روی فیلتر دوده را سیاه کردند

سیدمحمد فخار-روزنامه‌نگار

ذرات معلق اصلی‌ترین آلاینده هوای پایتخت است و یک‌سوم این ذرات که در آسمان تهران پراکنده می‌شوند از وسایل نقلیه دیزلی بیرون می‌آیند، اما هیچ مکانیسم مؤثری برای کنترل‌شان وجود ندارد. در مورد 4.7میلیون خودروی سواری تهران نظارت‌های متعدد شامل نظارت بر تولید (کاتالیست)، معاینه فنی (کنترل خروجی اگزوز) و نظارت میدانی پلیس (توقف و جریمه خودروهای دودزا) اجرا می‌شود؛ درحالی‌که آنها 17درصد ذرات معلق را تولید می‌کنند، اما در مورد 140هزار دستگاه وسیله نقلیه دیزلی شامل اتوبوس‌های سرویس ادارات، کامیون‌ها، کامیونت‌ها و ...عملا هیچ کنترلی وجود ندارد.

راه‌حل چیست؟
شدت خروجی اگزوز دستگاه‌های دیزلی اعم از سواری، اتوبوس و کامیون، در بیشتر نقاط دنیا تنها و تنها از یک روش قابل کنترل است و آن DPF یا همان فیلتر دوده است که آزمایش‌ نهادهای مرجع داخلی و خارجی نشان داده تا 99درصد گازها و ذرات سمی اگزوز دیزل را کنترل می‌کنند. البته راه‌حل‌های دیگری نظیر محلول‌هایی نیز وجود دارد که نه کارایی فیلتر دوده را دارند و نه مثل فیلتر دوده در دسترس هستند.

مورد عجیب شورای پنجم
درحالی‌که ده‌ها مطالعه داخلی و صدها تجربه خارجی استفاده از فیلتر دوده را امری بدیهی و مؤثر در برابر انتشار ذرات معلق خارج شده از موتورهای دیزلی می‌دانند، سال 97در شورای شهر پنجم یکباره اعلام شد که نصب فیلتر دوده طرحی بی‌اساس است که برای دلالی برخی افراد طراحی شده است. محمد علیخانی، رئیس وقت کمیسیون حمل‌ونقل شورا مخالف سرسخت نصب این فیلترها بود و سرانجام توانست برنامه، بودجه و نقشه راه تجهیز تهران به این فیلترها را به‌طور کامل حذف کند. البته راه‌حل موردنظر او خرید اتوبوس‌های جدید بود که آن نیز هیچ‌گاه به میزان نیاز تهران انجام نشد تا راه برای آلوده ماندن هوای شهر باز باز باشد. این درحالی است که در شورای پنجم بودجه 10میلیاردی فیلتر دوده نادیده گرفته می‌شود و در این محل هم هزینه نمی‌شود. همزمان با این تلاش‌ها برای دلال خواندن موافقان نصب فیلتر دوده، دولت مغولستان اعلام کرد همه اتوبوس‌ها و کامیون‌های این کشور را به فیلتر دوده مجهز می‌کند. بدین‌ترتیب شهر اولامباتور، پایتخت این کشور در سال 1398به‌عنوان هشتصدو‌دومین شهر دنیا به جرگه موافقان فیلتر دوده پیوست.