نق نزن حرف بزن !

مهدیه تقوی‌راد-روزنامه‌نگار

غرزدن بخشی از روند رشد بچه‌هاست؛ روندی که اگر به درستی مدیریت نشود در آینده می‌تواند مشکلات عدیده‌ای برای والدین به‌وجود بیاورد. در برخی موارد دیده شده کودک بدون هیچ دلیل یا به‌دلیل مخالفت‌هایی که با او می‌شود یا ناتوانی در تصمیم‌گیری و انجام کارها غر می‌زند و پدر و مادر هم نمی‌دانند که در مقابل غرولند فرزندشان چه عکس‌العملی نشان دهند اما به تأکید کارشناسان این حوزه، کنار‌آمدن با این مسئله ساده آنقدر مهم است که نیاز به تدبیر و واکنش اساسی داشته باشد.

به‌خودتان نگاه بیندازید!
یادتان باشد قبل از اینکه کودک را متهم به‌دلیل رفتارهای نامناسبش کنید نگاهی به رفتارهای خودتان بیندازید؛ هیچ کودکی از بدو تولد با غر‌زدن پا به دنیا نگذاشته و ممکن است اشتباهات رفتاری والدین آنها را غرغرو کرده باشد. محیط اطراف کودک هم بر کوچک‌ترین رفتار‌ها و عادات کودک تأثیرگذار است و هر رفتار یا واکنش کوچکی از طرف والدین می‌تواند باعث شکل‌گیری رفتارهایی در کودک بشود که تغییر آنها در آینده کار آسانی نخواهد بود.

علت‌یابی کنید
زمانی که فرزندتان غر‌زدن را شروع می‌کند نخستین راهکار یافتن علت است. به او بگویید که می‌خواهید چه چیزی را بشنوید: «وقتی با صدای عادی حرف می‌زنی و درباره حرف‌هایت بیشتر فکر می‌کنی، دوست دارم به حرف‌هایت گوش کنم.» و بلافاصله گفت‌وگو را خاتمه دهید. برای مقابله با اعتراضش پس از طرح شکایت، اینگونه واکنش نشان دهید: «خب، مشکلت را شنیدم، فکر می‌کنی چه راه‌حل‌هایی وجود دارد؟» با عصبانیت و تمسخر سؤال نکنید بلکه او را تشویق کنید که راه‌هایی برای حل مشکل خود بیابد. مراقب باشید خودتان الگویی برای غرزدن بچه‌ها نباشید  معمولا وقتی پدر یا مادری به اتاق فرزندش می‌رود و می‌خواهد وسایل به هم ریخته او را مرتب کند، جملات گله‌آمیز بیان می‌کند. این رفتار والدین، شکایت‌کردن را به‌صورت کامل به بچه‌ها نشان می‌دهد.

درایت نشان دهید
وقتی که حال شما، همسرتان و کودک خوب است با آرامش قوانین را برایش توضیح بدهید که از این به بعد قوانین جدیدی در خانه وجود دارد و کسی با
 غر غر کردن قادر نخواهد بود به خواسته‌هایش یا اسباب‌بازی دلخواهش برسد و اگر واقعا اسباب‌بازی می‌خواهد باید رفتار خوبی داشته باشد. بهتر است والدین با هوش و درایت خودشان هر رفتاری را که می‌خواهند در کودک شکل دهند   گاهی برای کودک شرط‌هایی بگذارند که به او در رسیدن به خواسته‌اش از راه منطقی کمک کند. می‌توانید اسباب‌بازی مورد علاقه کودک را مانند پاداش در قبال انجام رفتار‌های مناسب برایش درنظر بگیرید و به او بگویید، درصورتی که تلاش کنی ۵ شب پشت‌سرهم هر شب مسواک بزنی یک ستاره می‌گیری و بعد از سه‌ستاره ما به مغازه می‌رویم و اسباب‌بازی را که دوست داری برایت می‌خریم. اگر کودک شما خیلی کم‌طاقت است، تعداد ستاره‌ها را کم کنید.

صبور باشید
در برخی مواقع اگر والدین در برابر خواسته‌های غیرمنطقی کودک خود ایستادگی کنند و با جیغ زدن آنها را برآورده نکنند، ممکن است احساس کنند اوضاع خیلی خوب پیش نمی‌رود. کودک آنقدر فریاد می‌زند که پدر طاقتش را از دست می‌دهد و تسلیم فرمان او می‌شود. دراین مواقع هریک از والدین باید صبور باشند؛ در این شرایط کودک فکر می‌کند اگر بلندتر گریه کند، حتما شما به حرفش گوش می‌کنید، اما بدون خشونت و با رفتار درست باید نشان دهید این روش کارایی ندارد. اگر اجسام را پرت می‌کند او را مهار فیزیکی کرده و محیط را ترک کنید.

