چه کسی نمی‌خواهد خودرو به بورس برسد؟

بهزاد رنجبر- روزنامه‌نگار

با وجود همه مخالفت‌ها با عرضه خودرو در بورس‌کالا و ابهام‌هایی که در مورد عرضه خودرو در بورس‌کالا به‌وجود آمده، دیروز خودروی دنا با موفقیت در بورس‌کالا عرضه و قیمت هر دستگاه آن 185میلیون تومان کمتر از قیمت بازار آزاد در بورس‌کالا قیمت‌گذاری شد. به‌گزارش همشهری، به‌دنبال آغاز عرضه خودرو در بورس‌کالا از ابتدای سال‌جاری، ظرف چند هفته گذشته مخالفت‌های زیادی در مورد عرضه این محصول در بورس‌کالا به‌وجود آمده بود به‌طوری‌که این گمانه را تقویت کرده بود که عرضه خودرو در بورس‌کالا متوقف و حتی خودروی دنا عرضه نخواهد شد اما روز یکشنبه وزیر اقتصاد بر تداوم عرضه این محصول در بورس‌کالا تأکید کرد و در نهایت دیروز 10هزار خودروی دنا برای نخستین بار و با موفقیت در بورس‌کالا عرضه و فروخته شد.در جریان مبادلات دیروز 16هزارو976 تقاضا برای خرید خودروی دنا ثبت شد و در نهایت هر دستگاه خودروی دنا پلاس دستی سفید به قیمت380میلیون‌و800هزار تومان فروخته شد.اطلاعات موجود نشان می‌دهد با احتساب مالیات بر ارزش افزوده و هزینه‌های مربوط به مالیات و عوارض، شماره‌گذاری، بیمه و هزینه‌های کارمزد رقم کلی خودرو‌هایی که متقاضیان در بورس‌کالا خریداری کرده‌اند معادل 435میلیون تومان است که نشان می‌دهد قیمت دنا در بورس‌کالا 185میلیون تومان کمتر از قیمت بازار تعیین شده است. هم‌اکنون قیمت هر خودروی دنا پلاس دستی سفید در بازار آزاد در حدود 620میلیون تومان است. این ارقام نشان می‌دهد استدلال مخالفان درمورد اینکه عامل افزایش قیمت خودرو در ماه‌های گذشته بورس‌کالا بوده نادرست است.

1
منتقدان راهکار بدهند
وزیراقتصاد گفت: در موضوع عرضه خودرو در بورس‌کالا، منتقدان راهکار بدیل پیشنهاد کنند نه اینکه به روش‌های اشتباه گذشته رجوع کنیم. تحلیل‌های دقیق را جایگزین تحلیل‌های غلط و سطحی کنیم و به اتکای آن تصمیمات صحیح بگیریم. احسان خاندوزی افزود:رویکرد دولت سیزدهم محدود کردن ویژه‌خواری، توسعه دسترسی مردم و بهبود چشم‌انداز تولید و تولیدکننده به‌صورت همزمان است. نباید به مصرف‌کننده اجحاف شود و نباید به‌خاطر مصرف کننده با اعمال سیاست‌های دستوری چشم‌انداز تولید را تیره و تار کرد.

2
ادامه مسیر قبل امکان‌پذیر نیست
مجید عشقی، رئیس سازمان بورس گفت: صنعت خودرو‌سازی‌ شبیه بیماری است که عارضه‌های مختلفی دارد که منجر به ضعیف شدن این بیمار و افزایش زیان آنها شده است. انباشت زیان ۱۵۰هزارمیلیارد تومانی یقینا قابل ادامه نبود و این صنعت درصورت ادامه روند قبل، حتما با یک توقف تلخ مواجه می‌شد. ادامه وضع قبل قطعا امکان‌پذیر نیست. با نیش و کنایه دستگاه‌ها به یکدیگر این صنعت اصلاح نمی‌شود بلکه باید با برنامه‌ریزی به فکر اصلاح آن بود. او تأکید کرد: معمولا هر کالایی که یک بازار سنتی داشته وقتی وارد بورس‌کالا می‌شود، دچار فراز و فرودی می‌شود که بارها تجربه کردیم. درخصوص سیمان و ماجرای قطعی برق همه به‌خاطر دارند که چه فشارهایی وارد شد، اما در یک سال گذشته با کمترین نوسان قیمت، سیمان در بورس‌کالا عرضه شده و ثبات به بازار آمد. خودرو نیز به شرط عرضه منظم و پرحجم پاسخ مشتریان را خواهد داد.

