گزارش
عصر جدید چینی در سرزمین اعراب
رئیس‌جمهور چین در سفر تاریخی به ریاض از آغاز عصری جدید در روابط پکن و کشورهای عربی سخن گفت
«سفر من به عربستان سعودی، عصر جدیدی از روابط چین با جهان عرب را آغاز خواهد کرد.» این بخشی از سخنان رئیس‌جمهور چین در ریاض است. سفر 3روزه «شی جین‌پینگ» به عربستان که برخی ناظران آن را نقطه عطفی در روابط پکن و جهان عرب می‌خوانند، در شرایطی انجام شد که روابط ریاض و واشنگتن بر سر موضوعاتی مانند انرژی، امنیت منطقه‌ای و حقوق بشر متشنج است. رئیس‌جمهور چین در سفر به عربستان که دیروز به پایان رسید، علاوه بر گفت‌وگو با مقام‌های سعودی، در نشست مشترک با سران کشورهای عربی و نشست با سران کشورهای شورای همکاری خلیج‌فارس نیز شرکت کرد. امیر قطر، ولیعهد کویت، روسای‌جمهوری مصر، تونس، جیبوتی، سومالی و موریتانی و همچنین نخستوزیران عراق، مراکش، لبنان، سودان و الجزایر از حاضران در این نشست‌ها بودند.
به اعتقاد ناظران، سفر رئیس‌جمهور چین به عربستان و به‌ویژه حضور او در نشست سران کشورهای عربی با توجه به تغییرات بنیادین امروز در عرصه جهانی ازجمله کم‌رنگ شدن نظام تک‌قطبی، اهمیت مضاعفی پیدا کرده است. به گزارش الجزیره، رهبران چین و عربستان مجموعه‌ای از توافقنامه‌های راهبردی را امضا کردند که شامل شرکت «هوآوی» نیز می‌شود و تحت تحریم آمریکا قرار دارد. رویترز نوشته: «با وجود تلاش‌های واشنگتن برای ممانعت از توسعه فعالیت‌های هوآوی در منطقه خلیج‌فارس، ریاض و پکن برای ساخت مجتمع‌های فناوری پیشرفته در شهرهای مختلف عربستان به توافق رسیده‌اند. هوآوی اکنون در اغلب کشورهای منطقه در حال ساخت شبکه‌های 5G اینترنت است.»
از امور داخلی تا جنگ یمن و تایوان
در بیانیه مشترکی که چین و عربستان روز جمعه (دیروز) منتشر کردند بر ایجاد الگوی همکاری و همبستگی میان کشورهای در حال توسعه و بر ادامه حمایت از منافع اصلی 2 کشور با دفاع از اصل عدم‌دخالت در امور داخلی کشورها تأکید شده است؛ از جمله، 2 کشور بر به رسمیت شناختن «اصل چین واحد» تأکید کردند که براساس آن جمهوری خلق چین به‌عنوان تنها دولت قانونی شناخته شده و تایوان بخشی جدایی‌ناپذیر از قلمروی چین خوانده می‌شود. پکن در بیانیه پایانی با هرگونه دخالت در امور داخلی عربستان مخالفت کرده است. الجزیره می‌نویسد: «چین مصمم است تا از استقلال تایوان جلوگیری کند و این جزیره را به سرزمین اصلی بازگرداند. این در حالی است که دولت‌های غربی ازجمله آمریکا گرچه سیاست چین واحد را تأیید می‌کنند، اما همزمان روابط غیررسمی با تایوان دارند.» طرفین در حوزه بین‌المللی نیز بر اهمیت حل‌وفصل بحران یمن به روش‌های سیاسی تأکید کردند. چین از طرح عربستان برای حل این بحران و تشویق طرف‌های درگیر در یمن به گفت‌وگو و بر حمایت از شورای ریاستی یمن و اهمیت پایبندی گروه انصارالله به آتش‌بس و همکاری با نماینده سازمان ملل در این‌باره تأکید کرده است. دوطرف در پرونده فلسطین نیز خواستار حل‌وفصل فراگیر و ایجاد چشم‌اندازهای واقعی مذاکرات براساس راه‌حل دوکشوری و تضمین حق ملت فلسطین در برپایی کشور مستقل در مرزهای 1967 با پایتختی قدس شرقی شده‌اند. در این بیانیه همچنین بر ضرورت حل و فصل سیاسی بحران سوریه و اجرای اصلاحات لازم در این کشور و نیز حفاظت از امنیت و ثبات لبنان تأکید شده است. 2 کشور همچنین بر ادامه همکاری برای حمایت از عراق تأکید و از تشکیل دولت جدید در عراق استقبال کرده و برای آن آرزوی موفقیت کرده‌اند.
چین و جهان عرب
صحبت از آغاز عصر جدید در روابط پکن و جهان عرب در شرایطی است که چین همین امروز نیز بزرگ‌ترین شریک تجاری کشورهای عربی به‌شمار می‌رود. به‌نوشته گلوبال‌تایمز، حجم تجارت خارجی پکن و جهان عرب در سال2021 به حدود 330میلیارد دلار رسیده است که نسبت به سال2020 میلادی 37درصد افزایش یافته است. در این میان، سهم تجارت دوجانبه چین و عربستان 80میلیارد دلار اعلام شده است. 20کشور عربی در قالب طرح کمربند و راه با چین توافق‌های متعدد همکاری امضا کرده‌اند. این در حالی است که در سال‌های اخیر دامنه همکاری‌های دوطرف از حوزه انرژی و تجاری فراتر رفته و به بخش فناوری، کشاورزی و انرژی هسته‌ای نیز رسیده است. به اعتقاد کارشناسان، با توجه به توافق‌های دوطرف در زمینه توسعه حوزه اقتصاد دیجیتال و ارتباطات ازجمله ماهواره‌ها و فناوری‌های نسل پنجم اینترنت، روند همکاری‌ها در سال‌های پیش‌رو به‌طور چشمگیری تسریع خواهد شد.
عبداللطیف المناوی، کارشناس روابط بین‌الملل به عرب‌نیوز می‌گوید: «گذشته از نفت و نیازی که چین و کشورهای عربی ـ به‌عنوان خریدار و فروشنده ـ به یکدیگر دارند، اساس رابطه امروز آنها اهداف مشترک و اجماع سیاسی در مورد مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی است. جهان عرب در آستانه یک جهان چند قطبی جدید است که در آن شکل درگیری‌ها و تعاملات، دستخوش تغییر خواهد شد؛ جهان چند قطبی جدیدی که روابط بین‌الملل در آن بازتعریف شده و دوباره ترسیم خواهد شد. در این میان نیروها و جهت‌گیری‌های جدید شکل خواهد گرفت و برخی قدرت‌ها نیز از میان خواهند رفت. بر این اساس، نشست تاریخی سران کشورهای عربی و چین را باید نقطه عطفی در آستانه این تغییر جهانی تعبیر کرد که نشان‌دهنده همگرایی فزاینده منافع کشورهای عربی و چین است.»
