مهتاب خسروشاهی
چقدر به شعر «بنیآدم اعضای یک پیکرند / که در آفرینش ز یک گوهرند» باور دارید؟ اگر باور دارید، اگر بتوانید، در طول روز به چند نفر، غریبه و آشنا کمک میکنید؟ در طول روز چندبار از دیدن صحنههای غمانگیز، شنیدن اخبار ناخوشایند و... بغض میکنید؟ اگر اینطور است، شما هم در آمار بالا رفتن کمک به همنوع خود سهیم هستید! و چه از این بهتر.
یک مطالعه بینالمللی روی مردم 5 قاره نشان میدهد که انسانها تقریبا هر 2 دقیقه یکبار در مورد مسائل کوچک به یکدیگر کمک میکنند. علاوه براینکه بیش از اینکه دست رد به خواسته دیگران بزنند، به درخواست کمک دیگران پاسخ میدهند.
جامعهشناسان برای درک ریشههای هر رفتار انسانی ابتدا میزان تأثیرگذاری آن رفتار در اثر تربیت خانوادگی و از سوی دیگر، آموزش از جامعه را مورد بررسی قرار میدهند. در واقع جامعهشناسان این نکته را بررسی میکنند که مهربانی، سخاوت، خشم، کنجکاوی و... چقدر در خانواده رشد یافته و آموزش داده شده و چقدر از آن در طبیعت انسان وجود دارد. گروهی از پژوهشگران دانشگاه کالیفرنیا در لسآنجلس مطالعهای را روی تعاملات روزمره میان افراد ناآشنا با هم (غریبه) و روابط آنها انجام دادهاند. هدف از این بررسی، آگاهی از میزان میل افراد برای کمک به همنوع بوده است. برای مثال گروه خبری- مطبوعاتی UCLA بخشی از بررسی خود را روی نحوه پیروی شکارچیان نهنگ در لامالرا در اندونزی از قوانین تقسیم شکار متمرکز کردند. از سوی دیگر رفتار کشاورزان اندونزیایی در تقسیم محصول، ناشی از ترس از گرسنگی را نیز مورد بررسی قرار دادند. بررسی دیگر در کنیا، روی روستاییان ثروتمند و نحوه امدادرسانی آنها به هم روستاییان فقیر آنها انجام شد. بخش دیگری از بررسیها توسط ضبط 40ساعت فیلم از زندگی روزمره مردم کشورهایی از لهستان، ایتالیا، روسیه، استرالیا، اکوادور، لائوس، غنا و انگلستان انجام و سپس مورد تحلیل و بررسی رفتاری قرار گرفت. نخستین پرسش این بود که:«تفاوتهای فرهنگی در تصمیمهای ما اثرگذار است؟ یا اینکه انسانها ذاتا سخاوتمند و بخشنده هستند؟» در بررسی، موارد کوچکتری مانند درخواست یک لیوان آب در زمان صرف غذا یا کمک خواستن برای بلند کردن وسیلههای سنگین به داخل خودرو یا کامیون درنظر گرفته شده است. در این زمینه حداقل هزار پاسخ مثبت ثبت شد. پژوهشگران در این بررسی عدد شگفتانگیزی را یافتند؛ اینکه افراد درخواستهای کوچک را 7 برابر بیشتر از آنچه رد کرده باشند، قبول کردهاند. رد کمک حداکثر 11درصد گزارش شده و 74درصد از رد کمکها با توضیح دلیل آن همراه بوده است. فقط 2.5درصد از کل درخواستهای رد شده، بدون توضیح بوده است. درنهایت پژوهشگران اعلام کردند درحالیکه تنوع فرهنگی درباره مناسبات خاص یا پرهزینه اثرگذار هستند اما وقتی مسئله به تعاملات اجتماعی وارد میشود، تفاوتهای فرهنگی ازبین رفته و مسئله «کمک به همنوع»، فارغ از فرهنگ مدنظر قرار گرفته و مردم به یکدیگر کمک میکنند.
می توان گفت؛تمایل ذاتی افراد، به سمت کمک به همنوع معطوف است.
هر 2 دقیقه یکبار مهربان میشویم
در همینه زمینه :