از دزفول تا ثریا

از درِ ورودی نمایشگاه که عبور می‌کنید و چند قدمی جلو می‌روید، تابلوی نوشته روی دیوار، داستان این نمایشگاه را روایت می‌کند؛ «قصه، قصه خواستن است. داستان خواستن و توانستن. ماجرا، ماجرای مردمانی است که خواستند و از پس این خواستن با وجود تمام سختی‌ها و فراز و نشیب‌ها، به اتکای «یدالله فوق ایدیهم» و وعده «وکان حقا علینا نصرالمومنین» بسیار مجاهده کردند و کوشیدند تا بشود. جای جای این قصه نظر لطف حق بوده است و سایه کرم حضرت صاحب این عصر (عج) و پشتوانه‌ای چون خون گرم شهدای عرصه علم و جهاد... اکنون «پارک ملی هوافضا» در مهرماه 1399، مصادف با چهلمین سالگرد آغاز دفاع‌مقدس، در دوران زعامت فرماندهی معظم کل قوا، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای (مدظله‌العالی) افتتاح می‌شود تا روایتگر مسیر این خواستن و توانستن‌ها و به ثمر نشستن‌ها باشد، مسیری که همچنان باقی است.» در این نمایشگاه دستاوردهای هوا فضا بخش به بخش به نمایش درآمده است تا روایتگر این داستان باشد و تابلوی پایانی این نمایشگاه با مضمون «راه روشن» تصویر درخشانی از آینده دستاوردهای هوافضا ایران در ذهن می‌سازد که هنوز این راه ادامه دارد.

روایت اول؛  مقاومت در روزهای جنگ

ایستگاه نخست، تونلی است که در و دیوارش حزن، اندوه و خاطرات تلخ دوران جنگ را برای بازدیدکنندگان به تصویر می‌کشد. موشک اسکاد ا 770کیلو مواد منفجره که در آن جای می‌گیرد، سقف کلاس درس را شکافته و میان نیمکت‌های دانش‌آموزان جا‌خوش کرده و روی تخته سیاه نوشته شده «فصل سیزدهم ارکان نظام اجتماعی: ساخت ». کمی آن سو‌‌تر نمایی از خانه‌های اهالی را می‌بینیم. اینجا را به یاد مقاومت‌های مردم دزفول در دوران جنگ تحمیلی کوچه«الف- دزفول» نامیده‌اند. راهنمای پارک ملی هوافضا روایت می‌کند: «اینجا نمایی از شهر دزفول است که به‌دلیل مرزی بودن، داشتن پایگاه هوایی و موقعیت استراتژیکی از همان ابتدای جنگ، هدف موشک و بمباران بود و صدام می‌خواست تا مردم شهر را ترک کنند، اما آنها در شهر ماندند و از شهر دفاع کردند تا دزفول توسط رژیم بعث عراق تصرف نشود. این کوچه از عکس‌هایی که از زمان جنگ داشتیم، طراحی و ساخته شده است.» راهنمای تور پارک ملی هوا فضا، دستاوردهای مختلف نیروی هوافضای سپاه از آغاز شکل‌گیری تاکنون را در 5زمینه معرفی و درباره آنها روایت می‌کند: «فعالیت نیروی هوافضای سپاه در این نمایشگاه در 5بخش تخصصی تفکیک شده و قسمت‌های مجزایی به هرکدام از فعالیت‌های موشکی، پهپادی، عملیات هوایی، پدافند هوایی و فضایی اختصاص پیدا کرده است. قسمت اول، موشکی زمین به زمین است و بعد از آن وارد بخش پهپادها خواهیم شد. عملیات هوایی، پدافند هوایی و فضایی بخش‌های دیگری است که به‌ترتیب از آنها عبور کرده که با ویژگی‌های هریک آشنا می‌شوید.»