نشنوید
در شرایطی که کودک خیلی گریه می‌کند، گوش‌هایتان را بگیرید. بهتر است اگر صورت کودک از گریه خیس شده است، صورت کودک را پاک کنید یا خودتان را به نشنیدن بزنید و اگر به این رفتارهای کودک هیچ واکنش مثبت و حتی منفی نشان ندهید تا اندازه زیادی برای حل مشکل جلو رفته‌اید. در این شرایط حتی واکنش‌های منفی مثل اخم‌کردن، سرزنش و حتی کتک‌زدن کودک برای تقویت این رفتار در او انگیزه می‌شود، پس بی‌تفاوتی و نادیده‌گرفتن را جایگزین هر واکنشی کنید. میزان گریه کودک‌تان بستگی به این دارد که چقدر به این شیوه عادت کرده باشد. اگر در میان راه از ادامه مسیر منصرف شوید باید خود را برای شنیدن صداهای بلندتر او آماده کنید، چون به او آموزش داده‌اید تا با سطح گریه بالاتر به خواسته‌اش برسد.

به اعصاب خود مسلط باشید
گاهی اوقات غرغرکردن کودک شما را آنقدر خسته و عصبی می‌کند که ناخودآگاه و بی‌آنکه خودتان متوجه باشید، صدایتان را بالا می‌برید تا او را ساکت کنید. در این شرایط چند نفس عمیق بکشید و با صدای آرام و ملایم با کودک صحبت کنید. زانو بزنید، هم‌قد کودک شوید و در چشمان او نگاه کنید تا توجهش به شما جلب شود. برای او توضیح دهید که چرا خواسته او را انجام نمی‌دهید. درصورت تمایل کودک، او را در آغوش بکشید و به او محبت کنید. هرگز فریاد نزنید که در آینده عواقبش دامان خودتان را می‌گیرد.

نیازهای عاطفی‌اش را برآورده کنید
بعضی اوقات بچه‌ها موقع غرزدن از کنار ما تکان نمی‌خورند، در آن لحظه به عشق و محبت ما نیاز دارند. حتی اگر فکر کنیم تمام روز را با آنها بازی کرده‌ایم، باز هم لحظاتی وجود دارد که بچه‌ها عشق بی‌دریغ ما را می‌خواهند. واقعیت این است که غذا پختن، مرتب‌کردن خانه، کار بیرون از خانه و خیلی از موارد دیگر زمان زیادی برای ما باقی نمی‌گذارد و این در حالی است که گاهی بچه‌ها می‌خواهند به ما بگویند: «مامان/بابا، به من هم توجه کن، بغلم کن.» متأسفانه بیشتر مواقع این خواسته را با غرزدن و نق‌زدن به ما منتقل می‌کنند.

ترفندهای کاربردی

1 اگر می‌خواهید با کودک به یکی از مراکز خرید شلوغ بروید، بدانید که مسلما کودک‌ طاقت نخواهد آورد و بعد از مدتی خسته و بدخلق می‌شود و شروع به غرزدن می‌کند.
2 با پذیرفتن خواسته فرزندتان در زمانی که غر می‌زند، به رفتارش مشروعیت ندهید و با این اشتباه رایج زمینه را برای گریه‌ها و غرولندهای بعدی فراهم نکنید.
3 اگر به مهمانی بزرگسالان دعوت شده‌اید و می‌دانید این دورهمی برای فرزندتان جذابیتی ندارد، درصورت امکان کودک‌تان را نزد کسی که با او احساس راحتی دارد، بگذارید.
4 به فرزندتان تفاوت میان رفتار خوب و بد را آموزش دهید. اگر در این کار موفق باشید، او به جای تأثیر گرفتن از بچه‌های دیگر، برای اصلاح‌شان تلاش می‌کند.
5 فرزند شما با فریاد‌هایش می‌خواهد جلب توجه کند. اما شما می‌توانید با نادیده‌گرفتن این صدا‌ها و اشک‌ها، راهکار «خاموشی» را به‌کار ببندید و به حذف این عادت کمک کنید.