افول آمریکا به روایت آمار

رضا عمویی- روزنامه‌نگار

«افول آمریکا» کلید واژه پرتکرار بسیاری از دولت‌ها و کشورهایی است که در صحنه روابط بین‌الملل نه به آمریکا و نه به آینده این کشور اعتماد ندارند. این کلید واژه پر تکرار البته مدتی است که تکیه کلام جنجالی‌ترین رئیس‌جمهور آمریکا هم شده است؛ «دونالد ترامپ». ترامپ تازه‌ترین موضع‌گیری خود درباره افول آمریکا را در پایتخت این کشور و در جریان همایش «ائتلاف آزادی و ایمان» تکرار و تأکید کرد که ما ملتی در حال افول هستیم و این به‌خاطر رهبری فاسد و نادرست ماست. به عقیده ناظران، ترامپ در دوران ریاست‌جمهوری به همه ارزیابی‌های اطلاعاتی و آماری آمریکا دسترسی داشته و وقتی می‌گوید آمریکا در حال افول است، بدین معنی است که این خطر، کاملا معتبر و جدی است.

  آمریکایی ها: در حال افولیم
صرف‌نظر از اظهارات ترامپ درباره افول آمریکا، بسیاری دیگر نیز این موضوع را کاملا جدی می‌دانند. در یک نظرسنجی که در سال ۲۰۲۱ از میان ۱۰۱۹آمریکایی صورت گرفت؛ ۷۹درصد اذعان کرده بودند که احساس می‌کنند آمریکا در حال فروپاشی است. این نظرسنجی را وب‌سایت خبری- تحلیلی «آکسیوس» انجام داده بود و نتایجی حیرت آور داشت؛ ازجمله اینکه براساس آن، چهار پنجم آمریکایی‌ها - چه جمهوری‌خواه و چه دمکرات - معتقد بودند که آمریکا در حال فروپاشی است.
همچنین «نوام چامسکی»، نظریه‌پرداز، اندیشمند و تحلیلگر مسائل سیاسی مقاله‌های متعددی درباره افول آمریکا به رشته تحریر درآورده است. او همانند برخی از تحلیلگران دیگر مانند «فرید زکریا» معتقد است که افول آمریکا مسئله‌ای است که به‌دست خود آمریکا رقم خورده است. چامسکی معتقد است آمریکا با آنکه یک دمکراسی است، اما به «کشور سرمایه‌داران» تبدیل شده. «فرید زکریا»، تحلیلگر سیاسی و از مجریان شبکه خبری «سی‌ان‌ان» نیز معتقد است افول هژمونی آمریکا، نتیجه استفاده نامناسب این کشور از قدرت خود در سال‌های بعد از جنگ جهانی دوم است. به باور او، آمریکا با سوءاستفاده از قدرتش متحدانش را از دست داده و دشمنانش را تقویت کرده است.
علاوه براین، «دیوید رانی»، محقق و نویسنده در یکی از کتاب‌هایش به نام «بی‌نظمی جدید جهانی: افول قدرت آمریکا» و «آلفرد مک‌کوی»، استاد تاریخ دانشگاه «ویسکانسین-مدیسون» و نویسنده کتاب مشهوری به نام «همدستی سیا در تجارت جهانی مواد‌مخدر» از دیگر اندیشمندانی هستند که در مطالب و نظریات خود افول جایگاه جهانی آمریکا را تأیید کرده‌اند. 10‌ماه پیش نیز وقتی پلیس اف‌بی‌آی به خانه ترامپ در فلوریدا در ماجرای نگهداری اسناد سری هجوم برد، «روآن دین»، مجری شبکه اسکای نیوز در برنامه خبری خود گفت این حوادث نشان می‌دهد که ایالات متحده یک کشور در حال افول است.