روایت دوم ؛  موشک و بمباران ایران به روایت تصویر

در انتهای مسیر نمایشی الف_دزفول، دیوارها با 2نقشه ایران با تصاویر دوران جنگ و دفاع و کمک‌های مردمی مزین شده است. راهنمای تور تعریف می‌کند:«این نقشه تصاویری از نقاط مختلف کشورمان را که مورد هدف موشک و بمباران قرار گرفته‌اند نشان می‌دهد. با وجود تقدیم شهدا و مجروحین بسیار زیاد مردم ما دلسرد نشدند و با وحدت و همدلی، یاریگر ستاد پشتیبانی جنگ بودند. تصاویر گویاست؛ مادری که در حال خداحافظی با فرزندش است تا او را راهی جبهه کند، ویرانه خانه‌ای که وسایل زندگی در لابه‌لای آن دیده می‌شود و....» راوی خاطرات بسیاری از سال‌های جنگ دارد:« به چشم دیدیم پیرزنی که تخم‌مرغ خانه‌اش را برای جبهه می‌فرستاد یا دست‌نوشته‌هایی که روی قوطی‌های کنسروهای ارسالی برای دلگرمی و قوت قلب رزمندگان نوشته می‌شد و نامه‌های پر محبتی که در لابه‌لای خوراکی‌ها اهدایی بود و ما را برای جنگ با صدام دلگرم می‌کرد.»




روایت سوم؛  کوچه آبادانی

بعد از کوچه دزفول، کوچه آبادانی قرار دارد که به روایت راهنمای تور همان ثمره مقاومت در جنگ و قدرت بازدارندگی است. او این موضوع را برای بازدیدکنندگان اینطور تعریف می‌کند: «زمانی که کشور ضعیف باشد، دشمنان به‌خودشان اجازه می‌دهند که به کشور حمله کنند. بهترین کار چیست؟ تولید قدرت و ایجاد بازدارندگی که باعث می‌شود کسی جرأت نکند به کشور حمله کند. به همین‌خاطر شروع به ساخت سلاح‌ کردیم. ما اصلاً جنگ‌طلب نیستیم، فقط بحث بازدارندگی است که کسی جرأت نکند به ما حمله کند. در روزهای جنگ بعد از عزل بنی‌صدر، ارتش جان گرفت و همکاری با سپاه در قالب تشکیل قرارگاه مشترک آغاز شد. زمانی که صدام شهرهایمان را بمباران و موشک‌باران می‌کرد، ما سلاح مناسبی نداشتیم که دفاع خودمان را کامل کنیم. از سوریه که حامی ما در جنگ بود درخواست موشک کردیم. براساس صحبت‌های انجام گرفته با سردار شهید تهرانی‌مقدم، (آن موقع مسئولیت فرماندهی توپخانه سپاه را به‌عهده داشتند) 13نفر از بچه‌های توپخانه سپاه برای آموزش نحوه به‌کارگیری موشک اسکاد به سوریه رفتند و دوره دیدند. در نهایت این موشک‌ها از لیبی تهیه شد. ابتدا مستشاران لیبیایی این موشک‌ها را شلیک می‌کردند و زمانی هم که  این مستشاران همکاری خود با ایران را قطع کردند، متوجه شدیم موشک‌ها و سکوهای پرتاپ توسط خودشان دستکاری شده اما ما در مدت 17روز این ایرادها را برطرف کردیم و خودمان به‌طور مستقل توانستیم موشک را بدون کمک دیگران پرتاب کنیم.» تصویر سردار شهید تهرانی‌مقدم روی این بخش نقش بسته است. چون از او به نام پدر موشکی ایران یاد می‌کنند.

