فرهنگ و زندگی
درباره «محمّد میرشکرایی» که امروز ٨٠ سالگی او‌ست
ثَبّاتِ نوروز
حمیدرضا محمدی
«محمد میرشکرایی» که از برجسته‌ترین مردم‌شناسان و فرهنگ‌پژوهان هم‌عصر ماست، امشب هشتادمین زادروز خود را جشن می‌گیرد.
او که اهل تفرش است و در این سال‌های بازنشستگی، در زادگاهش، روزگار می‌گذراند، زاده شب یلدای سال١٣٢١ است.
او اما در تهران درس‌دوره متوسطه را خواند و در دبیرستان شرف، شاگرد ممتاز ابوالقاسم جنتی‌عطایی بود.
وقتی لیسانس‌خوانی‌اش در دانشکده ادبیات دانشگاه تهران به اتمام رسید، در همان‌جا، فارغ‌التحصیل فوق‌لیسانس فرهنگ و زبان‌های باستانی شد اما وقتی بعدتر برای دکتری به تاجیکستان رفت، به‌سبب اشتغال فراوان، به ناچار، این دوره از تحصیلش را ناتمام گذاشت.
او که از سال١٣۴۶ مداقه در فرهنگ مردم ایران را آغاز کرده بود، 6سال بعد، به استخدام رسمی مرکز مردم‌شناسی وزارت فرهنگ درآمد و تا سال١٣٨۶ که ١٧سال در جایگاه رئیس پژوهشکده مردم‌شناسی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری بود، در این عرصه به تحقیق حرفه‌ای و رسمی مشغول بود و بازنشسته شد و در همه آن 4 دهه، محمدحسین باجلان‌فرخی و محمود خلیقی نزدیک‌ترین کسانش بودند.
در همه این 55سال، او به مطالعه آیین‌های ایرانی، چه سوگواری و چه شادمانی پرداخت اما شاید بتوان مهم‌ترین کار او را به‌عنوان دسترنج همه عمرش، تهیه و تدوین پرونده ثبت جهانی نوروز در میراث فرهنگی ناملموس یونسکو دانست چنان‌که خود در جایی گفته بود؛ «تمام سال‌های جوانی‌ام را برای ثبت جهانی نوروز صرف کردم.»
محمد میرشکرایی که از نخستین نوشته‌اش با نام «شاهنامه‌خوانی از دید مردم‌شناسی (نظری به تاریخچه شاهنامه‌خوانی)» که در شماره تیر و مرداد١٣۵۵ در مجله هنر و مردم منتشر شد، تا امروز، منشورات و مکتوبات بسیاری داشته است، در این دهه‌ها مانع از گسست سنت‌های پژوهشی و تحقیقی در زمینه مطالعات مردم‌شناختی فرهنگ ایرانی شده و توانسته سنت مردم‌نگاری در ایران را مدون کند.
