فاطمه کاکا چند بازی کامپیوتری و دیجیتال مطابق با فرهنگ ایرانی-اسلامی ساخته است
جای خالی بازیهای جدی ایرانی- اسلامی
مجتبی یارزمان
یکی از جوانان توانمند در زمینه بازیهای دیجیتال است که توانسته در سن 30سالگی به دستاوردهای مهمی در این زمینه برسد. فاطمه کاکا که مادر 3فرزند است و خطر آسیب‌های بازیهای غربی و بیگانه را احساس کرده با همکاری همسرش که یک توسعه‌دهنده دیجیتال است، بازی‌هایی متناسب با فرهنگ ایرانی-اسلامی طراحی و اجرا می‌کند. کاکا در حال حاضر چندین بازی آموزشی و مفید برای کودکان و نوجوانان طراحی کرده که علاوه بر سرگرمی، جنبه آموزشی هم دارند. او که به‌تازگی موفق به دریافت جایزه رویداد بنیاد ملی بازیهای رایانه‌ای شده است، خود را مدیون همسرش و گروهی می‌داند که همیشه در کنارشان هستند. او معتقد است مادری که فضای بازیهای رایانه‌ای را بشناسد، می‌تواند به دنیای فرزندانش نزدیک‌تر شود.
ایده خلق بازیهای کامپیوتری ایرانی -اسلامی چگونه در ذهن شما شکل گرفت و چطور فکر کردید می‌توانید وارد این حیطه شوید؟
همسرم یک گیمر بود و علاقه شدیدی به بازیهای کامپیوتری و دیجیتال داشت. علاوه بر اینها شغل اصلی او برنامه‌نویسی و توسعه‌دهنده دیجیتال بود. وقتی مشغول بازی بود همیشه ذهنم درگیر این موضوع می‌شد که چگونه می‌توانم سبک این بازیهای را متناسب با فرهنگ خودمان تغییر دهم. باتوجه به رشته خودم که در حوزه درمانگری است و راه پیدا کردن به بنیاد ملی بازیهای کامپیوتری، این جرقه در ذهنم زده شد و پس از شرکت در دوره‌های آموزشی مرتبط با توسعه بازیهای دیجیتال، به این فکر افتادم که یک بازی جدی و مرتبط با رشته خودم را خلق کنم. نخستین ایده این بازی‌ها هم خلق یک بازی مرتبط با حوزه درمانگری و ساخت یک کنسول بازیهای حرکتی-درمانی برای بیماران بود که در ذهنم ایجاد شد. هدفم از ساخت این بازی کمک به درمان این بیماران از طریق بازی بود که خیلی هم خوب پیش رفتیم، اما متأسفانه نتوانستیم سرمایه‌گذار جذب کنیم و به‌ناچار متوقف شدیم.
این توقف باعث دلسردی شما نشد؟
خب خیلی برای ما سخت بود. راستش را بخواهید مقداری هم ناامیدمان کرد اما یک ایده دیگر هم داشتیم که با همسرم تصمیم گرفتیم آن را اجرا و یک بازی دیگر طراحی کنیم. باتوجه به تخصص همسرم او همیشه علاقه داشت تا از طریق بازی، برنامه‌نویسی را به دیگران آموزش بدهد. بعد از دانلود چندین بازی و برنامه مرتبط با این حوزه، متوجه شدیم این بازی‌ها هرکدام ضعف‌هایی دارند و تصمیم گرفتیم خودمان یک بازی آموزشی در زمینه برنامه‌نویسی خلق کنیم. مشکل اصلی بازیهای غربی، ورود فرهنگ غلط و برخی آموزه‌های غیراخلاقی به فرزندان و خانواده‌هاست که با ایرانیزه و اسلامی کردن آنها، می‌توانیم همچنان فرهنگ خودمان را صادر و در اختیار همه مسلمانان جهان بگذاریم.