 روایت چهارم؛ موشک‌های ایرانی نقطه‌زن

 ایستگاه دوم، بخش موشکی نمایشگاه است؛ سالنی که با ورود به آن دستاوردهای موشکی پیش‌روی بازدیدکنندگان ظاهر می‌شود. برخی از موشک‌ها عمودی و برخی دیگر به شکل مایل یا افقی روی زمین چیده شده‌­اند. بخش موشکی نمایشگاه در 2 محل برپا شده است که یکی مسقف و دیگری روباز و در پاسیوی میانی نمایشگاه قرار دارد. در بخش مسقف تعدادی موشک بالستیک به نمایش گذاشته شده است. اسکاد، شهاب۲، قدر، قیام، خرمشهر، عماد، سجیل و قیام روی استند به‌صورت ایستاده قرار دارند و نمونه‌ای از موشک شهاب-۳ نیز به‌صورت برش‌خورده برای آشنایی دقیق و بهتر بازدیدکنندگان با اجزای داخلی موشک به‌صورت افقی قرار داده شده است. راهنمای تور درباره موشک‌های ساخت ایران تعریف می‌کند: «بعد از جنگ بیکار ننشستیم، روی برد و دقت موشک‌ها کار کردیم و از موشکی که خطای زیادی داشت رسیدیم به نقطه‌زنی. مثل موشک‌های سوخت مایع یا موشک‌های سوخت جامد که همه نقطه‌زن هستند. موشک‌های سوخت جامد در کارخانه شارژ و آماده تحویل عملیات می‌شوند و عملیاتی‌تر از موشک‌های سوخت مایع است. سوخت موشک‌های عمود پرواز مایع است و به‌صورت ایستاده تزریق می‌شود. یکی از موشک‌­های سوخت جامد ما که به‌صورت عمود پرواز می‌کند، موشک سجیل است که در این نمایشگاه به رنگ بنفش در آمده است. با استفاده از سوخت جامد اکنون به وضعیتی رسیده‌­ایم که در زمان خیلی کوتاهی، موشک را آماده و آن را شلیک می‌کنیم. برای مثال تقریباً در موشک‌های سوخت جامد کل کار دقایقی زمان می‌برد.»

 روایت پنجم؛ نخستین ماهواره نظامی ایران در مدار ۴۲۵

در ادامه بخش موشکی، دستاوردهای قابل توجهی شامل ۶موشک و ۳ ماهواره‌بر در قسمت روباز نمایشگاه به نمایش درآمده است. در این بخش موشک تندر-۶۹ که در حقیقت نمونه تغییر یافته موشک پدافندی2HQ-چینی است که به موشک زمین به زمین تبدیل شده است. همچنین نخستین سامانه‌های موشکی اسکاد وارد شده به کشور، از لیبی هم به نمایش گذاشته شده است. لانچر(سکوهای پرتاپ موشکی) 2فروندی موشک‌های کلاس ذوالفقار هم در این بخش قرار گرفته است که روی آن موشک دزفول و موشک ذوالفقار بصیر به‌عنوان موشک بالستیک دریایی با برد ۷۰۰ کیلومتر برای نخستین بار به نمایش گذاشته شده است.یکی دیگر از تجهیزاتی که برای نخستین بار در این نمایشگاه در معرض دید قرار گرفته، نخستین سامانه موشکی کن (محفظه) پرتاب بالستیک است که البته پیش‌تر در رزمایش پیامبر اعظم(ص) سپاه پاسداران به نمایش درآمده بود. اما این نخستین بار است که از نزدیک در معرض دید قرار می‌گیرد. در بخش ماهواره‌برهای این نمایشگاه هم 3 ماهواره‌بر سفیر، سیمرغ و ماهواره‌بر قاصد قرار گرفتند. قاصد ماهواره‌بر3 مرحله‌ای، ساخت نیروی هوافضای سپاه است که ماهواره نظامی نور-۱و نور-2را به‌عنوان نخستین ماهواره نظامی ایران در مدار ۴۲۵ کیلومتری زمین قرار داده است.

