خیرسازها فروشی نیستند

فاطمه عسگری‌نیا- روزنامه‌نگار

20تیرماه سال1400 بود که دستورالعمل طرح «مولدسازی دارایی‌های وزارت آموزش و پرورش» ازسوی معاونت برنامه‌ریزی و توسعه منابع این وزارتخانه به ادارات کل آموزش‌وپرورش استان‌ها ابلاغ شد. حالا بعد از گذشت حدود 20‌ماه که از صدور این ابلاغیه می‌گذرد و مولدسازی در آموزش و پرورش به مرحله اجرا درآمده، انتشار لیستی از پروژه‌های مدارس خیرساز به‌عنوان املاکی که قرار است وزارت آموزش و پرورش در قالب مولدسازی دارایی‌های دولت به فروش برساند، نگرانی‌هایی را در میان جامعه خیرین مدرسه‌ساز کشور ایجاد کرد. نگرانی‌هایی که در فضای مجازی باتاب گسترده ای داشت و مسئولان سازمان‌های خصوصی سازی،  سازمان نوسازی و تجهیز مدارس و دبیرخانه مولدسازی وزارت آموزش و پرورش را بر آن داشت تا با ارائه توضیحات به شایعه‌های پیرامون این موضوع خاتمه دهند.
 
قصه از کجا شروع شد
بعد از انتشار لیستی تحت عنوان مدارس قابل واگذاری در طرح مولدسازی وزارت آموزش و پرورش یکی از این خیرین با انتشار ویدئویی در شبکه‌های مجازی، خواستار جلوگیری از اجرای این طرح شد. زهرا گیتی‌نژاد، مدیر مؤسسه خیریه مهر گیتی که فعالیت‌های خود را از سال81 با هدف ساخت مدارس خیرساز در مناطق محروم کشور آغاز کرده، در این ویدئو می‌گوید: «امروز به سایت مولدسازی مراجعه کردیم و دیدیم تعداد زیادی از مدارس خیرساز در فهرست املاک فروش وجود دارد که جای تعجب دارد برای ما. خیرین مال و وقتشان را صرف بچه‌های سرزمین می‌کنند و مسئول کسری بودجه دولت نیستند. الان اعلام می‌کنیم 70درصد مدارس را خیران می‌سازند و وقتی با چنین موضوعی که مدارسشان در لیست فروش قرار گرفته مواجه شوند، اعتمادشان سلب می‌شود.»این بانوی خیر و مدرسه‌ساز البته به انتشار این ویدئو اکتفا نکرد و با توییتی هم اعلام کرد: «مطلع شدیم تعدادی از مدارس خیرساز ازجمله مدارس مهرگیتی، در لیست فروش املاک آموزش و پرورش در طرح مولدسازی قرار گرفته‌اند! فروش این اموال بدون رضایت و اجازه خیرین عزیز مدرسه‌ساز از نظر شرعی، اخلاقی و قانونی صحیح نیست. مهر گیتی اقدامات خود را جهت پیگیری این موضوع آغاز نموده است.» گیتی‌نژاد در پی تماس خبرنگار همشهری، اعلام کرد: «با جدیت این موضوع را پیگیری می‌کنیم و منتظر پاسخ مستقیم از سوی وزیر آموزش و پرورش و رئیس سازمان نوسازی و تجهیز مدارس کشور هستیم و به محض دریافت این پاسخ، آن را در فضای مجازی منتشر خواهیم کرد.» و توضیح بیشتری نداد.

توضیح  رئیس سازمان خصوصی‌سازی
انتشار گسترده کلیپ گلایه‌ها و توییت زهرا گیتی‌نژاد در فضای مجازی بلافاصله با واکنش حسین قربانزاده، رئیس سازمان خصوصی‌سازی کشور روبه‌رو شد. او در توییتی اعلام کرد: پروژه‌های خیرسازی که در سایت مولدسازی اعلام شده، تا اتفاقا با تأمین مالی از طریق املاک مازاد تکمیل شوند را به دروغ در معرض فروش معرفی کردند، (1639 مورد).» او در ادامه این توییت از جانب رسانه‌های منتشر‌کننده این دروغ عذرخواهی کرده که موجب نگرانی خیرین شده‌اند.

