نوروز، برایم یادآور دید و بازدیدهاست

سعیده مرادی

در سال‌های اخیر فیلم‌های بسیاری روایتگر رشادت‌های دوران دفاع مقدس بوده‌اند؛ آثاری که با اقبال عمومی مواجه شده و بازخورد خوبی میان تماشاگران هم داشته است. ازجمله این فیلم‌ها می‌توان از «اتاقک گلی» نام برد. فیلمی که محمد عسگری، کارگردانش در نخستین تجربه‌خود، به خوبی توانست یکی از خیانت‌های بزرگ منافقین به ایران و مردم این سرزمین را با وفادار ماندن به تاریخ، به تصویر بکشد و سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی فیلم اول جشنواره فیلم فجر امسال را به‌دست آورد. به همین بهانه و در آستانه فرارسیدن عید نوروز با این  کارگردان تازه‌نفس، گفت‌وگوی ساده و صمیمانه‌ای داشته‌ایم، از دست ندهید.

    اتاقک گلی به عملیات مرصاد و حمله منافقین به کشور می‌پردازد. چه تحقیقاتی برای به تصویر درآوردن قصه داشتید و اینکه به‌عنوان کارگردان این فیلم تا چه حد تلاش کردید که به واقعیت عملیات مرصاد وفادار بمانید؟
پیش از آنکه من به گروه اضافه شوم، بیش از 100 ساعت مصاحبه با افرادی که در عملیات مرصاد حضور داشتند به‌صورت گفت‌وگو محور وجود داشت که آنها را دیدم و در روند نگارش فیلمنامه و شکل‌گیری داستان پیشنهادهایی دادم که با همفکری نویسنده به داستان فیلمنامه اضافه شد. در زمینه وفاداری به عملیات مرصاد و به تصویر کشیدن واقعیت هم باید بگویم که ۷۰ درصد آنچه در فیلم اتاقک گلی درباره عملیات مرصاد و عملیات جنگی که در آن به تصویر کشیده شده، عین واقعیت است. ۳۰ درصد داستان این فیلم هم که به اقتضای فیلمنامه جلوی دوربین رفته، کاملا زاییده ذهن نویسنده است.
    در سال‌های اخیر به‌عنوان دستیار کارگردان تجربه‌های مختلفی داشتید، اما چطور شد که در نخستین تجربه کارگردانی سراغ ساخت پروژه سنگینی مانند اتاقک گلی و  در ژانر دفاع‌مقدس رفتید؟
وقتی شما دستیاری کارگردان‌های بزرگ و فیلم‌های بزرگ را انجام می‌دهید، ناخودآگاه این تأثیر در شما به‌وجود می‌آید. از آنجا که دوست داشتم فیلمی را درباره مردم، سرزمین و ایران کار کنم که ارتباط مستقیم هم با موضوع دفاع‌مقدس داشته باشد، این اثر را انتخاب کردم که فیلم سختی هم بود، اما به سرانجام رسید.
    آیا تجربه همکاری با افرادی چون ‌رضا میرکریمی و مجیدمجیدی، بر فعالیت کارگردانی شما به‌ویژه در اتاقک گلی اثر داشته است؟
به‌نظرم هر دستیاری اگر این توفیق نصیبش شود که با افرادی چون آقایان مجیدی یا میرکریمی کار کند، سعادت بزرگی برای اوست. هر یک از این عزیزان دریچه شگفت‌انگیزی از هنر سینما را به روی فرد باز می‌کنند که واقعا ستایش شده است و من هم به نوبه‌خود واقعا قدردان این دو استاد بزرگوار هستم.
    در حاشیه فیلم اتاقک گلی شما از «قهرمان» به‌عنوان گمشده امروز سینمای ایران یاد کردید؛ قهرمانی از جنس مردم. ممکن است توضیح بدهید منظور شما از این قهرمان چیست؟
برای من خلق قهرمانی که از جنس مردم باشد و مردم با آن ارتباط برقرار کنند، بسیار مهم است، چون بخش مهم سینما تماشاگر است. یک قهرمان اگر فرازمینی باشد و از جنس مردم نباشد، باور عموم بر این خواهد که به‌دلیل شرایط فرازمینی بودن یا قدرت خاصش است که او را به قهرمان تبدیل کرده‌اند، اما وقتی قهرمان از جنس مردم باشد شرایط فرق خواهد کرد. مانند داستان فیلم اتاقک‌گلی که با یک جامعه روستایی در یکی از روستاهای کرمانشاه ارتباط دارد و قهرمان داستان برخاسته از این جامعه است. من این تجربه را داشتم که یک‌بار با روستاییان به تماشای این فیلم بنشینم. جاهایی که شخصیت اصلی داستان فعالیت‌های قهرمانانه انجام می‌داد روستاییان برای او دست می‌زدند و او را تشویق می‌کردند. جاهایی هم که مورد ظلم قرار می‌گرفت برای او گریه می‌کردند. این یعنی همان قهرمان مردمی از جنس مردم و این موضوع برای من از اهمیت خاصی برخوردار است.
    با دریافت سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی فیلم اول جشنواره فیلم فجر خستگی کارتان رفع شد؟
