خشونت پلیس؛ زخم چرکین آمریکا

بهاره محبی- روزنامه‌نگار

«من کاری نکرده‌ام؛ فقط می‌خواهم به خانه بروم.» این یکی از آخرین جملات «تایر نیکولز»، شهروند 29ساله سیاهپوست آمریکایی بود که به جرم تخطی از قوانین راهنمایی و رانندگی مورد ضرب و شتم 5مامور پلیس قرار گرفته و جان خود را از دست داده است. ویدئوهایی که به تازگی از این واقعه منتشر شده نشان می‌دهد نیکولز که کوچک‌ترین مقاومتی در برابر مأموران پلیس ندارد، با ضرب‌وشتم شدید آنها روبه‌رو می‌شود و 3روز بعد در بیمارستان بر اثر شدت جراحات، جان خود را از دست می‌دهد. او در تمام مدتی که توسط پلیس ضرب و شتم می‌شود مادر خود را صدا می‌زند. این صحنه‌های غم‌انگیز، خشم افکار عمومی آمریکا را برانگیخته و مردم را در شهرهای مختلف از جمله در ممفیس، آتلانتا و شیکاگو به خیابان کشانده است. معترضان در شهرهای دیگر نیز ساعات و نقاط مشخصی را برای تجمع‌های اعتراضی در روز آخر هفته (یکشنبه) اعلام کرده‌اند. به ‌گزارش روزنامه گاردین، حدود 20روز پیش (هفتم ژانویه) گروهی از مأموران پلیس تنسی، خودروی تایر نیکولز را درحالی‌که تنها 80متر با خانه‌اش فاصله داشته، به اتهام نقض قوانین راهنمایی و رانندگی متوقف کرده و بدون دلیل مشخص او را به ‌شدت کتک می‌زنند. با گذشت حدود 20روز از مرگ نیکولز، پلیس اکنون فیلم‌های ویدئویی را که از دوربین‌های نصب شده روی یونیفورم‌های مأموران و دوربین‌های خیابانی گرفته شده، منتشر کرده است؛ تصاویر تکان‌دهنده‌ای که پس از گذشت 2سال‌ونیم از مرگ «جورج فلوید»، جوان سیاهپوست آمریکایی که به ‌دست افسران پلیس کشته شده و موجی از اعتراض‌های گسترده در آمریکا به راه انداخت، بار دیگر جامعه این کشور را تکان داده است. گرچه پلیس ممفیس با متهم کردن افسران خاطی به قتل تلاش کرده تا از شدت خشم عمومی بکاهد و مقام‌های آمریکایی نیز که نگران تکرار حوادث پس از مرگ جورج فلوید هستند مردم را به آرامش دعوت کرده‌اند، اما اغلب رسانه‌ها و ناظران سیاسی با اشاره به وسعت فراخوان‌ها و تعدد شهرهایی که در آن زمان و مکان خاصی برای تجمعات اعتراضی اعلام شده، پیش‌بینی کرده‌اند که مرگ تایر نیکولز می‌تواند هیزمی بر آتش زیر خاکستر جنبش اعتراضی سال‌های اخیر شهروندان سیاهپوست در آمریکا باشد؛ جنبشی که مدتی است تا حدی فروکش کرده است.