 روایت ششم؛ پرواز پهپادها

بخش پهپادی نیروی هوافضای سپاه، ایستگاه سوم تور است. راهنمای تور تعریف می‌کند: «زمان جنگ برای اینکه موقعیت دشمن را بدانیم و اطلاعات را برای فرماندهان عملیات جمع کنیم، گردان‌های شناسایی اطلاعات داشتیم که اینها به قلب دشمن می‌زدند و امکان داشت میادین مین را رد کنند و بروند یا امکان داشت اسیر شوند و اطلاعات لو برود و عملیات ما عقب بیفتد یا تغییر کند. دانشجویان جهاددانشگاهی اصفهان و نیروهای یگان هوایی سپاه در سال‌های 64_63با استفاده از ایده شهید دکتر مصطفی چمران به فکر این افتادند که پهپادی ساده با موتور پیستونی سوخت الکلی که حداقل یک ربع تا نیم ساعت کار کند و عکس بگیرد، بسازند. این پهپاد به‌نام تلاش با دوربین‌های عکاسی ساده‌اش در این نمایشگاه وجود دارد.» در ادامه مسیر، ردیفی از تولیدات با ویترین‌های شیشه‌ای قرار دارد که حاصل تلاش متخصصان وزارت دفاع در دهه‌های 70، 80و 90در زمینه تولید پهپادهای متعدد است که مأموریت شناسایی، رزمی را به‌عهده دارند. مانند «مهاجر 4»که مداومت پروازی آن بیشتر شده و هم ارتفاع بالاتری می‌رود یا «ابابیل» که کار شناسایی انجام می‌دهد و «کرار» که فقط رزمی است. درنهایت به پهپاد شاهد 171می‌رسیم که از روی همان آرکیو 170آمریکایی ساخته شده است.

 روایت هفتم؛ شکار پهپادهای دشمن

دستاوردهای ساخت و تولید پهپاد در یک مسیر طراحی شده و بازدیدکنندگان در بدو ورود به این بخش، «تلاش» نخستین پهپاد ساخته شده در دوران دفاع‌مقدس را می‌بینند. همچنین در طول مسیر ۱۵ پهپاد دیگر مانند مهاجر، خانواده ابابیل، خانواده کرار، خانواده صاعقه، خانواده شاهد-۱۲۹ و خانواده شاهد-۱۷۱ به نمایش گذاشته شده است. یک مرکز هدایت و کنترل سیار پهپاد هم به‌طور کامل در این نمایشگاه قرار دارد. در کنار هر کدام از پهپادها شناسنامه آن و مشخصات کامل فنی و تاکتیکی آن نیز درج شده که از نقاط قوت این بخش از نمایشگاه محسوب می‌شود. اما یک بخش ویژه هم در قسمت پهپادی به پهپادهای غنیمتی و شکارشده توسط هوافضای سپاه تعلق دارد؛ در این بخش پهپادهای RQ-170و MQ-4C وMQ-1و هرمس-۲۰۰ به نمایش گذاشته شده است. راوی تور درباره پهپاد MQ-4C می‌گوید: « این پهپاد فوق پیشرفته و گران‌قیمت آمریکایی به حریم هوایی ما در دریای عمان تجاوز کرد چندبار اخطار دادیم ولی توجه نکردند، فکر نمی‌کردند که ما سامانه‌ای داشته باشیم که این پهپاد را بزنیم، لذا در روز30 خرداد سال 98با یک فروند موشک پدافندی سوم خرداد آن را سرنگون کرده وبه قعر دریا فرستادیم تا درس عبرتی برای هر متجاوزی باشد.»

 روایت هشتم؛ ساخت هواپیمای اطفای حریق

عبور از یک باند پرواز شبیه‌سازی‌ شده که با نورپردازی مناسب، چشم‌نوازی می‌کند مطلع ورود به بخش هوایی نمایشگاه یعنی ایستگاه چهارم تور است. در این بخش دستاوردهای مختلف بالگردی و پروازی نیروی هوافضای سپاه به نمایش درآمده است که ازجمله آنها قرار‌دادن یک جنگنده سوخوی-۲۲ و تسلیحات قابل حمل توسط آن است. دستاورد دیگر این بخش تولید تجهیزات اطفای حریق قابل نصب روی هواپیمای ایلوشین است که بزرگ‌ترین هواپیمای اطفای حریق در دنیاست که ظرفیت ذخیره و حمل 40تن آب را دارد و در عرض 20ثانیه می‌تواند آب‌ها را تخلیه کند. هواپیمایی که از آن در ارتفاعات حما سوریه یا خاموش کردن حریق در ترکیه و بندر انزلی استفاده شد و عملکرد خوبی داشته است. همچنین 2 بالگرد ساخت گروه شاهد به نمایش گذاشته شده؛ شاهد 285که رزمی است و شاهد 274هم به‌عنوان شناسایی استفاده می‌شود.