بسیاری از خانواده‌ها با نشستن فرزندان پای بازیهای کامپیوتری مخالف هستند و معتقدند برای سلامتی‌شان مضر است، شما برای این موضوع هم برنامه‌ای ارائه کرده‌اید؟
اتفاقا من هم با این موضوع کاملا موافق هستم که ممکن است بازیهای کامپیوتری و دیجیتال برای سلامت فرزندان مضر باشد. اما از همان ابتدا این بازی‌ها در خانه ما وجود داشت، سعی کردیم علاوه بر مدیریتش برای بازی‌ها هم برنامه داشته باشیم. ما زمان ساخت این بازی‌ها سعی کردیم از استاندارد زمانی مشخص پیروی کنیم و هر مرحله از بازی را متناسب با سن و محتوای مورد نیاز آنها طوری زمانبندی کنیم تا کودکان بتوانند استراحت و خانواده‌ها هم بر فعالیت آنها نظارت داشته باشند. همچنین این محصول در دسته محصولات دانش‌بنیان جای گرفته که به معنی تأیید در معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری است و باعث شده همه حساسیت‌های لازم برای فرزندان در آن لحاظ شود.
چرا علاوه بر بازیهای تفریحی و کودکانه، وارد دنیای بازیهای جدی و آموزشی شده‌اید؟
بسیاری از خانواده‌ها و فرزندان‌شان درک و ذهنیتی از بازی‌ای که قرار است انجام بدهند و محتوایی که قرار است در مقابل آنها قرار بگیرد ندارند. بچه‌ها در هر لحظه از بازی و به دور از چشم والدین، ممکن است ناخواسته با محتوایی مواجه شوند که تأثیر منفی بر ذهن‌شان بگذارد. ما سعی کردیم که بازی‌هایمان علاوه بر انتقال یک حس رقابتی و سرگرمی، آموزش را هم متناسب با سن و نیاز فرزندان در اختیار آنها بگذارد و در پایان بازی آموزش‌های لازم را به کودکان داده باشیم. ما در «کیداکدز» که محصول اصلی‌مان هست، در حال آموزش برنامه‌نویسی از طریق بازی هستیم. در واقع هدف آموزش برنامه‌نویسی و کشف علاقه و استعداد فرزندان با برنامه‌نویسی است که در قالب بازی به آنها ارائه می‌شود.
شما یک خانواده 5نفره هستید و قطعا نیاز دارید زمان زیادی را برای فرزندان صرف کنید، چگونه در کنار خانواده این حجم از کار ساخت، رشد و ارائه بازی‌ها را مدیریت می‌کنید؟
هیچ‌وقت همه‌‌چیز را به اسم خودم تمام نمی‌کنم و باید اقرار کنم که تنها عضوی از یک تیم هستم و تمام این کارها در میان اعضای گروه ما تقسیم شده است. بله درست است که مدیریت و بسیاری از کارها با من است، اما واقعا طوری برنامه‌ریزی کرده‌ام تا بتوانم به فرزندان و خانواده خودم هم وقت مناسبی را اختصاص بدهم. البته باتوجه به اینکه همسرم هم در تیم ما حضور دارد و یکی از اعضای اصلی است، تقسیم‌بندی کارهای مربوط به خانواده برای ما راحت‌تر شده است. با این حال به زعم من مادری که فضای بازیهای رایانه‌ای را بشناسد، می‌تواند به دنیای فرزندانش نزدیک‌تر شود و همیشه بازی‌هایمان را با فرزندانم تست می‌کنیم و در واقع بچه‌های من عضو تیم ما هستند. در حال حاضر مهم‌ترین کاری که انجام می‌دهم، هماهنگی، زمانبندی و تقسیم‌کار میان اعضای تیم است که اگر هرجای این برنامه دچار اختلال شود، هدف نهایی با مشکل مواجه و زحمت تمام تیم هدر خواهد رفت.
در این مدت اقبال عمومی به بازی‌هایی که ساخته‌اید چطور بوده است؟
ما در نخستین قدم‌ها توانستیم دو محصول نیمه‌آماده‌مان را برای آزمایش و حضور در دنیای واقعی به دو مدرسه بفروشیم و استقبال و پاسخی که از بچه‌ها و مسئولان گرفتیم، به‌قدری مثبت و مفید بود که انگیزه ما را برای ادامه راه دوچندان کرد. همین فیدبک‌ها باعث شد که کلی ایده جدید و خلاقانه هم به محصول اضافه و آن را از نمونه اولیه کاملا متمایز کنیم. البته قسمت سخت ماجرا همین به‌دست آوردن نظر مثبت افرادی است که باید آن را بپذیرند. تمام انرژی و توان‌مان را در زمان ارائه محصول روی این موضوع می‌گذاریم که این بازی‌ها برای فرزندان مفید است و نه‌تنها وقت آنها را از بین نمی‌برد بلکه کلی موضوع و آموزش جدید هم در اختیار آنها قرار می‌دهد و ارزش‌های موردنیاز جامعه اسلامی را در قالب بازی به آنها ارائه می‌کند.
