تولید مسکن جان گرفت

احمد میرخدائی- روزنامه‌نگار

روند صدور پروانه‌های ساختمانی از سال 1390 نزولی شده و در بهار امسال یکی از بدترین عملکردها در این حوزه به ثبت رسید؛ اما آمارهایی که مرکز آمار ایران از وضعیت صدور پروانه ساختمانی و برنامه‌ریزی برای تولید مسکن در فصل تابستان منتشر کرده، حاکی از این است که می‌توان به بهبود وضعیت تولید مسکن امیدوار بود. به گزارش همشهری، از اطلاعات منتشر شده از سوی مرکز آمار ایران چنین برمی‌آید که روند نزولی صدور پروانه‌های ساختمانی که در بهار امسال شدت گرفته بود، فعلاً متوقف شده و وضعیت، اندکی نسبت به تابستان 1400 بهتر شده است. آمارها نشان می‌دهد که تعداد واحدهای مسکونی برنامه‌ریزی شده در پروانه‌های ساختمانی تابستان امسال در کل مناطق شهری 4.3 درصد نسبت به بهار افزایش پیدا کرده اما در تهران که بدترین وضعیت رکود تولید مسکن را تجربه می‌کرد، این اختلاف به بیش از 115 درصد می‌رسد.

  نبض تولید مسکن در پایتخت
در تابستان امسال، ۱۵۸۸ پروانه احداث ساختمان توسط شهرداری تهران صادر شده که این تعداد نسبت به فصل بهار امسال 115.8 درصد افزایش و نسبت به تابستان سال گذشته 0.8 درصد کاهش نشان می‌دهد. بر اساس آمارها، در پروانه‌های صادرشده برای احداث ساختمان از سوی شهرداری تهران در تابستان امسال، 12 هزار و 820 واحد مسکونی پیش‌بینی شده که این تعداد نسبت به فصل گذشته 115.3 درصد و نسبت به فصل مشابه سال گذشته 2.6 درصد افزایش دارد. نکته قابل‌توجه این است که متوسط تعداد واحد مسکونی برای هر یک از این پروانه‌های احداث ساختمان به 8.1 واحد رسیده که به‌نوعی بیانگر افزایش تراکم ساخت نسبت به فصول قبل است. همچنین آمارها نشان می‌دهد، مجموع مساحت زیربنا در پروانه‌های احداث ساختمان صادرشده از سوی شهرداری تهران در تابستان ۱۴۰۱ بالغ‌بر 2 میلیون و 258 هزار مترمربع بوده که نسبت به فصل گذشته 100.3 درصد افزایش و نسبت به فصل مشابه سال گذشته 9.2 درصد کاهش داشته است. طبق آمار، متوسط مساحت زیربنای این دسته از پروانه‌ها در دوره مورد بررسی ۱۴۲۲ مترمربع بوده است.

  وضعیت مسکن‌سازی در کشور
بررسی نتایج طرح گردآوری اطلاعات پروانه‌های ساختمانی صادر شده توسط شهرداری‌های کشور در فصل تابستان سال ۱۴۰۱ حاکی از این است که شرایط تولید مسکن شهری از منظر کشوری چندان تغییری نداشته و فقط تهران با برگشت چشمگیر مواجه بوده است. بر اساس آمارهای رسمی، در تابستان سال ۱۴۰۱، تعداد 30 هزار و 352 پروانه احداث ساختمان توسط شهرداری‌های کل کشور صادرشده که این تعداد نسبت به فصل گذشته 3.1 درصد و نسبت به فصل مشابه سال گذشته 2.4 درصد افزایش داشته است. در این فصل، تعداد واحدهای مسکونی پیش‌بینی شده در پروانه‌های صادرشده برای احداث ساختمان از سوی شهرداری‌های کشور معادل 97 هزار و 895 واحد بوده که این تعداد نسبت به فصل گذشته 8.4 درصد و نسبت به فصل مشابه سال گذشته 4.6 درصد افزایش نشان می‌دهد. بر اساس آمارها، در تابستان امسال متوسط تعداد واحد مسکونی پیش‌بینی شده در هر پروانه احداث ساختمانی صادر شده در مناطق شهری کشور معادل ۳.۲ واحد بوده که نسبت به فصول گذشته تفاوت محسوسی ندارد. همچنین بر اساس اطلاعات مرکز آمار ایران، مجموع مساحت زیربنا در پروانه‌های صادرشده برای احداث ساختمان در تابستان ۱۴۰۱ با 6.6 درصد افزایش نسبت به فصل بهار به حدود 18 میلیون و 233 هزار مترمربع رسیده و متوسط مساحت زیربنا در این پروانه‌ها ۶۰۱ مترمربع بوده است. البته باوجود افزایش سطح زیربنای پروانه‌های ساختمانی کشور نسبت به فصل بهار، این مقدار همچنان 0.9 درصد کمتر از تابستان سال قبل است.

  مسکن تهران، لیدر می‌شود؟
نتایج طرح گردآوری اطلاعات پروانه‌های ساختمانی صادر شده توسط شهرداری‌های کشور نشان می‌دهد که در تابستان ۱۴۰۱ تعداد واحدهای پیش‌بینی شده در پروانه‌های احداث ساختمان مسکونی در شهر تهران 2.6 درصد و در کل مناطق شهری کشور 4.6 درصد نسبت به تابستان سال قبل افزایش پیدا کرده است. به عبارتی سنجش شرایط تولید مسکن نسبت به سال قبل از تغییر شگرفی حکایت ندارد؛ اما نکته اینجاست که آمارهای برنامه‌ریزی برای تولید مسکن نسبت به فصل بهار برای شهر تهران 115.2 و برای کل کشور 4.3 درصد افزایش پیدا کرده و این یعنی سکته تولید مسکن تهران در فصل بهار، در فصل تابستان تکرار نشده است. ازآنجایی‌که بازار مسکن تهران همواره لیدر این بازار بوده و بازار مسکن سایر نقاط کشور چند ماه بعد از تحولات بازار مسکن تهران، متحول می‌شوند، می‌توان انتظار داشت که در صورت تداوم بهبود تولید مسکن در پایتخت، این اتفاق در سایر نقاط شهری کشور نیز تجربه شود. نکته قابل‌توجه این است که در سال گذشته، با عقب‌نشینی سازندگان از تولید مسکن در تهران، سهم پایتخت از کل تولید مسکن شهری در کشور به 6 درصد سقوط کرد درحالی‌که این سهم در دوران رونق دهه 90 بالای 25 درصد بود و در سال‌های اخیر به حوالی 11 تا 12 درصد رسیده بود. اکنون اما، با بهبود وضعیت تولید مسکن در فصل تابستان، سهم تهران از مسکن برنامه‌ریزی شده برای تولید به 13 درصد ارتقا پیدا کرده که می‌تواند نشانه‌ای از بهبود نسبی تولید مسکن در پایتخت و به‌تبع آن بهتر شدن اوضاع ساخت مسکن در سایر مناطق شهری کشور باشد.