«نشر خوبی» ایده‌ای است که این روزها همزمان با فرارسیدن‌ماه محرم به آن تأکید شده و درحال گسترش است. البته برخی نشر خوبی‌ها را الگویی برای تحول فرهنگی در جامعه می‌دانند و معتقدند خوبی‌ها را باید شناخت، دید، روایت کرد و قدردان خوبی‌ها بود. اما این کار باید چطور و چگونه اجرا شود. حجت‌الاسلام داود کمیجانی، مدیر مرکز تخصصی شیعه‌شناسی امام هادی(ع) به این سؤال پاسخ داده است.
نشر خوبی‌ها یعنی چه؟
در دین یهود معتقدند عمل صالح کافی است. دین مسیحیت عشق به خدا را کافی می‌داند. اما دین اسلام به‌عنوان کامل‌ترین دین، به ایمان و عمل صالح تأکید دارد. حتی برای اعمال صالح 5رده در نظر گرفته شده که کار نیک و خوب جزو آنها به‌شمار می‌آید. اما باید خوبی‌ها مطرح شوند. بنابراین نشر خوبی‌ها یک فرهنگ است و قصد دارد فرهنگ دیدن و روایت خوبی‌ها و قدردانی و تکریم خوبان را در جامعه توسعه بدهد.
چرا باید خوبی را ترویج کنیم؟
نقطه تمرکز دشمن در جنگ شناختی امروز، برجسته‌کردن نقاط ضعف و پرکردن چشم‌ها و ذهن‌ها از کژی‌ها و کاستی‌های موجود است چون با این شیوه می‌تواند مردم را ناامید و در سیستم نظام اختلال ایجاد کرد. اما نشر خوبی دقیقاً در نقطه مقابل این طرح کلان دشمن، قرار می‌گیرد و می‌خواهد زمینه‌ای برای دیده شدن خوبی‌های جاری در حیات اجتماعی ملت ایران بسازد. البته در دین اسلام هم در آیات مختلف به این موضوع اشاره‌های زیادی شده است.
برای نشر خوبی‌ها چه باید کرد؟
از ابعاد مختلفی تشکیل می‌شود که می‌توان از شناخت خوبی‌ها، دیدن، روایت و قدردانی‌ها نام برد و معتقدم می‌توان در برنامه‌های‌ماه محرم این موارد را در حسینیه‌ها، تکایا و مساجد تبیین کرد. البته برای اجرا باید به‌گونه‌ای رفتار کرد که مخاطبان جذب شوند.
ماه محرم فرصت خوبی برای نشر خوبی‌هاست؟
با استناد به منابع و گزارش‌ها، محرم مملو از آموزه‌های اخلاقی است که می‌توان آنها را در جامعه امروز معرفی کرد و با توجه به حضور حداکثری مردم و شور و همدلی آنها از این فرصت می‌توان استفاده و برآورد مردم از خود، جامعه و هویت جمعی‌شان را واقعی کنیم و نگذاریم وهم‌آفرینی‌های شیطانی دشمن، موجب درک واقعی خودشان شود.
چگونه می‌توان خوبی‌ها را شناخت ؟
در هر برهه‌ای از زمان و موقعیت از تاریخ، براساس شرایط و اولویت و مسائل باید توجه داشت که کدام گزاره‌هایی از معارف الهی، ضرورت و اولویت پیدا می‌کنند و باید جامعه را متوجه آن گزاره‌ها کرد. به‌عنوان مثال در ماه محرم، امام حسین(ع) تا آخرین لحظه مردم را ارشاد می‌کردند و مجاهدت داشتند. بنابراین این نکته درباره صفات، ویژگی‌ها و رفتارهای اجتماعی شرایط فعلی جامعه هم صادق است. یعنی در برخی مقاطع، ضرورت ایجاب می‌کند خلقیات و صفات اجتماعی خاصی در جامعه ترویج شود و توسعه یابد. در نتیجه برای نشر خوبی‌ها، باید بدانیم کدام ویژگی‌ها و خوبی‌ها، امروز در اولویت هستند و برای گذر از وضعیت موجود، جامعه باید واجد کدام صفات و رفتارها باشد.
