روش‌هایی برای دلجویی
چیزی خوشایندتر از این نیست که ببینید مسئولی در اوج قدرت، وقتی با اشتباهی روبه‌رو می‌شود، تواضع پیشه کرده و عذرخواهی می‌کند. این، البته خصیصه‌ای است که در غالب مدیران جهان کمتر می‌توان سراغ گرفت؛ چرا که اساسا با احساس قدرت یک‌جا جمع نمی‌شود. اما حالا اگر مسئولانی بخواهند عذرخواهی کنند، چه روش‌هایی به این منظور وجود دارد یا غالبا چه روش‌هایی به این منظور مورد استفاده قرار می‌گیرد؟ فرهنگ عذرخواهی مسئولان شامل راهبردهای مختلفی است و مدیران و مسئولان هر کشور به تناسب شرایط و موقعیت پیش آمده می‌توانند به 2 شیوه گفتاری و عملی از مردم عذر تقصیر بخواهند. بد نیست حالا که پرونده عذرخواهی مسئولان را پیش رو دارید، نیم‌نگاهی هم به این فرهنگ عذرخواهی مسئولان، مدیران و قدرتمندان بیندازیم.
شیوه گفتاری
راهبردهایی برای گفت‌وگو: براساس نظریه «بلوم-کولکا و همکاران»، عذرخواهی به‌عنوان یک کنشِ گفتاری متشکل از 5راهبرد است که عبارتند از: ابزار منظورنما: یک عذرخواهی از طریق ابزار منظورنما، عباراتی متداول مانند متأسف بودن، عذرخواهی کردن، پشیمان شدن، درخواست بخشش و ...، به‌صورت مستقیم نمود می‌یابد. ابزار منظورنما به تنهایی نشان از پشیمانی از سوی گوینده به‌خاطر عملش دارد و بنابراین، در راستای آرام‌کردن شنونده انجام می‌شود.
پذیرش مسئولیت
برای آرام‌کردن شنونده، گوینده اغلب مسئولیت انجام خطا/تقصیری را می‌پذیرد که به‌خاطر آن عذرخواهی می‌کند. پذیرش و تشخیص خطا اغلب وجهه گوینده را تهدید می‌کند و قصد آن آرام کردن شنونده است. این پذیرش می‌تواند پیوستاری باشد از شکسته‌نفسی بیش از حد تا عدم‌پذیرش مسئولیت. بنابراین، پذیرش مسئولیت از نظر شنونده می‌تواند عذرخواهی تلقی شود و سر باز زدن از مسئولیت به‌معنای انکار نیاز به عذرخواهی تفسیر شود.
توضیح یا شرح مبنی بر مبرا بودن از خطا
وقتی گوینده قصد دارد، خطا/ تقصیر را با نسبت دادن آن به عوامل بیرونی که بر آنها کنترلی ندارد یا کنترل کمی دارد، توجیه کند، توضیح یا شرح موقعیت می‌تواند عملکرد عذرخواهی داشته باشد. این توضیح می‌تواند با خطا به‌طور مستقیم در ارتباط باشد یا به‌طور کلی شرایط را توصیف کند. به‌عبارتی دیگر، فرد با ارائه توضیحاتی مبراگر، خطای خود را به عواملی دیگر نسبت می‌دهد.
پیشنهاد جبران
گاهی می‌توان صدمه/ناراحتی را که شنونده را تحت‌تأثیر قرار داده است، جبران کرد. در این موارد، گوینده خسارت یا ناراحتی را به شکلی خاص جبران می‌کند و شنونده آن را عذرخواهی قلمداد می‌کند.
قول ترک فعل خطا
خطاهایی وجود دارد که گوینده احساس می‌کند باید قول دهد در آینده آنها را مجدداً انجام ندهد. این هم اگرچه، به‌وضوح بیان می‌شود، به نوعی پذیرش مسئولیت است.
شیوه عملی
عمل مکمل گفتار: عذرخواهی به روش گفتاری یک تسکین موقت و آرام‌کننده مقطعی افکار عمومی است و اگر به شیوه عملی تکمیل نشود، بی‌اعتمادی جامعه را به‌دنبال خواهد داشت. عذرخواهی عملی مسئولان معمولأ به‌صورت جبران کار و رفع نقص و استعفا یا برکناری مسئول خاطی انجام می‌شود. در بحث عذرخواهی عملی در کشورهای پیشرفته، . فشار افکار عمومی و شرایط اجتماعی و فرهنگی به‌گونه‌ای است که شخص مسئول که می‌داند سوءمدیریت داشته، توجیهی برای حضور در مسئولیت ندارد و با استعفا از مسئولیتش از مردم دلجویی می‌کند. در کشور ما با وجود شعور اجتماعی بالای مردم، ساختار اولیه و زیربنای فرهنگی این نوع عذرخواهی عملی ایجاد نشده است.
در همینه زمینه :
سوژه روز
امداد
بیشتر بدانیم
