شفافیت؛ مولود هوشمندسازی دستگاه عدلیه

فرهاد طهماسبی؛ نماینده مجلس

با توجه به سابقه بیش از 2دهه حضور در دستگاه قضایی و در مسئولیت‌های مختلف در این قوه، امروز به جرأت می‌توان مدعی شد چهره قوه قضاییه در مقایسه با 2دهه قبل از آن به شکل چشمگیری تغییر کرده است؛ به‌گونه‌ای که اکنون برخی رویه‌های جاری و ‌‌ساری‌ در قوه قضاییه به‌نحوی توسعه‌ یافته که کمتر کسی در گذشته تصور اجرای آن را در دستگاه عدلیه داشت.
در حالی امروز شاهد کاهش روند اطاله دادرسی به مدد استفاده از فناوری‌های نوین و نوآوری در عرصه‌های قضایی هستیم که درگذشته با صف طویلی از مراجعان در پشت درهای دادگستری‌ها و دفاتر قضات رو به رو بودیم، اما اکنون شاهد هستیم که سیستم‌های هوشمند و نوبت‌دهی به‌شکل آنلاین از بروز چنین مشکلاتی در دادگستری‌ها جلوگیری کرده است و مراجعان می‌دانند که چگونه باید مراحل پرونده خود را دنبال کنند.
علاوه بر این، اگر در گذشته طرفین یک دادخواست، اطلاعی از روند پرونده خود نداشتند، اکنون قادرند در هر کجاکه هستند با ورود به سامانه خاص طراحی شده برای این منظور از آخرین تغییرات و جزئیات پرونده بدون نیاز به حضور در دادگاه مطلع شوند.
آنچه امروز شاهد اجرای آن در سطوح مختلف قضایی در دستگاه عدلیه کشور هستیم مرهون تلاش‌هایی است که در سال‌های اخیر برای کارآمدسازی و نوسازی ساختار دستگاه قضایی در قالب سند تحول قضایی انجام شده است؛ به‌گونه‌ای که می‌توان آثار آن را در افزایش رضایت مردم و پرسنل دستگاه قضایی به خوبی مشاهده کرد.
از سوی دیگر، استفاده از فناوری‌های جدید در قوه قضاییه توانسته است فرصت‌های جدیدی را برای اصلاح رویکردهای قضایی فراهم کند؛ به‌عنوان مثال، طی کردن دوران حبس زندانیان در خارج از زندان با استفاده از سیستم‌های نظارتی هوشمند که با هدف جلوگیری از افزایش جمعیت در زندان‌ها انجام شده است از اقدامات مؤثری است که توانسته تأثیر مثبت خود را بر جامعه زندانیان کشور برجای بگذارد.
بدون تردید، ساختارهای کنونی و تحولات رخ داده در دستگاه قضایی توانسته است گامی بلند برای بهبود ارائه خدمت به مراجعان باشد، اما مسئولان دستگاه قضایی نباید خود را در این حد از توسعه خدمات قضایی متوقف کنند چرا که تا رسیدن به نقطه مطلوب راه بسیاری برای پیمودن وجود دارد. ضرورت دارد دستگاه قضایی و کارشناسان مرتبط با اجرای سند تحول قضایی با بازبینی آنچه تاکنون انجام داده‌اند نقاط ضعف این سند و رویکردهای در پیش گرفته‌شده را بررسی و با برطرف کردن آن روند مثبت رخ‌داده در این قوه را شتاب دهند.