یادداشت
کیفیت؛ مسئله‌ای هشت وجهی
امیرعلی رمدانی/ تحلیلگر کسب و کار
کیفیت دارای ابعاد گوناگونی است که هر بعد آن می‌تواند مستقل از دیگری باشد. به‌طور کلی برای مقوله کیفیت، 8 بعد یا وجه درنظر گرفته می‌شود. به‌منظور ارتقای کیفیت، سازمان‌ها باید این 8بعد را درنظر بگیرند.
بعد اول موضوع «عملکرد» است و منظور از آن، ویژگی‌های عملکردی و المان‌های اصلی کالای ساخته شده است. موضوع «مشخصات» بعد دوم است که همان ویژگی‌های فرعی محصول را شامل می‌شود. بعد سوم با عنوان «قابلیت اطمینان» یک مفهوم آماری است و احتمال از کارافتادن محصول را بیان می‌دارد. یکی دیگر از ابعاد مختلف کیفیت «انطباق» است و منظور از آن درجه مطابقت طراحی و مشخصه‌های عملکردی محصول با استانداردهای تعیین‌شده است. «دوام» یکی از جنبه‌هایی است که از نگاه مشتری بیان می‌شود و درواقع میزان استفاده از محصول قبل از خرابی را مطرح می‌کند. موضوع «تغییر‌پذیری» که به‌معنای آسان‌بودن تغییرات در محصول و یا به‌عبارت دیگر میزان تغییر‌پذیری محصول نسبت به شرایط است به‌عنوان یکی دیگر از ابعاد کیفیت مطرح است. بعد هفتم «زیبایی» است که اصطلاحا موضوعی سلیقه‌ای است و در انتها جنبه «ذهنیت کیفیت» مطرح است که شامل درک و برداشت نسبت به محصول است.
باتوجه به اینکه سال 1397به‌عنوان سال «حمایت از کالای ایرانی» نامگذاری شده است لزوم ارتقای کیفیت در محصولات داخلی بیش از پیش احساس می‌شود. امروزه نباید بازار هدف را به جمعیت داخل شهر، استان یا حتی کشور محدود کرد بلکه باید با دید وسیع‌تری نسبت به بازارهای هدف کنونی، کل جمعیت دنیا را به‌عنوان بازار مخاطب قرار داد و یکی از لازمه‌های این مهم، افزایش کیفیت محصولات است؛ محصولاتی که رقابت‌پذیر باشند و بتوانند با نمونه‌های مشابه خارجی یا کالاهای جایگزین رقابت کنند و بازار را در انحصار خود بگیرند. انتخاب رویکرد رقابت‌پذیری یکی از راه‌هایی است که در شرایط کنونی می‌توان روی آن برنامه‌ریزی کرد. به این‌منظور ارزیابی رقبا و تحلیل رفتار آنها در قبال مشتریان و اتخاذ تصمیم آنها در مورد تنوع تولیدات، می‌تواند به واحدهای تولیدی کمک شایانی کند. بسیاری از استراتژی‌ها و راهبردهای سازمانی را شرکت‌های رقیب خارجی در شرایط سخت بازار اتخاذ و اجرا کرده‌اند؛ لذا باید با مطالعه تاریخچه شرکت‌های موفق امروز، از «آزمون و خطا» جلوگیری کرده و با چشم‌اندازی وسیع، صادرات محصولات ارزآور را در دستور کار قرار داد. امروزه شرکت‌هایی موفق هستند که بتوانند با بهره‌گیری از تجارب دیگر شرکت‌ها، خود را با شرایط اقتصادی وفق داده و در مسیر رشد و تعالی گام بردارند. برخی کارشناسان صنعتی اعتقاد دارند هر استراتژی، خاص شرایط محیطی و سازمانی مخصوص به‌خود است باید با تغییر و بومی‌سازی برخی از موارد آن، استراتژی مناسب تولید رقابتی را اتخاذ کرد. امید است با در دستور کار قرار دادن استراتژی تولید محصول رقابت‌پذیر بتوان با همت همه اصناف گامی بلند در پهنه صنعت کشور برداشته شود.