دیدن خوبی‌ها چه تأثیری دارد؟
عیب‌یابی و ضعف‌بینی، امروز به‌عنوان یک رویکرد بروز و ظهور زیادی پیدا کرده و مردم در ارتباطات اجتماعی و مواجهه با افراد و پدیده‌ها، آسیب‌ها و ضعف‌ها را می‌بینند و گاه حتی به‌عنوان آسیب‌شناسان حرفه‌ای در عرصه‌های مختلف حاضر می‌شوند. بنابراین یکی از ضرورت‌های جامعه در جنگ شناختی، تغییر این منظر است. در واقع می‌توان با شناخت خوبی‌ها، ذائقه خوب‌بینی جامعه را رشد داد. چون دیدن خوبی‌ها، خود یک فرهنگ است؛ فرهنگی که در تعارض با فرهنگ آسیب‌شناسی و دیدن خلأهاست. از طرفی اگر جامعه در نگاه به اطراف خود، فقط ضعف و کاستی و عیب و نقص ببیند، ناامید و متوقف می‌شود ولی اگر سرمایه‌ها و نقاط قوت را ببیند که عزم آفرین و حرکت‌زاست، برمی‌خیزد و پیش می‌رود. این نقاط قوت هم می‌تواند در همه عرصه‌ها باشد. به‌عنوان مثال در محله‌ها می‌توان قهرمانان را معرفی کرد.
نقش مردم در روایت‌ها چیست؟
دیدن خوبی‌ها وقتی می‌تواند به ما قدرت ایجاد تغییر بدهد که خوبی‌ها روایت شوند. به‌عنوان مثال خیران، چهره‌های مردمی و قهرمانان معرفی شوند. در این میان همه مسئولند. اگر مردم، به‌عنوان یک رسالت انسانی و تعهد اجتماعی، آنچه از خوبی‌ها در اطراف خود می‌بینند، در قالبی ساخت یافته و آمیخته با احساس با دیگران در میان بگذارند و از تجربه‌خود در مواجهه با خوبان و خوبی‌هایشان با دیگران سهیم شوند، کلان روایت خلق می‌شود و هرچه کمّ و کیف مشارکت عمومی در روایت خوبی‌ها بیشتر شود، این کلان روایت قدرت بیشتری پیدا می‌کند. نتیجه‌اش هم غلبه بر احساس ناامیدی و ضعف خواهد بود.
قدردانی از خوبان تأثیرگذار است؟
در دین اسلام بارها تأکید شده که خوبان را معرفی کنید و قدردان‌شان باشید. در مقابل مردم هم وقتی می‌فهمند کارشان دیده شده و مورد پسند و قبول دیگران قرار گرفته، انگیزه مضاعفی برای ادامه مسیر خوب بودن می‌یابند. نمونه‌اش هم خیران و تلاشگران عرصه‌های علمی، فرهنگی و هنری است.بنابراین فرهنگ قدردانی از خوبان و خوبی‌هایشان، انرژی اجتماعی قدرتمندی برای پیشبرد جامعه در مسیر خوبی‌ها، به مردم می‌دهد. قدردانی و تکریم خوبان، حتی می‌تواند انسان را از نو خلق کند و از او یک فرد بهتری بسازد. بنابراین می‌توانیم در نشر خوبی‌ها به دیدن و روایت خوبی‌ها بسنده نکنیم و در تمام سال خوبانی که واجد خوبی‌ها را حتی تکریم و قدردانی کنیم. به تعبیر دیگر، فرهنگ قدردانی و تکریم خوبان، بعد مهم دیگری از نشر خوبی‌ها و مکمل همه ابعاد است.
مدیر مرکز تخصصی شیعه‌شناسی امام هادی ع
ذائقه خوب‌بینی را در جامعه رشد دهیم
در همینه زمینه :
