عبور برق از خط قرمز

احمد میرخدایی- روزنامه‌نگار

گرمای هوا بیداد می‌کند و در این بیداد، فشار قابل‌توجهی به منابع آب و برق کشور وارد می‌شود. همزمان با داغ شدن هوای تیرماه، رکورد مصرف برق شکسته و آمارهای قابل‌تأملی از وضعیت تبخیر منابع آبی منتشر شده است.
به گزارش همشهری، دیروز ظهر، رکورد جدیدی برای مصرف برق کشور ثبت شد و میزان مصرف به مرز 72هزار و 400مگاوات رسید رقمی که حدود 9درصد بیش از رکورد مدت مشابه سال قبل است و فشار زیادی به شبکه تولید و توزیع برق کشور وارد می‌کند. در آن‌سوی ماجرا، در شرایطی که میانگین بارش‌های جوی در تهران فقط 35میلی‌متر بوده، میزان تبخیر منابع آبی پایتخت به حدود هزار میلی‌متر رسیده است.

شوک مصرف برق
برآوردهای وزارت نیرو از مصرف برق در روز گذشته به حدود 72هزار و 400مگاوات رسید. این در حالی است که براساس آخرین گزارش شرکت مدیریت شبکه برق ایران، مصرف برق کشور در روز یکشنبه ۷۱هزار و ۹۸۷مگاوات بوده و به‌واسطه گرمای روزافزون هوا، مصرف برق فقط در یک روز 0.6درصد اضافه شده است.   این وضعیت، شوک بزرگی به نیروگاه‌ها و شبکه توزیع برق وارد می‌کند و زحمت متولیان تأمین پایدار برق کشور را دوچندان خواهد کرد؛ اما مشترکان برق، به‌ویژه در بخش خانگی می‌توانند فقط با کاهش 10درصدی مصرف برق خود، به حفظ پایداری شبکه برق کشور و تضمین دسترسی همگانی به برق کمک کنند.  به گزارش همشهری، صرفه‌جویی مصرف برق از طریق به‌کارگیری روش‌های ساده‌ای میسر است و مردم می‌توانند بدون آنکه رفاه خود را کاهش دهند با اعمال روش‌های ساده ازجمله اجتناب از کاربرد وسایل برقی پرمصرف در ساعت اوج مصرف (از ساعت ۱۱ تا ۱۷ و ۲۰ تا ۲۳)، تنظیم دمای کولرهای گازی روی دمای 25درجه و استفاده از دور کند کولرهای آبی، مصرف برق خود را مدیریت کنند. مصطفی رجبی مشهدی، مدیرعامل شرکت مدیریت شبکه برق ایران معتقد است: فقط با ۱۰درصد صرفه‌جویی در مصرف برق کمک بزرگی به تأمین برق پایدار برای همه هموطنان خواهد شد و مشترکان نیز با استفاده بهینه و صحیح مصرف برق، مشمول پاداش‌های صرفه‌جویی می‌شوند.

پاتک گرما به منابع آبی
داده‌های ایستگاه هواشناسی تهران نشان می‌دهد که در 3‌ماهه امسال، میانگین بارش‌های جوی پایتخت 35میلی‌متر بوده و طبق داده‌های پهنه‌ای بارش تهران، این استان با بیش از ۶۰درصد کسری بارش مواجه است. نکته قابل‌توجه این است که در همین بازه زمانی 3ماهه، میزان تبخیر منابع آبی تهران به حدود هزار میلی‌متر رسیده و معادله تنش آبی در خشکسالی تکمیل شده است. براساس جدیدترین داده‌های شاخص SPEI مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی کشور، کل مساحت پایتخت و 15شهرستان تهران درگیر درجات مختلف خشکسالی است و مدیریت استحصال آب از منابع و همچنین مدیریت بهینه مصرف باید جدی‌تر در دستور کار قرار گیرد.

