حاج حسین آقا ملک عتیقه‌هایش را پس گرفت
دعوا برسر گلدان‌های اهدایی ناپلئون
بهاره خسروی
داستان از آنجا شروع شد که در زمان جنگ‌های ایران با همسایه شمالی، میان ناپلئون بناپارت و فتحعلی‌شاه عهدنامه‌ای به نام «فینکنشتاین» بسته شد. آنطور که در کتاب‌های تاریخی آمده است ژنرال گاردن از افسران زبده ارتش فرانسه، همراه هیأتی به نمایندگی از ناپلئون برای ایجاد روابط حسنه و تنظیم مفاد عهدنامه، راهی ایران شد. در این سفر ۲جفت گلدان فرانسوی(ساخت کارخانه سور) از طرف ناپلئون بناپارت به دربار ایران هدیه شد.
بعد از عهدنامه «فینکنشتاین» درباره اینکه چه بر سر گلدان‌های اهدایی ناپلئون آمد تا از خانه پدری حاج حسین آقا ملک در بازار بین‌الحرمین سر درآوردند اطلاعات دقیقی در اسناد تاریخی نیست. اما ماجرای حضور این گلدان‌ها در دربار پهلوی اول در سال١٣١٧ زمان عروسی ولیعهد جوان با فوزیه، بود که نقطه شروع مناقشه رضاشاه با حاج حسین آقاملک شد. عروس خارجی دربار ایرانی کلی هزینه روی دست شاه گذاشته بود. از طرفی قراربود در این ماجرا جلال و جبروت و زیبایی‌های ایران به رخ سران دنیا و کسانی که شاهد این عروسی بودند، کشیده شود. برای همین در روزنامه‌های آن دوره فراخوانی منتشر کردند که هرکسی از خاندان‌های ثروتمند و رجال درباری اشیای تزیینی، عتیقه و ارزشمند دارد برای اجرای مراسم عروسی به دربار امانت دهد. به نوشته «حسین مکی» نگارنده کتاب «تاریخ بیست‌ساله ایران»، ثروتمندان و خانواده‌های سرشناس می‌دانستند، دادن اشیای ارزشمند و میراثی به دربار، بی‌بازگشت است، برای همین به فکر مخفی‌کاری افتادند. اما ۲نفر از کسانی که حاج حسین آقا ملک آنها را سرپرستی کرده بود و برای ادامه تحصیلات به اروپا رفته بودند و در آن زمان مسئول تشریفات دربار بودند، از سوی شهربانی به عنوان مأمور به خانه حاج حسین آقا ملک رفتند و تقاضای گرفتن گلدان‌ها را کردند. حاج حسین آقابه خوبی می‌دانست که این امانتی بی‌بازگشت است، به همین دلیل در قبال تحویل گلدان‌ها رسید گرفت. اما گلدان‌های اهدایی ناپلئون بعد از اجرای مراسم عروسی در دربار پهلوی ماندگار شد. تا اینکه بعد از شروع جنگ جهانی دوم و تبعید رضاخان به جزیره موریس و روی کارآمدن ولیعهد جوان، حاج حسین آقا ملک رسیدی را که بابت امانت دادن گلدان‌ها در دست داشت به دربار فرستاد و گلدان‌ها را پس‌گرفت. اکنون از این گلدان‌ها در موزه ملک نگهداری می‌شود.