سهم بالای خیرین در مدرسه‌سازی
رئیس سازمان خصوصی‌سازی‌ کشور اما با این توییت، نتوانست دیگر خیرینرا اقناع کند. حسین محمدی، یکی از خیرین مدرسه‌ساز در مناطق محروم معتقد است اگر قرار است آموزش و پرورش در قالب مولدسازی، چوب حراج به مدارس خیرساز بزند، چرا هر ساله با برگزاری جشنواره مدرسه‌سازی سعی بر جلب و جذب کمک‌های خیرین مدرسه‌ساز دارد: «امروز مدرسه‌سازان خیر کشور سهم زیادی در مدرسه‌سازی دارند و اگر تصمیم بگیرند با این اتفاقات دست از حمایت‌های خود بردارند، قطعا آموزش و پرورش در تأمین فضاهای آموزشی خود با چالش بزرگی روبه‌رو می‌شود.»

نامه رئیس مجمع مدرسه‌سازان به وزیر
رئیس جامعه خیرین مدرسه‌ساز کشور هم در نامه‌ای به وزیر آموزش و پرورش با انتقال گلایه‌های خیرین مدرسه‌ساز به این اخبار آورده است: «مولدسازی درست دارایی‌های دولت به‌خصوص در حوزه تعلیم و تربیت یک نوع ثروت‌آفرینی است که می‌تواند عدالت آموزشی و تربیتی و مسیر دسترسی تمام دانش‌آموزان به امکانات آموزشی و پرورشی مناسب را در تمامی نقاط ایران هموار کند.» ناصر قفلی در ادامه این نامه، با بیان اینکه تسریع در اجرایی شدن مولدسازی موجب دلگرمی خیرین برای تکمیل پروژه‌های خیرساز خواهد شد، آورده است: «اجرایی شدن مصوبه مولدسازی املاک مازاد دستگاه‌های دولتی، اهتمام و تسریع مجموعه آموزش و پرورش با راهبری حضرتعالی در اجرایی شدن این مصوبه در سطح این دستگاه و تأکید بر اولویت بخشیدن به تکمیل پروژه‌های نیمه‌تمام به‌ویژه خیّری، موجبات دلگرمی خیرین عزیز را به همراه داشته تا پس از سال‌ها انتظار، به بهره‌برداری از مدارس نیمه‌کاره خویش امیدوار باشند.» او در بخش دیگر این نامه با اشاره به تجارب کشورهای توسعه‌یافته در این زمینه آورده است: «در بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته هم تلاش می‌شود دارایی‌های دولت مولد شود تا اموالی را که ارزش‌افزوده و بهره‌وری پایینی دارند، سال‌ها رها شده‌اند و استفاده مطلوبی از این اموال صورت نمی‌گیرد، شناسایی کنند، تا این اموال بهینه‌سازی‌ شوند و بهره‌وری و ارزش‌افزوده آنها افزایش یابد. این اموال برای نسل‌های کنونی و آینده است و باید تلاش شود تا از این اموال به‌صورت مناسب استفاده شود.»رئیس مجمع خیرین مدرسه‌ساز کشور در پایان این نامه ضمن اعلام آمادگی حمایت خود از مواضع قانونی جهت توسعه جهاد مدرسه‌سازی، از وزیر آموزش و پرورش خواسته حتی‌الامکان مراقبت کند تا مدارس خیرساز در این طرح قرار نگیرند و درصورت ضرورت هماهنگی لازم با خیرین محترم صورت پذیرد.