 روایت نهم؛  پدافند هوایی

  پس از بخش هوایی، نوبت به پدافند هوایی می‌رسد که در این بخش از نمایشگاه تجهیزات آن از ابتدا تاکنون به نمایش درآمده است، این بخش با نمایش اجزا و بخش‌های مختلف سامانه HQ-2به‌عنوان نخستین سامانه پدافند موشکی که در دوران دفاع‌مقدس وارد سازمان رزم سپاه شد، ‌آغاز می‌شود. انواع رادارهای مطلع‌الفجر، کاشف و قدیر هم در این نمایشگاه برای بازدیدکنندگان به نمایش گذاشته شده است؛ از آنجا‌ که رادار قدیر ابعاد بزرگی دارد، در این نمایشگاه یک ماکت با مقیاس 10/1با ابعاد کوچک‌تر از اصلی اما با جزئیات ساخته شده است. سامانه پدافندی سام-۶ ساخت روسیه و تجهیزات مربوط به آن از دیگر موارد به نمایش درآمده در بخش پدافندی است. پس از آن به‌ترتیب سامانه‌های پدافندی طبس و سوم خرداد به‌عنوان سامانه‌های تولید شده در نیروی هوافضای سپاه را می‌بینید. در بخش دیگری از قسمت پدافند هوایی، موشک‌های پدافندی خانواده طائر به نمایش گذاشته شده که شامل طائر-2B، طائر-2C و سوم خرداد فرمانی است. همچنین «کاشف» نخستین رادار ساخت هوافضا با بُرد کوتاه است، «قدیر»، نیز بلندترین رادار بُرد وسیع جمهوری اسلامی ایران است با برد 1100کیلومتر. در ادامه بخش پدافند هوایی نمایشگاه انواع جست‌وجوگرهای موشک‌های پدافندی(سیکر) و یک مرکز کنترل و فرماندهی پدافند هوایی که قابلیت جابه‌جایی و تحرک دارد برای آشنایی بیشتر بازدیدکنندگان قرار داده شده است.

 روایت دهم؛  با ماهواره‌برها

ایستگاه پایانی نمایشگاه تا ثریا نام دارد. این ایستگاه مربوط به دستاوردهای فرماندهی فضایی نیروی هوافضای سپاه است که در آن اطلاعات قابل توجهی درباره ماهواره نور وجود دارد. ماهواره نور که قابلیت مراکز دریافت داده، ارسال و دریافت فرامین و همچنین مرکز کنترل ماموریت را داراست کنار ماهواره‌برهای سیمرغ، سفیر و قاصد در معرض دید قرار گرفته است. کمی آن طرف‌تر هم یک ایستگاه سیار زمینی دریافت سیگنال از ماهواره که توسط جهادخودکفایی نیروی هوافضای سپاه تولید شده ازجمله تجهیزات به نمایش درآمده در این بخش است که برای بازدیدکنندگان جذابیت بسیاری دارد. همچنین یک نمایشگر نیز قرار گرفته که در آن قابلیت مشاهده موقعیت ماهواره نور در فضا نیز وجود دارد. اکنون بازدید از پارک ملی هوافضا برای عموم امکان‌پذیر نیست و فقط گروه‌های علمی، دانشجویی، مجموعه‌های دانش‌بنیان و دستگاه‌ها و نهادها با ارائه درخواست بازدید به نیروی هوافضای سپاه می‌توانند از این نمایشگاه بازدید کنند.