علت نزول بورس چیست؟

در شرایطی که تحلیلگران انتظار داشتند روند نزولی شاخص بورس که 17اردیبهشت آغاز شده این هفته به پایان برسد و شاهد صعود شاخص‌ها باشیم، باردیگر شاخص کل بورس تهران از ابتدای هفته با افت مواجه شد و سهامداران بازهم با زیان‌های سنگینی مواجه شدند اما علت وقوع این رویداد‌ها در بورس چیست؟
شاخص کل بورس تهران که به سرعت در حال رشد بود ناگهان از 17اردیبهشت‌ماه به‌طور ناگهانی با افت سنگین مواجه شد به‌طوری که از آن زمان تاکنون شاخص کل بورس تهران 376هزار واحد معادل 15درصد افت کرده است. در این مدت اما قیمت سهام برخی شرکت‌ها بیش از این مقدار نزول کرده و حتی میزان افت سهام برخی شرکت‌ها به 35تا 40درصد هم رسیده است. در چنین شرایطی اما اغلب تحلیلگران بر این باور بودند که روند نزولی شاخص بورس این هفته به پایان می‌رسد و روند صعودی شاخص بورس دوباره آغاز خواهد شد اما برخلاف نظر تحلیلگران شاخص کل بورس تهران دوباره و از ابتدای هفته یک روند نزولی را آغاز کرد و ظرف 3 روز ابتدای هفته بیش از 200هزار میلیارد تومان از ارزش بازار سهام کاسته شد و با وجود افت 2درصدی شاخص بورس قیمت سهام برخی شرکت‌ها تا 10درصد افت کرد.
اما علت این رویداد‌ها در بورس چیست؟ واقعیت این است که صرف‌نظر از بسیاری از عواملی که به نزول فعلی بورس منجر شده یکی از مهم‌ترین دلایل افت بورس مربوط به ابهام قیمت دلار، تحت‌تأثیر فضای اقتصادی و سیاسی است.در طول سال‌های گذشته به‌ویژه در دهه 90بخش زیادی از رشد بازار سهام ناشی از رشد قیمت دلار بوده که اثرات تورمی را به خوبی در خود منعکس می‌کند. به‌طور طبیعی 2 عامل مهم در رشد شاخص‌های بورس نقش دارند. عامل اصلی، رشد تولید ناخالص داخلی است که به رشد سود شرکت‌ها و افزایش شاخص‌ها منجر می‌شود و از آن با نام رشد واقعی بورس نیز یاد می‌شود و عامل دوم رشد بورس که با نام رشد اسمی شناخته می‌شود، تحت‌تأثیر اثرات تورمی و رشد قیمت دلار اتفاق می‌افتد. با توجه به اینکه میزان رشد اقتصاد ایران در
دهه 90صفر بوده است و به‌دلیل تداوم محدودیت‌های تحریمی تولید همچنان با دشواری‌های زیادی مواجه است، می‌توان گفت بخش عمده رشد‌های بورس از ابتدای دهه 90تاکنون ناشی از رشد ارزش دلار بوده است. در چنین شرایطی در طول 2‌ماه گذشته قیمت دلار شیب نزولی طی کرده و این روز‌ها به‌طور مشخص در یک کانال خنثی در حال حرکت است. علت آن این است که سرمایه‌گذاران انتظار دارند تا فضای سیاسی شفاف‌تر شود و مشخص شود که آیا قیمت دلار با نزول بیشتری مواجه خواهد شد یا خیر. این موضوع در عین حال به رکود در سایر بازار‌ها هم منجر شده است و فضای سرمایه‌گذاری را نه فقط در بازار سرمایه بلکه در سایر بازار‌ها هم مبهم کرده است. از این جهت می‌توان گفت بازارسهام در انتظار رفع ابهام‌های موجود است و کاهش شدید ارزش روزانه معاملات خرد به سطح 6هزار میلیارد تومان و ورود 30هزار میلیارد تومان نقدینگی به صندوق‌های با درآمد ثابت از 17اردیبهشت تاکنون نیز شاهدی بر این مدعاست و نشان می‌دهد فضای تردید در بازار سهام حکمفرماست.
برخی تحلیلگران با این حال اعتقاد دارند عواملی ازجمله افزایش نرخ خوراک شرکت‌های پتروشیمی و تداوم سیاست تثبیت قیمت‌ها که به افزایش قیمت‌گذاری دستوری منجر شده نیز در روند نزولی بورس مؤثر بوده است. اگرچه این عوامل نیز بر نزول شاخص‌ها تأثیر داشته است اما باید دقت کرد که این عوامل همواره و در طول سال‌های گذشته چالش‌های بازار سهام بوده‌اند و به‌نظر می‌رسد در شرایط فعلی عامل دست دوم محسوب می‌شوند. به بیان دیگر می‌توان گفت در شرایط فعلی مهم‌ترین عامل در نزول شاخص بورس ابهام در مورد نرخ دلار، تحت‌تأثیر فضای سیاسی است که می‌تواند اثر مهمی بر مولفه‌های کلان اقتصادی نیز داشته باشد.‌