تولد یک شایعه
2روز بعد از انتشار این اخبار و گلایه‌ها، دبیرخانه اجرایی مولدسازی املاک مازاد وزارت آموزش و پرورش با صدور اطلاعیه‌ای اخبار و گمانه‌زنی‌های منتشرشده در برخی سایت‌ها و فضای مجازی با موضوع قرار گرفتن مدارس خیرین در لیست مولدسازی املاک را تکذیب کرد. در این اطلاعیه آمده است: «از آنجایی که سازمان نوسازی مدارس کشور در دوره مدیریت جدید همواره احترام به اصول اخلاقی و شفافیت در اخبار و اطلاعات را در دستور کار خود قرار داده و در این مسیر برای خیرین به‌عنوان بازوان مستحکم و قابل اعتماد در جهاد مدرسه‌سازی‌ احترام ویژه‌ای قائل است، به اطلاع می‌رساند: هیچ ملک خیرسازی در طرح مولدسازی قرار نگرفته است. املاکی که مالکیت‌شان به‌نام دولت و دولتی‌ساز نباشد، اساسا نمی‌توانند در مسیر مولدسازی قرار بگیرند.» در بخش دیگر این اطلاعیه آمده است: «لازم به ذکر است وزارت آموزش و پرورش تعداد ۵۲۰ ملک مازاد خود را جهت مولد‌سازی‌ و تعداد ۱۴۴۶پروژه که غالبا نیمه‌تمام خیری هستند را جهت تکمیل در ازای مولد‌سازی‌ املاک ارائه‌شده معرفی کرده است و دبیرخانه سازمان خصوصی‌سازی‌ وزارت اقتصاد نیز در راستای شفافیت، املاک مازاد و املاک نیازمند تکمیل را در اتاق شیشه‌ای مولدسازی املاک مازاد قرار داده است. ممکن است کنار هم قرار گرفتن 2 لیست باعث این ابهام شده باشد که با پیگیری‌های انجام شده و همراهی دبیرخانه مستقر در وزارت اقتصاد 2فایل از هم مجزا شده‌اند.»

دنبال تکمیل پروژه‌های نیمه‌تمام هستیم
حمیدرضا خان‌محمدی، معاون عمرانی وزیر آموزش‌وپرورش و دبیر کارگروه مولدسازی وزارتخانه هم با موضع‌گیری در برابر این گلایه‌ها، می‌گوید آموزش‌وپرورش در این طرح به‌دنبال تکمیل پروژه‌های نیمه‌تمام آموزشی‌وپرورشی به‌خصوص مدارس نیمه‌تمام خیرین است: «ما با مولدسازی املاک بلااستفاده و مازاد آموزش‌وپرورش دنبال تبدیل سرمایه‌های راکد به کلاس درس موردنیاز در سراسر کشور هستیم.» به‌گفته او، در حال حاضر 520 ملک وزارت آموزش و پرورش در سراسر کشور در طرح مولدسازی قرار گرفته است: «باتوجه به نیاز آموزش‌وپرورش و کمبود فضا در بسیاری از استان‌ها تعداد املاک بلااستفاده و مازاد آموزش‌وپرورش چشمگیر نیست و با کمک مدیران و کارشناسان استان‌ها و مناطق در حال شناسایی دقیق این املاک هستیم.» معاون عمرانی وزیر آموزش و پرورش و دبیر کارگروه مولدسازی وزارتخانه تأکید می‌کند آموزش‌وپرورش با ارزش‌افزایی املاک مشمول این طرح، بخشی از بحران کلاس درس استاندارد موردنیاز خود را تأمین می‌کند و گامی در راستای عدالت تربیتی مورد تأکید سند تحول برمی‌دارد: «مولدسازی سلیقه یک فرد یا دستگاه نیست، بلکه یک تکلیف قانونی است. براساس بند (ی) تبصره۹ قانون بودجه سال۱۴۰۱ آموزش‌وپرورش باید از طریق مولدسازی املاک مازاد و بلااستفاده، پروژه‌های نیمه‌تمام خود را (با اولویت مدارس خیرساز) تکمیل و فضاهای استاندارد و ایمن برای دانش‌آموزان آماده نماید.»
رئیس سازمان نوسازی مدارس کشور با بیان اینکه تصور برخی بر این است که املاک فعال یا املاک خیرساز نیز در مسیر طرح مولدسازی قرار گرفته، تأکید می‌کند: «هیچ ملک خیرسازی در طرح مولدسازی قرار نگرفته است و موارد احتمالی پس از بررسی اولیه و در مرحله تثبیت سند مالکیت اصلاح خواهد شد.» به‌گفته او، اساسا املاکی که مالکیت آن به نام دولت و دولتی‌ساز نباشند، نمی‌توانند در مسیر مولدسازی قرار بگیرند؛ مگر آنکه فرد خیر برنامه‌های ارتقایی برای خدمات آموزشی آن ملک داشته باشد که با نظارت و رضایت ایشان فضای استاندارد و ایمن برای دانش‌آموزان آماده خواهد شد: «خیرین محترم مدرسه‌ساز سرمایه‌های فرهنگی و اجتماعی ما هستند و بدون مشورت با آنان حتی بازسازی دوباره مدارس انجام نخواهد گرفت؛ چه رسد به فروش و مولدسازی املاک آنان.»