  راستی‌آزمایی افول آمریکا
برای راستی آزمایی ادعای افول آمریکا می‌توان به شاخصه‌های فعلی آمریکا توجه کرد:
      کاهش توان نظامی:    توان نظامی آمریکا به‌شدت نسبت به گذشته کاهش یافته است. این موضوع را در منابع خود آمریکایی‌ها نیز می‌توان ردیابی کرد. یک گزارش ۹۸صفحه‌ای که «کمیسیون راهبرد دفاع ملی» آمریکا در سال ۲۰۱۹ منتشر کرد، تصریح دارد که برتری نظامی دیرپای آمریکا از بین رفته و حاشیه خطای راهبردی این کشور به طرز دلهره‌آوری بالا رفته است. براساس این گزارش، تردیدها درباره توانایی آمریکا برای بازداری دشمنان و درصورت لزوم غلبه بر آنها و همچنین پایبندی واشنگتن به تعهدات جهانی‌اش فزونی گرفته است. براساس آمار اندیشکده پترسون، بودجه نظامی آمریکا در سال 1982، حدود 7درصد تولید ناخالص داخلی این کشور بود، اما این روند در سال 2022 به کمتر از 4درصد سقوط کرد.

      کسری بودجه و بدهی ملی:    کسری بودجه یکی دیگر از دلایلی است که افول هر قدرتی را به همراه خواهد داشت. گزارش‌ها نشان می‌دهند دولت فدرال آمریکا در سال مالی ۲۰۲۱ حدود ۲.۸تریلیون دلار کسری بودجه داشته است. پیش‌بینی‌ها هم همگی از افزایش بدهی ملی دولت آمریکا حکایت دارد. میزان بدهی کل دولت آمریکا در حال حاضر بیش از 32هزار میلیارد دلار است و براساس آمار اندیشکده پترسون، سهم هر شهروند آمریکایی از بدهی دولت حدود 96هزار دلار است. پیش‌بینی شده بدهی کل دولت آمریکا تا سال 2030 از میزان تولید ناخالص داخلی این کشور هم پیشی بگیرد و بدهی دولت فدرال بیش از 111درصد تولید ناخالص داخلی آمریکا شود. این در حالی است که شکاف اقتصادی در آمریکا بسیار زیاد است و آمارها حکایت از آن دارد که ثروت یک درصد جامعه آمریکایی از ۵۰درصد کل جامعه بیشتر است.

      کوچک‌تر شدن سهم آمریکا در اقتصاد جهانی:    سهم آمریکا از «تولید ناخالص دنیا» در سال ۱۹۶۰ نزدیک به ۵۰درصد بوده، اما این رقم از آن زمان به بعد رو به کاهش بوده و در سال ۲۰۲۱ به ۲۴.۴درصد کاهش یافته است. شبکه بلومبرگ سال گذشته گزارش داد در سال ۱۹۶۰ حدود ۴۰درصد از کل سهم اقتصاد جهان به ایالات متحده اختصاص داشت اما این رقم اکنون به‌شدت کاهش یافته و انتظار می‌رود تا سال ۲۰۲۴ به نزدیک ۱۴درصد برسد.


      مشکلات اجتماعی:    نشریه آتلانتیک چندی پیش در مقاله‌ای با اشاره به مشکلات داخلی آمریکا نوشته بود که تنها ابرقدرت دنیا اکنون به یک «دولت شکست‌خورده» تبدیل شده است. این نشریه تصریح کرده بود که هژمونی دیرپای آمریکا اکنون به‌دلیل ناآرامی‌های اجتماعی، از بین رفتن حاکمیت سیاسی و پاسخ نامناسب به شیوع کرونا به لرزه درآمده است. پاسخ آمریکا به شیوع ویروس کرونا و قرار گرفتن این کشور در صدر میزان مرگ‌ومیرها در جهان مثل آینه‌ای بود که از مشکلات ریشه‌دار داخلی در آمریکا پرده برداشت. افزون بر این، آمارهای تیراندازی، خشونت در محیط کار و خانه، تجاوز به عنف و سرقت، به طرز قابل توجهی افزایش یافته و این آمارها جامعه‌شناسان این کشور را نگران کرده است.