راه میانبر

سید اکبر میرجعفری|شاعر و پژوهشگر ادبیات:

آقای عمویی، دبیر زبان ما - که هرکجا هست، خدایا به سلامت دارش- اعتقاد داشت، آموختن زبان انگلیسی راه میانبر ندارد. باید کوشش کرد؛ خواند؛ تمرین کرد و از تلاش باز نایستاد. آقای عمویی برای اینکه چنین موضوعی را ملکه ذهن ما کند، می‌گفت:

حسین سِنگِل کاسبی جزء در گردنۀ شاه جمال قم است(نمی‌دانم هنوز هم هست یا نه). گردنۀ شاه جمال سرِ راه جادۀ اصفهان - قم است ؛ همان جا که بسیاری از رانندگان ماشین‌های سنگین توقف می‌کنند تا با چای، خوردنی‌ها و نوشیدنی‌های دیگر حالی تازه کرده یا به ماشینشان رسیدگی کنند.

 حسین سِنگِل همین که فضای خوش دماغی را مناسب می‌بیند، خطاب به راننده کامیون‌ها و راننده تریلی‌ها می‌گوید:

-شما عقل ندارید که نوزده - بیست ساعت پشت فرمون می‌شینید؛ خودتون رو کلافه می‌کنید؛ چشمتون به جاده سفید می‌شه که به بندرعباس برسید ! مگه نمی‌دونید ؟من یه راهی رو بلدم که از پشت همین کوه شاه جمال تا بندرعباس 45دقیقه بیشتر نیست! این راه خیلی هم سرسبزه و چیزی از جاده چالوس کم نداره!
راننده‌ها هم بعد از شنیدن این حرف، قاه‌قاه می‌زنند زیر خنده؛ چون می‌دانند راه رسیدن به بندر، همان راه خسته‌کننده و طولانی است که آنها طی می‌کنند.

نزدیک به 30سال از زمانی که آقای عمویی دبیر ما بود، گذشته است. این ضعیف در حوزه‌ها و زمینه‌های دیگر نیز به راه‌های میانبر فکر کرده‌ام و به حرف آقای عمویی. بارها در عالم خیال از او پرسیده‌ام: اگر آموختن زبان راه میانبر ندارد، پیشرفت و توفیق در کدام عرصه علمی راه میانبر دارد؟ آموختن کدام حرفه از راه میانبر میسر است؟ پاسخ: هیچ کدام! راه‌ها در طول زمان - به کوشش آموزگاران - هموار می‌شوند؛ اما میانبر نخواهند شد. اقلیدس چند هزار سال پیش گفته است: «هندسه راه شاهانه ندارد.»؛ این جمله کاملا درست است و با اینکه اکنون روش‌های ساده‌تری برای آموزش هندسه ابداع شده اما هنوز هیچ کدامشان شاهانه (بخوانید: راحت طلبانه) نیستند. درست است که هرکسی بنا به موقعیت خود راهی را انتخاب می‌کند که با راه دیگران متفاوت است اما برای سالم به مقصد رسیدن باید از راه رفت نه بیراه.

البته راه، همیشه با توجه به قصد و نیت ما از رفتن انتخاب می‌شود. در همین زمانه یک نفر قصد می‌کند که پیاده به مشهد برود؛ اما دیگری ممکن است با هواپیما یا قطار این راه را طی کند.  هیچ یک هم دیگری را سرزنش نمی‌کند که راه من بهتر از راه توست؛ چون انگیزه‌های هرکس از انتخاب راهش مشخص است.
 خلاصه اینکه: یک نفر سلام مرا به آقای عمویی برساند و بگوید: موفقیت واقعی راه میانبر ندارد. توفیقی که از راه میانبر کسب می‌شود، موفقیت نیست، کلاهبرداری است. هیچ‌کس با مدرک قلابی، دکتر و مهندس واقعی نمی‌شود.