ماجرای اولین قرعه‌کشی پیکان در تهران
بهاره خسروی
کارخانه ایران ناسیونال که به همت برادران احمد و محمود خیامی راه‌اندازی شد، نخستین نماد خودروسازی در ایران و زادگاه پیکان بود؛ خودرو ملی که خیلی از ایرانی‌ها ۴ دهه با آن خاطره داشتند. مهرماه سال ١٣٤١ بود که این دو برادر مشهدی با ١٠ میلیون تومان سرمایه شرکت ایران‌ناسیونال را راه‌اندازی کردند. آنها برای توسعه کارشان یک قطعه زمین در حوالی جاده مخصوص کرج، غرب تهران خریدند که در آن اتوبوس‌های مرسدس بنز آلمان تولید می‌شد. به‌مرور زمان با پیشرفت صنعت خودروسازی برادران خیامی کم‌کم به فکر تولید محصولی متناسب با جیب طبقه متوسط ایران افتادند. این دو برادر بعد از بررسی فراوان درنهایت با شرکت انگلیسی تالبوت که زیرمجموعه روتس بود، به توافق رسیدند؛ شرکتی که در آستانه ورشکستگی بود و خودروهایی با نام‌های هیلمن‌هانتر و روتس آرو را به بازار عرضه می‌کرد. اما تلفظ این نام‌ها چندان برای ایرانی‌ها راحت نبود. تا اینکه این دو بردار به واژه پیکان می‌رسند. ٢٤اردیبهشت سال ١٣٤٦ خط تولید پیکان راه‌اندازی شد. در این سال 2 مدل پیکان روی خط تولید قرار داشت که یکی لوکس و دیگری دولوکس نام داشت.بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران که کارخانه ایران ناسیونال به ایران‌خودرو تغییر نام داد، پیکان حسابی چهره عوض کرد و با ظاهری جدید به‌عنوان چراغ بنزی رونمایی شد. پیکان که نخستین بار وارد خیابان‌های تهران شد در دلش قصه‌های جذابی دارد که شاید کمتر شنیده‌اید؛ اینکه پیکان مدل1974محمدرضا پهلوی که به نیکولای چائوشسکو، رهبر دیکتاتور رومانی، هدیه شده بود اکنون دست یک کلکسیونر رومانیایی است که این پیکان را به قیمت ۹۵ هزار یورو خریده است. یا اینکه ترانه نوستالژیک تولدت مبارک، ابتدا برای سالگرد تولید پیکان سفارش داده شد. گویا وقتی تولید این خودرو خاطره‌انگیز تاریخ صنعت ایرانی به سه‌سالگی رسید برادران خیامی برای تبلیغات سفارش ساخت ترانه تولدت مبارک را دادند. در آن زمان که بیشتر آهنگ روی صفحه‌های کاچویی ضبط و منتشر می‌شد. نخستین صفحه تولیدی این آهنگ هم از سوی مؤسسه موسیقی بتهون تولید شد. حتما برایتان جالب است که بدانید نخستین قرعه‌کشی خودرو در یکی از روزهای پاییز سال ۶۱ در تهران برای پیکان انجام شد و فردای آن روز عده‌ای از مردم پایتخت پای دکه‌های روزنامه‌فروشی صف کشیدند تا شاید نامشان در میان اسامی برندگان خرید پیکان در روزنامه‌ها باشد. ماجرا از این قرار بود که مسئولان وزارتخانه نوپای صنایع سنگین برای حل گرفتاری‌های بازار خودرو، کمیته توزیع عادلانه خودرو را تشکیل داده بودند و سازوکاری درنظر گرفته بودند تا مردم بتوانند با قرعه‌کشی خودرو بخرند.
پیکان با همه محبوبیتش میان خانواده‌های ایرانی ٤٠ سال بعد در ٢۵ اردیبهشت‌ماه سال ١٣٨٤ آخرین مدلش درکارخانه ایران‌خودرو به رنگ سفید و با شماره ۱۱۰۲۰۸۵۸ ثبت و بعد راهی موزه ایران‌خودرو شد. مسئولان شرکت ایران‌خودرو روی بدنه آخرین پیکان نوشته بودند: «پیکان ارابه‌ای بود که صنعت خودرو بردوش آن شکل گرفت و امروز به موزه صنعت می‌رود تا نظاره‌گر توسعه این صنعت باشد.»
