نبرد برای ماه

زهرا خلجی-روزنامه‌نگار

در ادامه رقابت فضایی چین و آمریکا فاز جدیدی شکل گرفته است. چین به‌صورت رسمی اعلام کرده قصد دارد تا پیش از سال2030 فضانوردان خود را روی ماه فرود بیاورد. این در حالی است که آمریکا از مدت‌ها پیش با برنامه‌ریزی پروژه آرتمیس، بازگشت به ماه را کلید زده است و تاکنون 2 ماموریت آزمایشی نیز انجام داده است. طبق اعلام ناسا آنها تا پایان سال2025 فضانوردان را به سطح ماه بازمی‌گردانند. اینکه تلاش چین برای کنار زدن آمریکا به‌عنوان قدرت اول فضا، با انجام ماموریت‌های مختلف و ساخت ایستگاه فضایی اختصاصی حالا به ماموریت ماه رسیده است می‌تواند زنگ هشدار را برای آمریکا به ‌صدا درآورد.

اراده چین برای برتری فضایی
جینگ هایپنگ، مهندس فضاپیمای ژو یانگژو که 3پرواز فضایی قبلی چین را انجام داده است، گفت: ما کاملا معتقدیم که بهار علم فضایی چین فرا رسیده است و عزم، اعتماد و توانایی لازم برای تکمیل قاطعانه این مأموریت را داریم. نخستین ماموریت فضایی سرنشین دار چین در سال2003 این کشور را به سومین کشوری پس از اتحاد جماهیر شوروی سابق و ایالات متحده تبدیل کرد که یک نفر را به فضا فرستاد. چین پس از اینکه از ایستگاه فضایی بین‌المللی کنار گذاشته شد، ایستگاه فضایی خود را ساخت. فضا به منطقه جدید رقابت بین چین و ایالات متحده که در اقتصاد بزرگ جهان نیز رقیب هستند، تبدیل شده است.

مریخ، مقصد بعدی
طرح‌هایی برای پایگاه‌های دائمی فضانوردان در‌ ماه توسط هر دو کشور درنظر گرفته شده است که سؤالاتی در مورد حقوق و منافع در سطح‌ماه ایجاد می‌کند. قوانین ایالات متحده به‌شدت همکاری فضایی 2کشور را محدود می‌کند و این در حالی است که چین می‌گوید از همکاری‌های خارجی استقبال می‌کند؛ البته این همکاری‌ها تاکنون به تحقیقات علمی محدود شده است. ایالات متحده و چین علاوه بر برنامه‌های ‌ماه خود، مریخ‌نوردهایی را نیز روی مریخ فرود آورده‌اند. پکن قصد دارد از ایالات متحده در فرود یک فضاپیما روی یک سیارک پیروی کند.

چرا رسیدن به ماه مهم شده است؟
سایر کشورها و سازمان‌ها از هند و امارات گرفته تا اتحادیه اروپا نیز در حال برنامه‌ریزی ماموریت‌هایی برای نشستن روی سطح ‌ماه هستند. اسپیس ایکس که یک شرکت خصوصی فضایی با مالکیت ایلان ماسک است قصد دارد یوساکو مائزاوا، میلیاردر ژاپنی و 8مسافر دیگر را در اواخر سال2023 برای گردش به اطراف ‌ماه بفرستد. دکتر مک داول، ستاره‌شناس مرکز اخترفیزیک هاروارد می‌گوید: هدف قدرت‌های فضایی، مانند ایالات متحده، روسیه و چین، ایجاد پایگاه‌هایی در ‌ماه برای فضانوردان و زندگی در آن است. به‌گفته او ‌ماه، سکویی برای رسیدن به مریخ و محلی عالی برای آزمایش فناوری‌‌های فضایی عمیق است.

پیشینه آمریکایی‌ها
ایالات متحده بین سال‌های 1969 تا 1972 طی 6 مأموریت خدمه به‌ ماه فرستاد که 3 مورد از آنها با استفاده از یک ‌ماه‌نورد قابل هدایت بود که چین می‌‌گوید اکنون با مناقصه‌هایی در بخش خصوصی در حال توسعه آن است. درحالی‌که آمریکا در حال حاضر تعداد بیشتری از فرودگاه‌های فضایی را اداره می‌کند و شبکه بسیار گسترده‌‌تری از شرکای بین‌المللی و تجاری نسبت به چین دارد، برنامه چین به شیوه‌‌ای ثابت و محتاطانه پیش می‌رود که نشان‌‌دهنده افزایش قدرت اقتصادی و نفوذ جهانی آنها از دهه1980 است.

برنامه‌ریزی مدون
لین ژیگیانگ، معاون مدیر آژانس فضایی چین، اگرچه تاریخ مشخصی برای این ماموریت اعلام نکرده، اما گفته که چین در حال آماده شدن برای اقامت کوتاه در سطح‌ ماه و اکتشاف مشترک انسان و روبات  است. او گفت: ما یک ایستگاه فضایی انسانی نزدیک زمین و سیستم حمل‌ونقل رفت و برگشت داریم که با فرایندی برای انتخاب، آموزش و پشتیبانی از فضانوردان جدید تکمیل شده است. انجام 2ماموریت با خدمه در سال با این سیستم امکان‌پذیر است. آژانس فضایی چین نیز در پرتابی که برای روز سه‌شنبه برنامه‌ریزی شده است، خدمه جدیدی را که به سمت ایستگاه فضایی در حال گردش هستند معرفی کرد و گفت که این ایستگاه توسعه خواهد یافت. گفته می‌شود که ایستگاه فضایی چین تیانگونگ آبان سال گذشته با اضافه شدن بخش سوم به پایان رسیده است. لین گفت، ماژول چهارم در زمان مناسب برای پیشبرد پشتیبانی از آزمایش‌‌های علمی و فراهم کردن شرایط کار و زندگی بهتر برای خدمه اضافه خواهد شد.