صنایع‌دستی پایتخت در مجموعه‌های تاریخی می‌درخشند
فخر هنر
مریم باقرپور
عنوان موزه صنایع‌دستی تهران را که در موتورهای جست‌وجوگر دنبال کنید، بیش از همه نام موزه صنایع‌دستی سعدآباد پیش رویتان قرار می‌گیرد. درحالی‌که چنین موزه تخصصی اکنون در این مجموعه وجود ندارد، بلکه در شهر تهران موزه‌های صنایع‌دستی پراکنده شده‌اند و در سعدآباد هم در کاخ‌های مختلف آثار مختلفی از هنرمندان دیده می‌شود. اما موزه‌های صنایع‌دستی در کجای تهران قرار دارند؟
گلیم تا کاشی در موزه هنرهای ملی
نشانی: میدان بهارستان، خیابان کمال‌الملک، ساختمان فرهنگ و ارشاد اسلامی
مشخصات: از موزه هنرهای ملی به‌عنوان نخستین موزه تخصصی کشور نام برده می‌شود. در این موزه ۲۷۱اثر ارزشمند هنری در رشته‌های نگارگری، مینیاتور، زری‌بافی، گبه و فرش، معرق و منبت، خاتم‌کاری و کاشی‌کاری دیده می‌شود. این آثار که به دوره‌های اخیر تعلق ندارند و دست سازه‌های هنری از قرن۱۲ هجری شمسی تاکنون را می‌توان در آن دید. این موزه سال۱۳۰۹ شمسی با تلاش مرحوم حسین طاهرزاده بهزاد که خود از هنرمندان و نقاش و طراح نقشه قالی و مینیاتور بود، شکل گرفت. ساختمان موزه به نام حوضخانه باغ نگارستان از بناهای دوره قاجار است که در عهد فتحعلی‌شاه در جنوبی‌ترین قسمت قصر و باغ نگارستان ساخته شد. بنابراین نام موزه هم از نام باغ برداشته شده، چون این محل حوضخانه بوده و به حوضخانه باغ نگارستان هم معروف است.
نقش‌هایی بر شیشه
نشانی: خیابان سعدی شمالی، خیابان برادران قائدی (هدایت سابق)، پلاک202، موزه نقاشی پشت شیشه
مشخصات: موزه نقاشی پشت شیشه ایران دومین موزه نقاشی پشت شیشه در جهان و تنها موزه مستقلی است که به یکی از شاخه‌های نگارگری اختصاص داده شده است. این موزه دربرگیرنده مجموعه عظیمی از نقاشی‌های پشت شیشه از دوران صفویه تا عصر حاضر است. بنای موزه هم یکی از خانه‌های قدیمی تهران، متعلق به مرحوم دکتر سیاوش شقاقی، از پزشکان بیماری‌های ریوی است. این خانه پس از فوت دکترشقاقی، توسط وراثش به شخص دیگری واگذار و در سال1374 کل مجموعه به سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران فروخته شد. پس از بازسازی در سال1377 به‌صورت گنجینه‌ای از آثار نقاشی پشت شیشه توسط شهرداری به سازمان میراث فرهنگی واگذار شد. اکنون در این موزه بیش از 310قلم شیء خریداری شده در زمینه نقاشی نگهداری می‌شود.
توزیع صنایع‌دستی در سعدآباد
نشانی: خیابان ولیعصر، خیابان شهید فلاحی (زعفرانیه) انتهای خیابان شهید کمال طاهری
مشخصات: گرچه این روزها دیگر در مجموعه سعدآباد مکانی به‌عنوان موزه صنایع‌دستی وجود ندارد، اما به‌گفته مدیران بخش صنایع‌دستی میراث فرهنگی، بخش زیادی از آثار هنری در موزه‌های آن به‌صورت پراکنده قرار داده شده‌اند. به‌عنوان مثال در موزه خط و کتابت میرعماد که از بناهای قدیمی مجموعه فرهنگی و تاریخی سعد آباد به شمار می‌آید، می‌توان نمونه‌هایی از شمعدان‌های فلزی، کاسه‌های سفالین و لعابی و... را تماشا کرد که علاوه بر قدمت نقوش مختلفی بر آن حک شده است. یا در کاخ موزه سبز انواع فرش‌های دستباف و گلیم‌های بافته شده توسط بانوان هنرمند ایرانی از گذشته را می‌توان دید. در بخش دیگری از آن نخستین پرده‌های مورد استفاده در کاخ به نمایش در آمده است. این پرده‌ها جزو تزیینات اولیه کاخ موزه سبز بوده و هنر سوزن‌دوزی در آن وجود دارد.
سفالینه‌ها در خانه قجری
نشانی: خیابان امام خمینی(ره)، خ سی‌تیر، نرسیده به خیابان جمهوری، پلاک 59
مشخصات: سفال یکی از صنایع‌دستی ایران در میان اقوام مختلف ایران است. به همین دلیل موزه آبگینه و سفالینه‌های ایران به‌عنوان موزه تخصصی شیشه و سفال سال1377 راه‌اندازی شد. این موزه در بنایی قاجاری موسوم به مجموعه قوام در 7هزار مترمربع قرار دارد. ساختمان موزه از بخش‌های مختلفی مانند تالارهای نمایش اشیا، غرفه محصولات فرهنگی، کتابخانه و بخش اداری تشکیل می‌شود. البته بخش نمایش اشیا خود شامل 6تالار است که در طبقه همکف اشیای تاریخی دوران پیش از تاریخ تا قبل از اسلام، در تالارهای سمعی و بصری، مینا و بلور قرار داده شده است. طبقه اول موزه هم به تالارهای صدف، زرین‌فام و لاجورد اختصاص یافته که اشیا مربوط به دوران اسلامی تا معاصر در آن نگهداری می‌شود. کتابخانه موزه بیش از 4هزار جلد کتاب تخصصی در زمینه هنر، تاریخ، معماری و صنایع‌دستی قرار دارد.
در همینه زمینه :