همانطور که قبلا هم گفته‌ام اتاقک گلی در ۱۱بخش نامزد شده بود. به‌نظرم همین ۱۱ مورد گواهی بر اهمیت فیلمنامه اتاقک گلی داشت زیرا این فیلم بر پایه یک چیزی ساخته شده و توانسته در ۱۱ بخش نامزد شود بعد در ادامه دیدیم که فیلمنامه اتاقک گلی حتی نامزد هم نشده که در این مورد انتظار داشتیم فیلمنامه ما جایگاه بهتری در داوری جشنواره می‌داشت. در بخش‌های موسیقی فیلم، طراحی صحنه و فیلمبرداری انتظار بیشتر داشتیم که متأسفانه اتفاقی برای این موارد نیفتاد. به‌ویژه فیلمبرداری فیلم ما که به‌نظر من بسیار درخشان بود و نگاه داورانه بهتری را می‌طلبید.
    این روزهای آخر سال مشغول چه فعالیتی هستید؟
در حال حاضر چند پیشنهاد برای کار دارم که مشغول بررسی این آنها هستم تا به نتیجه برسم.
    اثری در زمینه عید نوروز تهیه یا در فیلم و سریالی به همین مناسبت بازی کرده‌اید؟
نه متأسفانه تاکنون در هیچ کاری چه بازی و چه کارگردانی و... برای نوروز انجام نداده‌ام.
    اسفند به شمارش معکوس افتاده و نوروز نزدیک است. برای این روزها چه برنامه‌ای دارید؟
برای نوروز سفر همراه با خانواده را برنامه‌ریزی کرده‌ام. به جاهایی خواهیم رفت که تاکنون نرفته‌ایم.
    به‌نظر شما چطور می‌توانیم تعطیلات را با کمترین هزینه، اما متفاوت سپری کنیم تا حوصله‌مان هم سر نرود؟
پول زیاد خرج کردن به‌معنای یک سفر خوب نیست. داشتن حال خوب، مهم‌تر از پول زیاد برای هزینه کردن است. بنابراین افراد باید ببینند با چه چیزهایی حال دلشان خوش می‌شود. می‌توانند با تماشای یک فیلم قشنگ در کنار خانواده، لحظات خوبی را برای خودشان رقم بزنند یا هزار و یک کار دیگر از این دست انجام دهند.
    اساسا عید نوروز برای شما یادآور چیست؟
خانواده و دید و بازدیدهای عیدانه.
    پس اهل دید و بازدید هم هستید؟
بله. اصولا دید و بازدید عید را حتما انجام می‌دهم. اگرچه چند سالی به‌دلیل شیوع ویروس کرونا این سنت قشنگ به فضای مجازی کشیده شد اما اگر خدا بخواهد، امسال جبران خواهیم کرد و لحظات خوبی را در کنار اقوام و اعضای خانواده خواهیم داشت.
    کدام سین هفت سین برای‌تان جذاب‌تر است؟
همه عناصر هفت‌سین قشنگ هستند، اما من سکه و سبزه را بیشتر از همه دوست دارم.
    اهل عیدی دادن هستید یا عیدی گرفتن؟
هر دو. گرفتن عیدی همیشه لذتبخش است، چه برای کودکان چه بزرگسالان. اما تنها عید به عیدی گرفتن محدود نمی‌شود و وظیفه بزرگ‌ترهاست که به کوچک‌ترها عیدی بدهند و قطعا من هم به افراد خانواده و به دوستانی که از من کوچک‌تر هستند، عیدی خواهم داد.
    متفاوت‌ترین و بهترین عیدی‌ای که گرفتید، به یاد دارید؟
به‌نظر من بهترین عیدی‌ای که هر انسانی که می‌تواند بگیرد، سلامتی خانواده‌اش است. اینکه هر بار سال تمام می‌شود و در سال جدید متوجه ‌می‌شوید که پدر و مادر و دیگر اعضای خانواده در کنارتان هستند، بهترین و بزرگ‌ترین عیدی برای من و هر فرد دیگری است.
    بهترین عیدی را به چه‌کسی دادید و ‌چه بود؟
اینکه بگویم بهترین عیدی را به چه‌کسی داده‌ام یادم نیست، اما خب در مجموع عیدی دادن سنت خوبی است که باعث خوشحالی عزیزان و اطرافیان می‌شود. فارغ از آنکه این عیدی ارزان یا گران‌قیمت باشد.
    نوروز امسال با‌ ماه رمضان توأم شده، این تقارن برای شما تداعی‌گر چه چیزی است؟
نوروز همیشه تداعی‌کننده پرخوری و چاقی است، بنابراین نوروز امسال که با‌ ماه رمضان توأم شده، برای همه افراد شرایطی را ایجاد می‌کند که با تکیه بر روزه گرفتن گذشته از مباحث معنوی آن بتوانیم ابتدای سال را با روزه‌داری و یک رژیم غذایی سالم شروع کنیم و نوروز متفاوتی را برای خودمان رقم بزنیم.
    در روزهای پیش رو، علاوه بر سفر، تهرانگردی هم می‌کنید؟
بله. بازدید از مکان‌های تاریخی از اولویت‌های تهرانگردی من قرار دارد.
    حال و‌ هوای شهر را در آستانه عید دوست دارید؟
بسیار زیاد. جنب و جوش مردم و شهری که به سمت نونواری می‌رود حس خوبی به آدم می‌دهد.