگیری را برای کودکان تنگ کرده است، راه اندازی و بهره برداری از خانه‌های مادر و کودک می‌تواند فضای جدید و متفاوتی برای بازی کردن کودکان ما ایجاد کند.  میل به بازی و پویش از مسیر بازی در دوره رشد کودکان شدید است و نقش مهمی در تکامل فکری و روحی آنان دارد. علاوه بر آن کودکان زمانی که با دیگر بچه‌ها به بازی می‌پردازند، به رهایی و آرامش روحی و فکری می‌رسند. به ویژه در بازی‌های گروهی و جمعی از انزواگرایی دور می‌شوند. بنا بر این احداث خانه‌های مادر و کودک در کنار کودکستان‌ها ممکن است علاوه بر تاثیرات مثبت و مطلوب آموزشی، زمینه رهایی کودکان از انزوا و فشارهای عصبی ناشی از آن را فراهم کنند.