3
دلالان ۳۵۰ همت سود کرده‌اند
مدیرعامل ایران‌خودرو گفت: بیش از ۳۵۰هزار میلیارد تومان در 3 سال گذشته از جیب خودروساز، سهامداران و مردم خارج شده و به جیب سودجویان وارد شده است. می‌گویند بازار خودرو انحصاری است پس باید قیمت‌گذاری شود. این در حالی است که ۳۸درصد بازار در اختیار شرکت‌هایی غیراز ایران‌خودرو و سایپاست؛ واردات خودرو هم صورت گرفته، پس اساسا چه انحصاری وجود دارد؟ با شاخص‌های اقتصادی محاسبه کنید آیا واقعا ما در انحصار هستیم؟ مهدی خطیبی افزود: اعتقاد راسخ دارم هیچ راه‌حلی در شرایط فعلی بهتر از بورس‌کالا وجود ندارد. در بورس‌کالا هم دولت به درآمد مالیاتی‌اش می‌رسد، هم مردم ارزان‌تر خرید می‌کنند و هم حقوق سهامداران رعایت می‌شود. نمی‌دانم چه‌کسی با چه انگیزه‌ای مخالف عرضه در بورس‌کالاست.

4
جلوگیری از رانت 10هزار میلیاردی
 مدیرعامل بورس‌کالا گفت:حدود ۳۴هزار دستگاه در بورس‌کالا فروخته شده که عایدی آن حدود ۱۹هزارو۶۰۰ میلیارد‌تومان بوده است و متناسب با این مقدار عرضه، بالغ بر ۱۰هزارو۴۰۰میلیارد‌تومان از رانت جلوگیری شده است. حامد سلطانی‌نژاد با بیان اینکه فروش خودرو در بورس‌کالا حدود ۴هزار‌میلیارد‌تومان به نفع خریداران بوده است، افزود: دولت از این فروش حدود ۵۴۰میلیارد تومان کسب مالیات کرده است و اعداد گویاست که بالاگرفتن مخالفت با حذف این رانت به چه علت است.

5
بازارخودرو انحصاری است
معاون نظارت و بازرسی امور تولیدی سازمان بازرسی کل کشور درباره عرضه خودرو در بورس‌کالا گفت: زمانی که کالایی به میزان نیاز مردم تولید نمی‌شود و از طرفی تولید‌کننده منحصر بوده و رقبایی در عرضه کالا نداشته باشد عرضه این کالا در بورس به نفع تولید‌کننده است. احمد اسدیان افزود: در واقع این مشتری نیست که قیمت را تعیین می‌کند بلکه تولید‌کننده قیمت را مدیریت می‌کند، زیرا با کاهش عرضه به‌راحتی می‌تواند قیمت‌ها را افزایش دهد و در مورد خودرو چنین وضعیتی وجود دارد.او افزود: با توجه به افزایش قیمت خودرو در بورس، سازمان بازرسی این موضوع را اولا برخلاف قانون و نادیده گرفتن قیمت‌های تعیین شده و ثانیا برخلاف منافع مصرف‌کننده می‌داند.

مکث
عرضه خودرو در بورس‌کالا چه مزایایی دارد؟
نخستین مزیت عرضه خودرو در بورس‌کالا کشف قیمت‌های تعادلی و واقعی در قالب رقابت است به‌نحوی که با افزایش عرضه‌ها رفته‌رفته قیمت‌ها کاهش می‌یابد و دلالان دیگر نمی‌توانند در بازارآزاد، خودرو  را با هر قیمتی بفروشند.
عرضه خودرو در بورس‌کالا به‌نفع مردم است یا خودروسازان؟
عرضه خودرو در بورس‌کالا هم به‌نفع مردم یا مصرف‌کننده‌ها و هم به‌نفع خودروسازان است چرا که سودی که قرار است به جیب واسطه‌ها برود بین مردم و خودروسازان توزیع می‌شود.
چه کسانی مخالف عرضه خودرو در بورس‌کالا هستند؟
واسطه‌ها اصلی‌ترین مخالفان عرضه خودرو در بورس‌کالا هستند چرا که با عرضه خودرو در بورس‌کالا دیگر نمی‌توانند خودرو‌های مورد نظرشان را با قیمت‌های ارزان از خودروسازان بخرند و به چند برابر قیمت در بازار آزاد بفروشند.
علت مخالفت منتقدان با عرضه خودرو در بورس‌کالا چیست؟
علت مخالفت منتقدان با عرضه خودرو در بورس‌کالا از بین رفتن رانتی است که در طول سال‌های گذشته نصیب آنها می‌شد. طبق گفته‌های مدیرعامل ایران‌خودرو این رانت در چند سال گذشته 350هزار میلیارد تومان بوده است. فقط در چند‌ ماه گذشته 10هزارو400میلیارد تومان از رانت آنها از بین رفته است.
قرعه‌کشی خودرو چه معایبی دارد؟
طبق قواعد اقتصادی هر نوع سهمیه‌بندی منجر به افزایش تقاضا و توزیع رانت می‌شود. به‌طور کلی در جریان سهمیه‌بندی، همیشه عده‌ای وجود دارند که از تفاوت قیمت بازار با قیمت‌های سهمیه‌ای سود می‌کنند و امکان مسدود‌سازی‌ این رانت به راحتی وجود ندارد.