۲۲ روز نبرد مداوم در عملیات بیت‌المقدس

علی‌الله سلیمی- روزنامه‌نگار

8 ســـــال دوران دفاع‌مقدس، از مقاطع مهم و سرنوشت‌ساز در تاریخ معاصر کــشـــورمــان محسوب می‌شود که با بسیاری از رویدادهای سیاسی و اجتماعی گره خورده و برای تجزیه و تحلیل وقایع گوناگون آن دوران به منابع مستند و تاریخی و همچنین تاریخ‌نگاری منظم و مدون نیاز است. در این راستا، از زمان پایان گرفتن جنگ تحمیلی حکومت بعثی عراق علیه جمهوری اسلامی ایران به بعد، برای ثبت جوانب مختلف این تجربه مهم، به‌ویژه ابعاد تاریخی نظامی آن، تلاش گسترده و فزاینده‌ای در کار بوده و هست که حاصل آن، تهیه و تدوین منابع پژوهشی متعدد در حوزه تاریخ‌نگاری جنگ است. «مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ» وابسته به سپاه‌پاسداران انقلاب اسلامی و «گروه نگارش تاریخ نظامی ارتش» وابسته به ارتش، 2 مرکز عمده‌ای هستند که بار اصلی این بررسی‌ها را برعهده دارند و حاصل تلاش‌های آنها در مقایسه با کل فرایند تاریخ‌نگاری در ایران معاصر و آثار آن در حاصل درخور توجهی است. همچنین از بخش‌های فعال در تاریخ‌نگاری جنگ، می‌توان به مرکز پژوهش‌های دفاع‌مقدس نیروی زمینی ارتش اشاره کرد که آثار تالیفی متعددی تابه‌حال تهیه و منتشر کرده است. یکی از این آثار، کتاب «به‌سوی شلمچه» تألیف امیران سرتیپ دوم بازنشسته ستاد سعید پورداراب و سرتیپ دوم بازنشسته ستاد نبی کریمی از فرماندهان دوران دفاع‌مقدس است که به حوادث جنگ تحمیلی در اردیبهشت‌ماه سال ۱۳۶۱ می‌پردازد. کتاب حاضر، جلد بیست‌و‌یکم از مجموعه کتاب‌های «تقویم تاریخ دفاع‌مقدس» است که از سوی انتشارات مؤسسه مرکز اسناد انقلاب اسلامی چاپ و منتشر شده است. در این کتاب، بهره‌گیری مؤلفان از انبوه منابع اسنادی و سایر نشریات و خبرگزاری‌ها تصویری بسیار روشن از روند جنگ، چگونگی تهاجم دشمن و دفاع ارتش جمهوری اسلامی ایران از میهن اسلامی به‌دست می‌دهد که نظیر آنها را در کمتر منبعی می‌توان یافت. مقطع تاریخی اردیبهشت‌ماه سال ۱۳۶۱ در جبهه‌های خوزستان و در عملیات بیت‌المقدس نبردی سرنوشت‌ساز طراحی شد. رزمندگانی پای کار آمدند که پس از پیروزی در عملیات فتح‌المبین از روحیه بسیار قوی و بالایی برخوردار بودند. در چنین شرایطی بود که دوباره پیروزی حق بر باطل را رقم زدند. در منطقه‌ عملیاتی جنوب فعالیت شبانه‌روزی رزمنده‌ها به وضوح دیده می‌شد؛ چرا که رزمندگان ایران اسلامی خود را برای عملیاتی بزرگ‎تر آماده و مهیا می‌کردند، جابه‌جایی‌ها و نقل‌و انتقالات نیروها در دهه اول اردیبهشت کامل شد و همه‌‌چیز برای حمله سنگین دیگری به دشمن و انهدام و بیرون راندن آنها از سرزمین‌های مقدس ایران اسلامی در خوزستان آماده شده بود.
 در جاده‌ها این تابلوها دیده می‌شد: خرمشهر ما می‌آییم، خرمشهر آزادی‌ات نزدیک است؛ تا کربلا 3 تکبیر دیگر، لبخند بزن رزمنده.... به‌راستی که اردیبهشت‌ماه سال ۱۳۶۱‌ماه پرتحرک و پرتلاش و فراموش نشدنی بود. همه‌ مسئولان، فرماندهان و رزمندگان اسلام شب و روز تلاش می‌کردند تا تمام امکانات لازم برای عملیات بزرگ بیت‌المقدس آماده و به پای کار آورده شود تا اردیبهشت ما اردیبهشت جهنم ارتش بعثی عراق‌ شود. وقتی به‌دنبال استفاده از موفقیت در عملیات فتح‌المبین با رمز یا علی‌بن ابیطالب(ع) عملیات بیت‌المقدس در ساعت30 دقیقه بامداد مورخ دهم اردیبهشت‌ماه سال 1361با 4 قرارگاه قدس، فتح، نصر و فجر با 7لشکر و 5 تیپ مستقل از نیروهای ارتشی، سپاهی و بسیجی حمله‌ رزمندگان اسلام به ارتش بعثی عراق شروع شد؛ تا پایان‌ماه نبردی سنگین و طولانی و بسیار دشوار ۲۶ روز به‌صورت شبانه‌روز ادامه داشت و هر روز و هر شب آن برگ زرینی بر افتخارات نیروهای مسلح و برتاریخ دفاع‌مقدس آفریده شد. کتاب«به‌سوی شلمچه» ۲۲ روز نبرد مداوم و هدایت عملیات بیت‌المقدس در مرحله‌ یکم، مرحله‌ دوم و مرحله‌ سوم تا رسیدن به گلوگاه شلمچه و دروازه‌های خرمشهر را بیان می‌کند؛ نبردی که در گستردگی منطقه عملیات، سرعت در عملیات و مدت عملیات و دستاوردهای آن به‌خصوص نتایج درخشان سیاسی و نظامی‌ای که به‌دست آمد قابل مقایسه با هیچ‌یک از عملیات‌ها نبود. پیروزی رزمندگان اسلام در جبهه‌ها باعث شده بود که مرحوم حجت‌الاسلام هاشمی رفسنجانی (رئیس وقت مجلس شورای اسلامی) در مصاحبه‌ای از پیشنهادهای هیأت صلح منتخب کنفرانس اسلامی را اعلام و با قدرت بگوید: مراکزی هستند که مایل نیستند ایران با پیروزی مطلق از این جنگ بیرون بیاید یا تلاش می‌شود اینکه صدام را در حالت نیمه جان حفظ کند... در بین هیأت‌ها کسانی هستند که می‌خواهند جنگ تمام بشود و این همان چیزی است که ما هم می‌خواهیم. ما هم طالب آنیم که جنگ تمام بشود، منتهی با حق.