سلام نوجوانان به باشگاه‌های سلامت اجتماعی

فاطمه عسگری‌نیا- روزنامه‌نگار

چند سالی می‌شود که طرح «مانا» تابستان‌ها از سوی سازمان بهزیستی کشور در محله‌های مختلف شهری اجرا می‌شود؛ طرحی که هدف اصلی از اجرای آن، شکل‌گیری گروه‌های نوجوانان در محلات است. در این طرح نوجوان به‌عنوان یک فرد مسئول، هم به بررسی مشکلات اجتماعی محله خود ترغیب می‌شوند و با شناخت آسیب‌های اجتماعی در یک مشارکت اجتماعی با همسالان خود و بزرگ‌ترهای محله سعی در کاهش این آسیب‌ها می‌کنند.
در طول سال‌های گذشته، همواره سعی شده طرح مانا در قالب 7گام اساسی اجرایی شود. ابتدا آموزش‌هایی به تسهیل‌گران و کارشناسان داده می‌شود. در گام دوم تسهیل‌گران آموزش‌هایی را در شهرستان‌ها ارائه می‌کنند، در گام سوم فرایند یادگیری نوجوانان دنبال می‌شود. بعد از آن در چهارمین گام حمایت‌یابی و پشتیبانی از اقدامات مشارکتی نوجوانان در دستورکار قرار می‌گیرد. در گام پنجم هم ارائه دستاوردهای نوجوانان و در گام ششم و هفتم نیز شبکه‌سازی و تقویت روابط مدارس و گروه‌های نوجوانان پیگیری و در نهایت فرایند پایش و ارزیابی صورت می‌گیرد.

افزایش اعتماد به نفس نوجوانان
معاون پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی سازمان بهزیستی کشور، این روزها با اشاره به نتایج مطلوب اجرای طرح مانا در محله‌های مختلف شهرهای بزرگ و کوچک، خبر از راه‌اندازی باشگاه سلامت نوجوانان در محلات از سال آینده داد. به‌گفته آرزو ذکایی‌فر، با اجرای طرح مانا با رویکرد همیاری و مشارکت اجتماعی نوجوانان 15 تا 18ساله علاوه‌بر ارتقای توانمندی همیاری جمعی و به ارتقای عزت نفس، اعتماد به نفس و استقلال‌طلبی، موجب ارتقای مهارت‌های حل مسئله و خودکارآمدی و فرایند هویت‌یابی و هویت‌پذیری آنها نیز می‌شود.
با اجرای طرح مانا، نوجوانان و جوانان جامعه هدف استقبال خوبی از این طرح کردند؛ به‌طوری که هم‌اکنون حدود 1500گروه مشارکت اجتماعی نوجوانان در سطح محلات با کمک تسهیل‌گران محلی فعالیت می‌کنند. گروه‌هایی که علاوه‌بر دریافت آموزش‌های لازم، درباره چگونگی شناسایی و احصای نیازهای خود، اطرافیان و محله زندگی‌شان و همچنین اولویت‌بندی و ارائه پروژه‌های عملیاتی برای رفع این چالش‌ها فعالیت دارند.

اجرای 600پروژه محلی توسط نوجوان‌ها
یکی از اتفاق‌های خوبی که در قالب این گروه‌ها در محله‌های کم‌برخوردار شهرها رخ داده است، مشارکت نوجوان‌ها در اجرای 600پروژه کاهش آسیب اجتماعی محلی بوده است. درست است سازمان بهزیستی کشور برای اجرای این پروژه‌ها منابع اعتباری خاصی را در اختیار این گروه‌ها قرار می‌دهد، اما نوجوانان فعال در این گروه‌ها موفق شدند طی رایزنی با خیرین محلی و جذب مشارکت‌های مردمی در ارتقای کیفیت زندگی اجتماعی محله‌های خود از بخش‌های مختلف دولتی و غیردولتی به جذب سرمایه بپردازند. ذکایی‌فر می‌گوید سهم نوجوانان محله‌ها در تأمین سرمایه‌های مورد نیاز برای اجرای طرح‌های محلی چیزی حدود یک‌میلیارد تومان بوده است.
کمک‌هایی که البته این نوجوان‌ها برای پیشبرد امور محله‌هایشان جذب کرده‌اند تنها محدود به کمک‌های مالی نمی‌شود، آنها همچنین توانسته‌اند با جذب کمک‌های غیرمالی و غیرمادی خیرین گام‌های خوبی را برای اجرای پروژه‌هایشان بردارند. این نوجوانان حالا در سایه طرح مانا، همه فکر و ذکرشان توسعه محله‌های خود و ارتقای کیفیت زندگی اجتماعی در آنهاست. اما برای اینکه به قول قدیمی‌ها جا پای خود را در این مسیر سفت کنند، نیازمند یک پایگاه ثابت برای راهبری موضوعات محله هستند تا بتوانند واسط میان دولت و ساکنان محله‌شان باشند. بر این اساس، معاونت پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی سازمان بهزیستی از تصمیم این سازمان برای ارتقا و پایداری این گروه مشارکت اجتماعی نوجوانان خبر داد و اعلام کرد: سازمان بهزیستی تصمیم به راه‌اندازی باشگاه‌های سلامت اجتماعی که به کنترل و کاهش آسیب‌های اجتماعی کمک می‌کند، گرفته است؛ زیرا اعتقاد بر این است که بهترین کسانی که می‌توانند در مورد مسائل هر محله‌ای فکر و چاره‌اندیشی کنند، مردم همان محله هستند. او هدف از اجرای این برنامه را تقویت روحیه مشارکت و همیاری در مشکلات فردی و محله می‌داند و معتقد است: «برای ماندگاری گروه‌هایی که در سطح محلات شکل گرفته تا بتوانند کمک‌کننده باشند، در سال آینده باشگاه سلامت نوجوانان راه‌اندازی خواهد شد. مأموریت بخش مهمی از این باشگاه‌ها این است که گروه‌های نوجوانان بتوانند براساس مسائل گروه و محلات، پروژه‌های محلی را پیشنهاد دهند.
مدیرکل دفتر پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی سازمان بهزیستی کشور همچنین معتقد است که راه‌اندازی این باشگاه‌ها موجب افزایش سرمایه اجتماعی، همکاری مردم محلات، کمک به فرایند توانمندسازی مردم محله و افزایش تعلق اجتماعی این افراد نسبت به محله‌شان خواهد شد و از سوی دیگر نیز باعث می‌شود بسیاری از مسائل محله‌ها با رویکرد پیشگیری، کنترل شود.