نذر چاه هم در تهران قدیم روال بود

محمدصادق خسروی‌علیا

تاریخ این اقلیم نشان می‌دهد که اهالی تهران در گذشته با چالش‌ کمبود آب روبه‌رو بودند. آب شرب مصرفی و تأمین آن از مشکلات و مشقت‌های روزانه اهالی تهران محسوب می‌شد. بحران آب تا حدی جدی بود که در برخی محله‌ها آب می‌فروختند اما برخی از خیران برای رضای خدا و کمک به افراد کم‌‌درآمد و حاشیه‌نشین تهران پای کار آمدند و به جای توزیع نذری مواد غذایی و سایر اقلام مورد نیاز آنها، چاه آب نذر می‌کردند.

وقف مردم
قدیمی‌های محله استادمعین و قنبرآباد روایت می‌کنند که خیری به نام حاج حسین اکبری در داخل باغش چاهی حفر کرده بود. مردم از آب آن چاه برای مصارف داخلی خود استفاده می‌کردند. کم کم حاج‌حسین تصمیم گرفت در کنار چاه، آب انباری بزرگ بسازد تا از طریق آن مردم از آب خوراکی بهره‌مند شوند. حاج‌حسین این چاه را نذر مردم کرد و اهالی تا زمانی که دسترسی به آب شهری پیدا کنند با تنگ و کوزه از آن آب برمی‌داشتند و استفاده می‌کردند. علاوه بر حاج حسین، خیری به‌نام «قنبرکرد» نیز چاه آب در شهر تهران نذر کرد. به همین ترتیب بود که نذر چاه باب شد و در محله‌های مختلف شهر چاه آب برای رضای خدا وقف می‌شد.

نهرهای روان
وضعیت آب در تهران قدیم مثل الان نبود، پیداکردن آب برای نوشیدن یا مصارف خانگی با دشواری‌ بسیاری روبه‌رو بود. تهران علاوه بر تأمین آب آشامیدنی برای مصارف دیگر مانند شست‌و‌شو و نظافت هم با مشکل روبه‌رو بودند. به همین‌خاطر در کنار آب‌انبار‌هایی که از چاه‌های نذری پر می‌شد، نهرهایی در کوچه و محله جاری بود که زنان محله رخت و ظروف اهل خانه را در آن می‌شستند. یکی از این نهرها که از آب چاه‌های نذری تغذیه می‌شد، در خیابان شهید فتاحی - غیاثوند قرار داشت. علامت چاه آب هنوز هم در برخی محله‌های تهران وجود دارد. بعد‌ها آب این چاه را برای بررسی به آزمایشگاه بردند و تأیید شد که آب سالم بود.