برای ارائه این بازی‌ها در سطح ملی قطعا نیاز به تأیید مدیران ارشد دولتی دارید، برای کسب این مجوزها چه روندی را گذراندید؟
ما در ایران بیش از 12میلیون دانش‌آموز داریم و برای گرفتن این تأییدیه‌ها تا وزیر آموزش و پرورش هم پیش رفته‌ایم. بازی‌هایی که از سمت ما ساخته و ارائه شده تمام تأییدیه‌های لازم آموزشی را کسب کرده و مجوز ورود به مدارس برای آنها صادر شده است. براساس پیش‌بینی‌های مراکز آمار ایران و جهان، تا 20سال آینده 57درصد از مشاغل سنتی به‌طور کامل از بین می‌روند و مشاغل مرتبط با هوش مصنوعی جایگزین آنها می‌شود. خب همین نیاز و گره زدن بازی و سرگرمی با آموزش و کار جدی در سنین پایین آموزشی، باعث شده تا مسئولان با دید بازتری به این مسائل نگاه کنند و برای دریافت مجوز‌های مربوطه شرایط نسبتا مناسب‌تری را پیش‌رو داشته باشیم. البته این را هم بگویم که در این راه شرکت‌هایی هم هستند که بیش از 10سال از عمر محصولات آنها می‌گذرد، اما هنوز موفق به دریافت مجوز نشده‌اند. دریافت این مجوز با سختگیری‌ها و حساسیت‌های آموزش‌وپرورش انصافا کار سخت و دشواری بود که به یاری خدا انجام شده است. در کنار اینها، حضور بازیهای ما در فهرست بنیاد ملی بازیهای رایانه‌ای که زیرنظر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز هست، اعتبار ویژه‌ای به‌کار ما بخشیده است.
در ساخت بازی‌ها چه مقدار بر ایرانیزه شدن آنها و هماهنگی با فرهنگ اسلامی تمرکز داشته‌اید؟
ما در کنار بازی‌ها انیمیشن‌هایی را با عنوان سواد دیجیتال ساخته و در آنها سعی کرده‌ایم فرهنگ و هنر ایرانی-اسلامی را کاملا به نمایش بگذاریم. حتی شخصیت‌ها و تمام عناصری که در یک انیمیشن دیده می‌شود را از دل فرهنگ خودمان استخراج کرده‌ایم. همین موضوع‌ها را در بازی‌ها هم مدنظر داشته‌ایم تا حس حضور در یک فضای دیجیتال ایرانی را برای هر کاربر، با هر سنی تداعی کنیم.
آیا بازیهای طراحی شده توسط شما و گروه‌تان مشابه خارجی دارند یا کاملا خلاقانه طراحی و اجرا می‌شوند؟
نمی‌توانم بگویم که هیچ مشابه یا نمونه اولیه وجود ندارد. اما ما از نمونه‌هایی که در تمام دنیا توسعه یافته فقط ایده می‌گیریم و پس از آن چند‌ماه درباره هر ایده تحقیق و جست‌وجو و تمام زوایا و جزئیات آن را بررسی می‌کنیم. پلتفرم و بازیهای خارجی فراوانی وجود دارد که شاید در نگاه اول مفید باشند اما محتوای آنها قطعا در فرهنگ ما جا ندارد و آموزه‌های غلطی را وارد ذهن کودکان و خانواده‌ها می‌کند. نیاز آموزشی کشور و خانواده‌ها باعث شد تا سراغ این ایده‌ها برویم و تنها در مرحله ایده‌پردازی از آنها استفاده کنیم. اما شاید بتوان گفت که مزیت رقابتی ما با نمونه خارجی برخی از بازی‌ها، ارائه این محصولات به‌صورت یک بسته تخصصی شامل بازی، آموزش، انیمیشن و طرح درس است که در کنار قیمت پایین عرضه می‌شود.
در همینه زمینه :