حال و روز سدها
در حال حاضر با وجود ۲۹میلیارد و ۴۶۰میلیون مترمکعب آب ذخیره شده در سدهای کشور، ۶۰درصد ظرفیت مخازن سدها پر شده و ۴۰درصد این ظرفیت خالی است. براساس آمارهای وزارت نیرو، از ابتدای سال آبی جاری (اول مهر 1401) تا شامگاه 17تیرماه 1402، درمجموع 36میلیارد و 220میلیون مترمکعب آب وارد سدهای ایران شده که این میزان نسبت به ورودی 28میلیارد و 180میلیون مترمکعبی آب به سدها در مدت مشابه سال آبی گذشته، 29درصد افزایش نشان می‌دهد. براساس آمارها، در بازه زمانی اول مهر 1401تا شامگاه تیرماه 1402به‌منظور تأمین آب شرب، کشاورزی، صنعت و مباحث زیست‌محیطی، 25میلیارد و 810میلیون مترمکعب آب از سدهای کشور رهاسازی شده که نسبت به خروجی 22میلیارد و 840میلیون مترمکعبی آب در مدت مشابه سال آبی قبل از سدها، 13درصد افزایش را نشان می‌دهد. به‌عبارت‌دیگر، در شرایطی که ورودی آب به سدها رشد 29درصدی داشته، خروجی آب از سدها فقط 13درصد بیشتر شده است و مدیریت انقباضی در رهاسازی آب برای مصارف غیرشرب، باعث شده خروجی سدها نسبت به ورودی آنها کاهش قابل‌ملاحظه‌ای پیدا کند و حجم ذخایر آبی مخازن افزایش یابد. طبق آخرین آمارهای وزارت نیرو، مخازن سدهای کشور با موجودی 29میلیارد و 460میلیون مترمکعب آب ذخیره شده، حدود 20درصد بیشتر از مدت مشابه در سال گذشته آب دارند و البته، همچنان 40درصد ظرفیت مخازن خالی است.

تنبیه بدمصرف‌ها
وزارت نیرو با وجود گرمای روزافزون هوا و افزایش مصرف آب و برق، تا اینجای کار نهایت تلاش خود را برای تأمین پایدار آب و برق خانگی به‌کار گرفته است؛ اما همزمان، برای آن دسته از مشترکانی که به‌خصوص در بخش دولتی رعایت الگوی مصرف را نکنند و به قواعد کاهش مصرف آب و برق در چارچوب دستورالعمل‌های ابلاغی پایبند نباشند، بدون تعارف تنبیه‌های سختی نظیر جریمه مالی و حتی قطع موقتی اشتراک درنظر گرفته است. در هفته‌های اخیر، بارها خبرهایی در مورد قطع برق ادارات دولتی و بانک‌ها رسانه‌ای شده و اکنون این موضوع در حوزه آب نیز در دستور کار قرار گرفته است. طبق اعلام معاون درآمد و امور مشترکین شرکت آب و فاضلاب استان تهران، در هفته اخیر براساس ابلاغیه مدیریت بحران استانداری تهران، آب ۲۰مشترک اداری پرمصرف در استان تهران قطع شده است. سیدرسول باقری می‌گوید: براساس این ابلاغیه، مشترکان اداری پایتخت ملزم هستند که میزان مصرف آب خود را نسبت به سال گذشته ۲۵درصد کاهش دهند و شرکت آب و فاضلاب نیز بر اجرای این ابلاغیه نظارت جدی داشته و 6هزار واحد اداری استان را به‌دقت در بخش مصرف آب مورد پایش قرار می‌دهد. به‌گفته او، این مشترکان اگر به رفتار پرمصرفی خود ادامه دهند مدت‌زمان قطع آب آنها بیشتر و اسامی آنها نیز اعلام می‌شود ضمن اینکه وصل مجدد انشعاب آب مشترکان بدمصرف منوط به تعهد کتبی بالاترین مقام اجرایی آن اداره خواهد بود.