15ماه و 20 اقدام علیه فساد

مهدی اسماعیل‌پور-روزنامه‌نگار


طبق جمع‌بندی بررسی‌هایی که مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در سال‌های حدود1394 تا 1400 انجام داده، عدم‌شفافیت کافی اداری از یک‌سو و دریافت رشوه از سوی دیگر، یکی از 12چالش شهرداری‌های کشور به شمار می‌آید. گزارش‌هایی که از بررسی‌ها بیرون آمده، نشان می‌دهد که راه‌های فراوانی برای سو‌ءاستفاده‌کنندگان وجود دارد تا قوانین شهرداری را دور بزنند تا از طریق فساد، برای منافع شخصی خود، درآمد کسب کنند. همین مسئله باعث شد تا علیرضا زاکانی، هنگام ارائه برنامه خود به شورای شهر برای تصدی کرسی شهرداری تهران، به همین نکته اشاره کرد و گفت که مبارزه با فساد را از چند مسیر به‌ویژه هوشمندسازی و ایجاد شهرالکترونیک، شناسایی سو‌ءاستفاده‌کنندگان و جلوگیری از رانت‌خواری در اولویت کاری قرار خواهد داد. نخستین اقدام هم خیلی سریع انجام شد؛ ایجاد خزانه واحد. این کار باعث شد تا یکی از اصلی‌ترین درگاه‌هایی که راه‌های فسادآلود را به‌دنبال داشت، مسدود شود. اکنون، بررسی عملکرد 15ماهه شهرداری تهران درحوزه مبارزه با فساد حکایت از آن دارد که نخستین گام‌ها برای مبارزه با فساد سیستمی در مدیریت شهری پایتخت برداشته شده است؛ گام‌هایی که 2نتیجه خیلی مهم به همراه داشته؛ نخست کاهش میزان فساد و دوم بازگشت سرمایه‌های هنگفت به شهر. به همین‌خاطر، برخی از مهم‌ترین کارها و اقدامات صورت‌گرفته توسط شهرداری تهران و سازمان بازرسی زیرمجموعه‌اش که طی 15ماه اخیر در این راستا صورت‌گرفته را مرور کرده‌ایم.

ایجاد خزانه واحد یکی از نخستین گام‌های جدی و مهم شهرداری تهران برای ایجاد شفافیت و جلوگیری از هدررفت منابع به‌حساب می‌آید. به‌گفته زاکانی، این اقدام، اشراف شهرداری به مسائل مالی را هم بیشتر کرده است.‌
سازمان بازرسی شهرداری تهران موظف شد هر 3ماه یک‌بار گزارشی را از اقداماتش به شورا ارائه ‌‌کند تا اعضای شورا بتوانند ریل‌گذاری مناسبی را درخصوص مبارزه با فساد
احصای مجدد گلوگاه‌های مستعد فساد در شهرداری تهران و تدوین نقشه راه اصلاح آنها با نگاه فرایندمحور و سیستماتیک براساس مطالعه اسناد و برنامه‌های بالادستی شهرداری، پروژه‌ها و پژوهش‌های انجام‌شده طی ۱۰‌سال گذشته، مصاحبه خبرگانی از صاحب‌نظران حوزه سلامت اداری و بررسی میدانی گزارش‌های دستگاه‌های نظارتی به اتمام رسید.
به‌روزرسانی و توسعه سایت شفافیت. در این راستا ۷۷‌بند برای پیاده‌سازی‌ روی سایت شفافیت مشخص شده است. از ۷۷‌بند موجود، تا‌کنون ۳۵‌مورد روی سایت شفافیت بارگذاری شده است.
QR Code برای افراد، کارمندان شهرداری، تجهیزات و اموال شهرداری تعریف و در مراحل اداری شهرداری بارگذاری شد تا شهروندان پس از مراجعه، با اسکن آنها بتوانند راجع به آن فرد بدون اینکه کسی متوجه شود یا تبعاتی برای آن فرد داشته باشد، به سازمان بازرسی گزارش دهند.
سامانه‌های 137 و 1888 برای دریافت و رصد بهتر پیام‌های شهروندی تجمیع و به سامانه 137پلاس ارتقا یافت. سامانه جدید امکان تبادل پیام از طریق فضای الکترونیک و مجازی را نیز امکان‌پذیر کرد.
اصلاح فرایند تصمیم‌گیری در شوراهای داخلی و معماری مناطق و همچنین استقرار مدل اصلاحی فرایند صدور پروانه ساختمانی.
طرح کاهش زمان صدور پروانه‌ها به 2ماه  در دستور کار قرار گرفت؛ چراکه فرایند آن بالای یک سال زمان می‌برد و خود عامل بروز فساد و هدر‌رفت منابع به‌حساب می‌آمد.
کارگروه‌ها و کمیته‌هایی در شهرداری تهران با رویکرد ساماندهی نحوه مجوزدهی و اتصال به پنجره واحد دولت تشکیل و تعیین تکلیف شدند.
املاک متعلق به شهرداری که برای بهره‌برداری به دیگران واگذار شده بودند، شناسایی شدند. همچنین پروژه‌های ساختمانی که بدون تکلیف قرار بود از طریق مشارکت احداث شوند، به دقت شناسایی شدند.
مصوبه حمایت از گزارشگران فساد «سوت‌زنی» اصلاح شد. در این راستا شهرداری لایحه اصلاحی پیشنهادی را به شورا ارسال کرد که در آن، دستورالعمل اجرایی و شیوه‌نامه حمایت و صیانت از گزارشگران فساد و تخلف در شهرداری تهران تدوین شده است. در ادامه زیرساخت‌های فنی مورد نیاز برای گزارشگری فساد آماده شده و به‌زودی مردم و کارکنان در فضایی امن، امکان گزارش فساد را خواهند داشت. همچنین هیأت‌های تخلفات شهرداری با هدف ‌بررسی صحت و سقم گزارش‌های مربوط به سوت‌زنی باز‌آرایی شد.
داشبورد دعاوی حقوقی، اولویت‌بندی و پیگیری پرونده‌های قضایی تهیه شد تا مشخص شود پرونده‌های قضایی مربوط به مجموعه در چه مرحله‌ای است و چه روندی را طی می‌کند.
پیگیری الکترونیک‌شدن امور در مجموعه سامانه‌های شهرداری تهران  امکان‌پذیر شد.
پیگیری الکترونیک‌شدن معاملات در شهرداری تهران امکان‌پذیر  شد.
بهینه‌سازی عملکرد و ارتقای کارآمدی شهرداری تهران و تحول سازمانی و خدمت‌رسانی صورت گرفت.
فرایندهای ارائه خدمات در دفاتر خدمات الکترونیک شهر و همچنین فرایندهای سازمان املاک و مستغلات اصلاح شدند.
مبارزه با فساد در حوزه مدیریت و آسیب‌شناسی و احصای همه اشکالات، ایرادات، گلوگاه فساد، تخلفات موجود و... در ارگان‌های مختلف مدیریت پسماند.
مبارزه با فساد در حوزه مدیریت و آسیب‌شناسی و احصای همه اشکالات، ایرادات، گلوگاه فساد، تخلفات موجود و... در ارگان‌های مختلف  مدیریت پسماند.
3ملک شهرداری به‌صورت شفاف در بورس کالا عرضه شدند؛ روندی که ادامه خواهد داشت.
دستورالعمل تشکیل ستاد ارتقای سلامت اداری و مبارزه با فساد شهرداری تهران تهیه و تدوین و در پاییز‌۱۴۰۱ به همه واحدهای تابعه شهرداری ابلاغ شد.