خشونت پلیس در آمریکا علیه سیاهپوستان
خشونت پلیس علیه سیاهپوستان در آمریکا سابقه‌ای طولانی دارد. در میان موارد بسیار، اما برخی باعث در گرفتن موج اعتراض‌های گسترده در این کشور شده است.
اولین بار در سال 1991بود که اعمال خشونت شدید پلیس علیه «رادنی کینگ»، شهروند 25ساله سیاهپوست توجه افکار عمومی آمریکا را نسبت به خشونت بی‌حدوحصر مأموران اجرای قانون جلب کرد. مأموران کینگ را با دستان بسته بیش از 50بار با باتوم کتک زدند که در نهایت به ضربه مغزی و مشکلات شدید جسمانی او منجر شد. با انتشار فیلم این واقعه که توسط یک شهروند گرفته شده بود، تظاهرات‌های اعتراضی گسترده‌ای شکل گرفت و زمانی که مأموران خاطی از اتهامات وارده تبرئه شدند، طی 3روز شورش اجتماعی پس از آن، 50نفر کشته و بیش از 6هزار نفر بازداشت شدند. دولت آمریکا در آن زمان برای آرام کردن اعتراض‌ها از گارد ملی، ارتش و تفنگداران دریایی استفاده کرد. ماموران پلیس آمریکا 8سال بعد با شلیک 41گلوله «آمادو دیالو» شهروند 23ساله را به تصور اینکه مسلح است، در نزدیکی منزلش کشتند. درحالی‌که تمام آنچه او در جیب داشت کیف پولش بود. تبرئه مأموران خاطی باعث اعتراض‌های گسترده در شهر منهتن شد. حمله تراژیک 2006مأموران پلیس نیویورک به «شان بل»، شهروند سیاهپوست 23ساله و 2تن از دوستان او، آن هم تنها چند ساعت پیش از مراسم ازدواجش ازجمله وقایعی بود که جامعه آمریکا را تکان داد. مأموران در مجموع 51بار به او شلیک کردند. در آن زمان هم تبرئه مأموران باعث برگزاری اعتراض‌های خیابانی در شهرهای مختلف شد.
«اریک گارنر»، سیاهپوست 43ساله نیز ازجمله قربانیان خشونت بیش از اندازه پلیس آمریکا بود که در سال 2014توسط دانیل پانتالئو، مأمور مخفی کشته شد و مرگش اعتراض‌های گسترده‌ای را در پی داشت. مرگ گارنر که حین حمله پلیس، بارها گفته بود قادر به نفس کشیدن نیست تظاهرات متعددی در ایالت‌های مختلف آمریکا در پی داشت.
با این حال یکی از جنجالی‌ترین اقدامات پلیس شلیک به «مایکل براون» 18ساله در شهر فرگوسن در سال 2014بود. «دارن ویلسون» ماموری که به تصور مسلح بودن براون 12بار به او شلیک کرد، هرگز متهم نشد و همین مسئله، اعتراض گسترده جامعه آمریکا به‌خصوص سیاهپوستان این کشور را رقم زد. پلیس با استفاده از روش‌های خشونت‌آمیز، معترضان را سرکوب کرد. مرگ براون فصل جدیدی از اعتراضات نژادی را در آمریکا آغاز کرد و به نقطه آغاز جنبش «جان سیاه مهم است» تبدیل شد. از آن زمان، هر سال دست‌کم یکی از موارد مرگ سیاهپوستان در اثر برخورد خشن پلیس به بحرانی جدی در جامعه آمریکا تبدیل شده است؛ بحرانی که در بطن آن اعتراضات خشونت‌بار خیابانی بوده است.
«فردی گری» سیاهپوست 25ساله، «آلتون استرلینک» 37ساله و «فیلاندو کستایل» 32ساله نیز ازجمله کسانی بودند که در سال‌های 2015 و 2016قتل‌شان به‌دست پلیس اعتراض‌هایی را در پی داشت. با این حال، آنچه آتش انتقادها را شعله‌ور کرد و سراسر آمریکا را در نوردید قتل تراژیک «جورج فلوید» در سال 2020 به ‌دست پلیس بود که باعث شد تا اعتراض‌ها به سرعت از مینیاپولیس به ده‌ها شهر در 50ایالت آمریکا سرایت کند. در آن سال، اعتراض‎ها به عملکرد پلیس به یک خیزش عمومی تبدیل شد. اعتراض‌ها ابتدا مسالمت‌آمیز آغاز شد، اما استفاده مأموران از خشونت در برخی ایالت‌ها ازجمله به کارگیری گاز اشک‌آور و گلوله‌های پلاستیکی باعث به خشونت کشیده شدن اعتراض‌ها و ناآرامی‌ها شد تا جایی که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری وقت آمریکا، نیروهای فدرال را برای کمک به ایالت‌ها اعزام کرد. او حتی تهدید کرد که برای آرام کردن اوضاع و سرکوب معترضان، نیروهای ارتش را وارد عمل خواهد کرد.
«لوئیس هیمن» مورخ آمریکایی با انتقاد از رویکرد تاریخی خشونت‌آمیز پلیس در برابر شهروندان سیاهپوست به گاردین می‌گوید: «شما وقتی آفریقایی‌تبار باشید، چه ثروتمند باشید چه فقیر، همیشه در چشم پلیس آمریکا یک سیاهپوست هستید.» 

مکث
2022، مرگبارترین سال خشونت پلیس آمریکا

خشم عمومی در آمریکا به‌دلیل مرگ تایر نیکولز در شرایطی بالا گرفته که سال 2022به‌عنوان مرگبارترین سال اعمال خشونت پلیس آمریکا ثبت شده است. به‌گزارش گاردین، مأموران پلیس در سال گذشته 1176نفر را کشته‌اند که طی 10سال اخیر، بی‌سابقه بوده است. این آمار در سال 2021میلادی 1145نفر بوده است. شمار افراد کشته شده به‌دست پلیس در سال 2019، 1152نفر بوده است. بنا بر گزارش رسانه‌های آمریکایی، پلیس در این کشور به‌طور متوسط روزانه 3نفر و در هر‌ماه نزدیک به 100نفر را می‌کشد.

تحلیل
مرگ نیکولز، مایه شرم آمریکا

چارلز‌ام بلو، ستون‌نویس نیویورک‌تایمز: با انتشار ویدئوهای اخیر که چگونگی مرگ تایر نیکولز را به تصویر کشیده، آمریکا و جهان دریافته که مسئله، خشونت پلیس بوده است و سپس هر کسی به راه خودش می‌رود. پس از قتل فلوید و اعتراض‌های گسترده پس از آن، آمار قربانیان نه‌تنها کم نشده بلکه افزایش یافته است، اما چیزی که از میان رفته، اتحاد منتقدان ضدخشونت در آمریکاست. هیچ‌کسی دیگر پیگیر اصلاحات سیاسی که برای تغییر شرایط امروز آمریکا ضروری است، نیست. حتی حمایت سیاهپوستان نیز از جنبش «جان سیاهان مهم است» کم شده است و اولویت‌های دیگری چون مسائل اقتصادی جای آن را گرفته است. در این میان تلاش گسترده‌ای شده تا از اقدامات پلیس و تبعات آن حساسیت‌زدایی شود. مرگ نیکولز یک تراژدی فردی نیست؛ او قربانی خیمه‌شب‌بازی سیستمی است که افکار عمومی آمریکا تمایل خود را به مقابله کردن با آن از دست داده است. زخم چرکینی که هنوز درمان نشده بود، با قتل وحشتناک تایر نیکولز بار دیگر سر باز کرده است.‌