رفت‌وروب، شست‌وشو، صدور مجوز ساخت‌وساز، نظارت بر معابر شهری و جلوگیری از سد معبر و... از وظایف شهرداری‌ها ازجمله شهرداری تهران است که مردم به‌خوبی بر آنها واقف هستند و هر نوع کم‌کاری در این حوزه‌ها را به سامانه نظارتی 137گزارش می‌دهند. از اواخر سال گذشته مدیریت شهری پایتخت در مسیر جدیدی (تولید مسکن) گام گذاشته است که به اذعان برخی دخالت در امور غیر است و ارتباطی با وظایف شهرداری ندارد، اما بررسی قوانین شهرداری‌ها نشان می‌دهد ورود مدیریت شهری به مقوله مسکن‌سازی خارج از چارچوب و مقررات نیست و این ریل‌گذاری در راستای تحقق و عمل به تبصره قانونی (تبصره21 قانون55 شهرداری) صورت‌گرفته است.
نهضت ملی مسکن توسط دولت و باهدف بهبود شرایط مسکن در کشور شکل‌گرفته است؛ طرحی که دولت سیزدهم در قالب آن سعی دارد مانع از افزایش قیمت‌های نجومی و گاه غیرقابل باور شود. مدیریت شهری هم در این دوره با تشکیل قرارگاه مسکن تلاش می‌کند سیاست بهبود شرایط مسکن (ایجاد تعادل میان عرضه و تقاضا) در سطح خرد (پایتخت) محقق شود؛ بنابراین هر دو (دولت و شهرداری تهران) دغدغه مردم را دغدغه خود می‌دانند و قرارگرفتن این رویکردها تکمیل‌کننده پازل رونق مسکن‌سازی هستند. درواقع شهرداری تهران برخلاف تصور عده‌ای که می‌گویند: «شهرداری از مسکن‌سازی به‌دنبال منافع مالی است.» رویکرد منافع عمومی را در پیش گرفته و تلاش دارد با تسهیل‌گری فرایند ساخت یا تولید مسکن در پایتخت را تسریع کند؛ موضوعی که حمیدرضا صارمی، معاون شهرسازی و معماری آن را تأیید و تأکید کرده است که در بحث مسکن سودآوری هدفمان نیست و هدف اصلی شهرداری تهران آرامش جامعه است.
فقر مسکن در تهران
امروزه یکی از مهم‌ترین چالش پایتخت‌نشینان نداشتن مسکن است؛ البته پایتخت هم دچار فقر مسکن است و به‌عبارت دیگر متناسب با جمعیت، مسکن در تهران وجود ندارد و همین امر مشکلاتی برای شهروندان ایجاد کرده است؛ چراکه این روزها مردم بخش زیادی از درآمدهایشان را به اجاره خانه اختصاص می‌دهند و بررسی آمارها بیانگر آن است که با افزایش بی‌رویه قیمت مسکن، خرید خانه به یک آرزو تبدیل شده است. به‌گفته صارمی دسترسی به مسکن برای بخش زیادی از جامعه سخت یا غیرقابل امکان شده و همین چالش سبب شده تا شهرداری تهران مسکن‌سازی را در اولویت اقداماتش قرار دهد.
شهر به شهروندان سالم نیاز دارد
شهر با شهروندان معنا می‌یابد؛ بنابراین اگر شهروندان سالم و بانشاط باشند، قطعا شهر پویا خواهد بود. این موضوع بی‌ارتباط با مسکن نیست؛ چراکه به‌گفته معاون معماری و شهرسازی شهرداری تهران، افرادی که خانه ندارند و اجاره‌نشین هستند برای تأمین اجاره‌بها مجبورند از هزینه‌های بخش سلامت، خوراک و... کم کنند و این رویه در آینده، شهروندان را به لحاظ روحی و جسمی دچار مشکل و آنها را آسیب‌پذیر می‌کند. شهرداری تهران با رویکرد منافع عمومی و ایجاد آرامش در شهر اقدام به تشکیل قرارگاه اجتماعی کرده است. صارمی این مطلب را گفت و عنوان کرد: «مدیریت شهری قصد دارد با دسترس‌پذیرکردن مسکن برای مردم، سلامت شهروندان و شادابی شهر را محقق کند.»
تبدیل تهدیدها به فرصت
در تبصره۲۱ ماده۵۵ قانون شهرداری‌ها به‌صراحت ذکر شده که شهرداری وظیفه دارد در راستای ساخت خانه‌های ارزان‌قیمت برای اشخاص بی‌بضاعت تدابیری اتخاذ کند. آنطور که صارمی اشاره کرده: «سال‌ها به این تبصره توجه نشده و مدیریت شهری در دوره جدید با تشکیل قرارگاه مسکن مسیر عمل به این تبصره قانونی را ریل‌گذاری کرده است.» پس از شکل‌گیری این قرارگاه (قرارگاه مسکن) فرضیه‌ای مطرح شده مبتنی بر اینکه تهران ظرفیت ساخت‌وساز ندارد و پایتخت از این حیث اشباع شده است، اما معاون شهرسازی و معماری شهردار تهران این نظریه یا فرضیه را درست نمی‌داند و او گفته است که تهران هنوز هم ظرفیت‌های زیادی برای ساختمان‌سازی دارد و در برخی از مناطق وجود بافت‌های ناپایدار و فرسوده که به‌گونه‌ای تهدید محسوب می‌شوند، می‌تواند به ظرفیت و فرصت تبدیل شود و با اجرای مسکن‌سازی آنها را نوسازی و کسری مسکن را جبران کرد. زمین‌های فریز شده هم ظرفیت دیگری هستند و آنطور که صارمی عنوان کرده: «شهرداری تهران به این موضوع توجه دارد و در برخی از مناطق مانند منطقه20 با آزادسازی زمین‌های فریز شده محله نفرآباد مسکن‌سازی در آنها عملیاتی شده است. درواقع املاک فریز شده (بنا به دلایلی ساخت‌وساز در آنها صورت نمی‌گیرد) مناطق، شناسایی و در طرح مسکن‌سازی حتما به‌عنوان ظرفیت مورداستفاده قرار می‌گیرند و امیدواریم تا پایان این دوره مدیریت شهری، شاهد رفع مشکل مسکن در پایتخت باشیم.»
مکث
نوسازی بافت‌های فرسوده با طبقات تشویقی
حمیدرضا صارمی، معاون شهرسازی و معماری شهردار تهران
بند ۱۵ کمیسیون ماده ۵ (دادن طبقات تشویقی) در بافت فرسوده اجرایی شد. این خبر خوبی است که می‌تواند سبب رونق ساخت‌وساز و نوسازی بافت‌های ناپایدار در مناطق شود؛ چراکه برابر این ماده قانونی در کوچه‌های عرض ۶ متر به بالا ساکنان بافت فرسوده با یک طبقه تشویقی می‌توانند ۴ طبقه و در کوچه‌های ۸ تا ۱۰متر با یک طبقه تشویقی مالکان بافت فرسوده می‌توانند ۵ طبقه بسازند. در کوچه‌های ۱۰ متر به بالا هم تعداد طبقات براساس طرح تفصیلی باتوجه به متراژ ملک تعیین شده است.
ریل‌گذاری برای ساخت مسکن
معاون شهرسازی و معماری شهردار تهران: رویکرد مدیریت شهری منافع عمومی است
در همینه زمینه :
