گزارش
باشکوه‌ترین زورخانه تهران
سال‌هاست صدای مرشد در بانک ملی خیابان فردوسی طنین می‌اندازد
سحر جعفریان-روزنامه‌نگار
زورخانه بانک ملی تهران یکی از قدیمی‌ترین زورخانه‌های پایتخت به‌شمار می‌آید. آغاز ساخت آن به سال 1325 بازمی‌گردد. بنای زورخانه در محوطه اداری بانک ملی تهران در خیابان فردوسی قرار دارد. این بنا که جنبه تبلیغاتی برای مجموعه بانک ملی داشت توسط معماران و هنرمندان مطرحی ساخته شد. معمار این بنای زیبا «محسن فروغی» بوده است. این زورخانه در سال‌های 1326تا 1327 به‌طور رسمی افتتاح شد و بعد از آن هیچ‌گاه، گودش خالی و زنگِ مرشدش بی‌صدا نماند.
معماری چشمگیر زورخانه
ورزش باستانی زورخانه‌ای در محلی کوچک و سرپوشیده با سقفی گنبدی و در ورودی کوتاه انجام می‌شد. زورخانه‌ها معماری واحد داشتند؛ گودی محل ورزش و کشتی گرفتن، سکوهای اطراف گود که محل نشستن تماشاچیان بوده و هست و البته مکانی به نام سَردَم که جایی برای نشستن مرشد است.
این بنا به سبک معماری اصیل ایرانی ساخته شده که در عین سادگی شکوه و عظمت خاصی دارد. گفته می‌شود این بنا در اصل دارای سقفی گنبدی شکل بوده که در حال حاضر اثری از آن موجود نیست. سر‌در ورودی بنا کتیبه سنگی چشم‌نوازی نصب شده که معمار خوش‌نام آن روزگار یعنی «ابوالحسن صدیقی» از شاگردان کمال‌الملک با هنرمندی تمام نمایی از 3خان (صحنه‌های ماندگار) شاهنامه یعنی اسیر کردن زن جادوگر توسط رستم، کشتن اژدها و به بند کشیدن دیو سفید را در آن به تصویر کشانده است. با ورود به ساختمان با سقفی بلند مواجه می‌شوید. اغلب دیوارها نیز با نقاشی‌های اثر دست «فتح‌الله عبادی» و با مضامینی از داستان‌های شاهنامه تزیین شده‌اند.
زورخانه‌ای برای مشاهیر ورزشی
بنای زورخانه تا چند سال پس از پیروزی انقلاب اسلامی تعطیل شد تا شرایط بازگشایی آن به‌عنوان موزه البته با کاربری ورزشی فراهم شود. طرح ساده و سنتی آن به زیبایی با نقاشی و کاشیکاری آراسته شده است. در حال حاضر این زورخانه توسط کارکنان بانک ملی ایران و نیز سایر علاقه‌مندان مورد استفاده قرار می‌گیرد. طبقه دوم آن نیز به یک باشگاه ورزشی خصوصی تبدیل شده است. در راهرویی که به زورخانه منتهی می‌شود تصاویر مشاهیر، سفرا و رؤسای جمهوری که از این مکان بازدید کردند به نمایش گذاشته شده است. زورخانه بانک ملی در مدت زمان اندکی که فعال شد توانست در میان مردم و ورزشکاران به شهرت و رونق فراوان برسد. به‌طوری که مقامات عالی‌رتبه سیاسی و نظامی و نیز گردشگران خارجی برای بازدید از شرایط ورزش باستانی ایران از این مکان بازدید می‌کردند. برخی از ورزشکاران این مجموعه آینده درخشانی در ورزش قهرمانی کشور داشتند. ازجمله این ورزشکاران می‌توان محمد نامجو در رشته وزنه‌برداری و احمد گلبو در رشته فوتبال را نام برد.
مجموعه پرفروغ
زورخانه «هژبر» یکی از قدیمی‌ترین زورخانه‌های تهران است که در سال 1341 در محله «امامزاده حسن»(ع) ساخته شد.بانی این زورخانه یکی از پهلوانان مشهور زورخانه‌ای تهران، مرحوم حاج «علی پناهی» بود. حاج‌علی که ساکن محله امامزاده حسن(ع) بود، اغلب روزها به همراه پسرانش برای انجام ورزش زورخانه‌ای به زورخانه‌های داخل شهر می‌رفت. او که می‌دید کودکان و نوجوانان محله امامزاده حسن(ع) به ورزش باستانی علاقه دارند اما به‌دلیل نبود زورخانه نمی‌توانند این رشته را یاد بگیرند، به فکر ساخت زورخانه‌ای در محله افتاد. او زمینی بایر را در کوچه شهید «محمدزاده» کنونی که محل انباشت زباله بود را خرید و شروع به ساخت زورخانه کرد. از آنجا که در آن زمان محله امامزاده حسن(ع) آب لوله‌کشی نداشت، در زیرزمین زورخانه، آب‌انباری درست کرد تا آب قنات در آن جاری و برای نظافت و میزبانی ورزشکاران از آن استفاده شود.
در همینه زمینه :
