چرخ حمل و نقل شهر به گردش درآمد

برنامه چهارم تحول و پیشرفت شهر تهران به‌عنوان سند الگوی عمل شهرداری برای سال‌های 1401تا 1404و مبنایی جهت برنامه‌ریزی‌ها و اقدامات در تمامی بخش‌های ستادی وصف شامل سازمان‌ها، شرکت‌ها و مناطق خواهد بود. این برنامه با همفکری و هم‌افزایی و با تشکیل کمیته‌های تخصصی مشترک و با بیش از 4هزار نفر ساعت کار کارشناسی تهیه و تدوین شده و نهایتاً پس از2جلسه فشرده در صحن شورا با  21بخش و 144حکم و 444شاخص عملیاتی به تصویب اعضای شورای اسلامی شهر تهران رسیده است.
در این برنامه، حمل‌ونقل و ترافیک، محیط‌زیست و آلودگی هوا، ایمنی شهری و بافت فرسوده، مسائل فرهنگی و اجتماعی و هوشمندسازی و بهبود مدیریت به‌عنوان موضوعات و فصول اصلی برنامه چهارم درنظر گرفته شده است. مطالعه و آسیب‌شناسی برنامه‌های توسعه گذشته شهر تهران، در افزایش کیفیت، رفع عارضه‌های این برنامه و همچنین متناسب شدن آن با توان اجرایی شهرداری تهران تأثیر بسزایی داشته است. این برنامه دارای خصوصیات خاص و متمایزی است که در ادامه به برخی از آن خصوصیات اشاره می‌شود:

تبیین عدالت شهری به‌عنوان دال مرکزی و جهت‌گیری راهبردی کلان در برنامه:
دال مرکزی برنامه چهارم تحول و پیشرفت شهر تهران، تحقق عدالت شهری است. ترجیح حقوق عمومی شهروندان بر منافع خصوصی، حفظ کرامت انسانی و ارائه خدمات بی‌منت به شهروندان، دسترسی برابر به فرصت‌ها و امکانات شهری، توجه ویژه به بازآفرینی و تأمین سرانه‌های شهری در مناطق جنوبی و محلات کم‌برخوردار، توجه ویژه به اقشار کم‌توان و نیازمند حمایت مضاعف در مسیر رشد و بالندگی و همچنین پاسداشت و صیانت از نعمت‌های الهی در محیط‌زیست و حفظ حقوق آیندگان از وجوه بارز عدالت شهری است که در تدوین احکام این برنامه به آنها عنایت ویژه‌ای شده است. توجه به توسعه کمی و کیفی حمل‌ونقل عمومی برای عموم شهروندان و ممانعت از افزایش خودروهای شخصی آلاینده که افزایش آلودگی هوا را در پی دارد و موجب تضییع حقوق عمومی سایرین می‌شود، به‌کارگیری سیستم‌های هوشمند، غیرحضوری کردن امور در ارائه خدمات در راستای حفظ کرامت انسانی و ارائه خدمات بی‌منت به شهروندان، از مصادیق برجسته تحقق عدالت شهری است که در احکام این برنامه به وضوح نمایان است. جالب آنجاست که در هر یک از بخش‌ها و فصل‌های پنج‌گانه بازتعریف عدالت شهری در آن عرصه، تبیین و تفسیر شده است.

تمرکز روی اصلی‌ترین عارضه‌های شهر تهران و رویکرد مسئله‌محور:
در تدوین این برنامه تلاش شد از کلی گویی و تولید احکام متکثر که اجرایی‌شدن آنها از نظر توان شهرداری و منابع محدود امکان‌پذیر نبوده، اجتناب شود و احکامی در برنامه درج شود که متناظر با مشکلات و حل مسائل کلیدی شهر و با رویکرد مسئله‌محور باشند. تمرکز روی اصلی‌ترین مشکلات شهر یکی از رویکردهای اصلی ما بوده و لذا تعداد احکام این برنامه کمتر از احکام برنامه‌های قبلی است و قرار نبوده همه مشکلات کوچک و بزرگ یکباره حل شوند. گسیل منابع محدود به حل مسائل کلیدی، رویکردی بود که با نگاه متمرکز روی اصلی‌ترین عارضه‌های شهر تهران دنبال شد.

سنجه‌پذیرکردن احکام و تعریف شاخص‌ها
سنجه‌پذیرکردن احکام یکی از خصوصیات برجسته و ممتاز این برنامه است. بدین شکل که بابت هر حکم برنامه، شورای شهر، شاخص‌های متعددی را جهت کنترل و پیشرفت اجرایی تحقق آن حکم و امکان سنجش پیشرفت اجرایی احصا کرده و برش سالانه اجرای هر حکم متناسب با شاخص، معین و مشخص شده است که در هر سال بابت اجرای آن حکم، چه میزان پیشرفت باید رخ دهد و چه اقداماتی باید محقق و پیگیری شود.

پیش‌بینی منابع و مصارف هر حکم
پیش‌بینی منابع و مصارف هر حکم یکی دیگر از تدابیر شورا در تدوین برنامه چهارم بوده تا تکلیف برنامه و بودجه و اعتبارات مالی درخصوص تحقق احکام نیز مشخص باشد. این بدین معناست که بابت هر حکم و طی 4سال اقدامات شهرداری در حوزه‌های مربوطه معین شده و اینکه چه میزان منابع و مصارف برای اجرای آن حکم مورد نیاز است مشخص شده و احصای مصارف مورد نیاز اجرای هر حکم در تدوین برنامه و بودجه سالانه شهرداری تهران می‌تواند راهنمای عمل خوبی باشد.

الزام اشراف مدیران و پیش‌نیاز انتصابات بر مبنای تسلط بر برنامه
یکی دیگر از تدابیر درنظر گرفته شده در این برنامه، لزوم اشراف همه مدیران ذیربط قبل از انتصاب ایشان به بخش‌ها و احکام برنامه در حوزه مسئولیتشان است و مقرر شده تا قبل از هرگونه صدور حکم مسئولیت، آزمون یا مصاحبه‌ای از اشراف مدیران نسبت به احکام مرتبط با حکمشان برگزار و محرز شود که تسلط کافی نسبت به رویکردها و برنامه‌های مصوب وجود دارد. ضمناً عملکرد مدیران ستادی، مناطق، سازمان‌ها و شرکت‌های تابعه شهرداری در زمینه تحقق و اجرای احکام مربوطه، مورد سنجش قرار می‌گیرد.

پایش و کنترل به‌روز پیشرفت تحقق احکام
یکی دیگر از تدابیر مندرج در برنامه چهارم تحول و پیشرفت شهر تهران برای کنترل و نظارت بر عملکرد شهرداری تهران در اجرای دقیق و صحیح احکام، ایجاد دبیرخانه ویژه و راه‌اندازی سامانه کنترل پروژه، مختص پایش 144حکم مصوب برنامه، پیش‌بینی شده تا شهرداری اقدامات خود را جهت تحقق احکام برنامه در این سامانه به‌روز رسانی کند و اعضای شورا نیز به‌صورت روزانه در این سامانه امکان رصد، پایش و نظارت را داشته باشند و گزارش‌های دوره‌ای پیشرفت احکام در صحن شورا ارائه شود.