کوالچوک؛ همرزم غرب‌ستیز پوتین

«کیسه پول پوتین»، «مرد رسانه‌ای پوتین»؛ اینها عناوینی است که در روسیه برای «یوری کوالچوک» میلیارد روس استفاده می‌شود. این تاجر 71ساله که رابطه‌ دوستی‌اش با رئیس‌جمهور روسیه به چندین دهه قبل بازمی‌گردد، دیدگاه‌های مشترک زیادی با ولادیمیر پوتین دارد؛ به‌ویژه در زمینه ملی‌گرایی و لزوم تقابل نظامی و فرهنگی با آمریکا.
ولادیمیر پوتین سال‌هاست که برای اداره حیاتی‌ترین امور اقتصادی روسیه به حلقه درونی متحدان قابل اعتماد خود متکی است. براساس اسناد مالی و اطلاعاتی، کوالچوک به واسطه رابطه شخصی و همچنین شکل دادن به افکار عمومی روسیه نقش برجسته‌ای در حلقه نزدیکان رئیس‌جمهور روسیه دارد. زمانی که وزارت خزانه‌داری آمریکا در سال 2014کوالچوک را به فهرست تحریم‌های این کشور اضافه کرد، از او به‌عنوان «بانکدار شخصی» پوتین نام برد. او همچنین یکی از بزرگ‌ترین غول‌های رسانه‌ای روسیه است که مالکیت مجموعه‌ای از شبکه‌های تلویزیونی، روزنامه‌ها و رسانه‌های اجتماعی را در اختیار دارد که به‌گفته ناظران، برای کرملین بسیار ارزشمند هستند. آندرس آسلوند، اقتصاددان و فعال رسانه‌ای، به روزنامه وال‌استریت ژورنال می‌گوید: «کوالچوک از2جهت برای رئیس‌جمهور روسیه اهمیت زیادی دارد؛ او کیسه پول پوتین و مرد رسانه‌ای اوست.»
درست زمانی که اغلب رسانه‌های خبری آمریکایی و اروپایی روی موج نارضایتی‌های داخلی روسیه نسبت به فرمان بسیج عمومی برای جنگ اوکراین تمرکز کرده بودند، رسانه‌های کوالچوک تصویری آرام و باثبات از نیروهای ذخیره آموزش‌دیده روسیه مخابره می‌کردند. این رسانه‌ها همچنین هشدارهای کرملین مبنی بر برنامه‌ریزی اوکراین برای استفاده از بمب کثیف و متهم کردن روسیه به استفاده از این تسلیحات را به‌طور گسترده پوشش دادند.
به نوشته وال‌استریت ژورنال، کوالچوک که از سوی آمریکا، اتحادیه اروپا و انگلیس تحریم مالی شده است در کنترل فضای مجازی به پوتین کمک می‌کند؛ آن‌هم در شرایطی که کرملین تلاش دارد تا در انتخابات ریاست‌‌جمهوری 2024نظرات و آرای جوانان این کشور را با خود همراه کند. اواخر سال گذشته میلادی بود که کوالچوک شرکت «وی‌کی» (VK) را خرید؛ شرکتی که بزرگ‌ترین شبکه اجتماعی روسیه به شمار می‌رود و اغلب به‌عنوان «فیسبوک روسی» از آن نام برده می‌شود. به‌گفته یکی از کارشناسان رسانه‌ای مرتبط با کرملین، یکی از اهداف اصلی خرید وی‌کی توسط کوالچوک تحت نظر گرفتن کاربران منتقد پوتین بوده است؛ این در حالی است که فعالیت کاربران روی وی‌کی، طی ماه‌های اخیر افزایش داشته است. آمار این شبکه اجتماعی نشان می‌دهد که فعالیت کاربران طی 6ماه بین آوریل تا اکتبر امسال در مقایسه با سال گذشته (2021) حدود 17درصد افزایش یافته است.
افرادی که از نزدیک میلیاردر روس را می‌شناسند، می‌گویند انگیزه‌های وطن‌پرستانه کوالچوک به‌مراتب قوی‌تر از انگیزه‌های شخصی اوست. او هیچ پست رسمی در دولت روسیه ندارد، اما اسناد منتشر شده نشان می‌دهد که بر سیاستگذاری‌ها و پرسنل کرملین نفوذ زیادی داشته و در طیف گسترده‌ای از برنامه‌های شخصی پوتین نقش دارد؛ از تامین ویلا و قایق‌های تفریحی برای استفاده شخصی پوتین گرفته تا پیشنهاد مشاغل پرسود و کمک به اعضای خانواده و دوستان رئیس‌جمهور. کوالچوک ریاست «بانک روسیه» را که تحت تحریم‌های آمریکاست برعهده دارد. گفته شده این بانک با ایجاد شبکه‌ای از شرکت‌های برون‌مرزی و همچنین سرمایه‌گذاری‌های گسترده در پروژه‌های مهم دولتی به کمک ولادیمیر پوتین شتافته است. همچنین گروه رسانه‌ای این تاجر روسیه‌ای، مالکیت یا سهام ده‌ها شبکه تلویزیونی یا شرکت‌های تولید فیلم یا تبلیغات را در اختیار دارد. 4شبکه تلویزیونی متعلق به کوالچوک جزو 10شبکه پربیننده روسیه است. کوالچوک همچنین به همراه همسرش یکی از بزرگ‌ترین سهامداران شرکت بیمه Sogaz است؛ ‌شرکتی که در قالب قراردادهایی با وزارت دفاع روسیه و گارد ملی بیمه سلامت و عمر نیروهای مسلح روسیه را تامین می‌کند. وال‌استریت ژورنال نوشته: «نام کوالچوک به‌ندرت در این کسب‌وکارها دیده می‌شود؛ چراکه اغلب مالکیت‌های او از طریق خرید سهام و شرکت‌های واسطه‌ای است. کوالچوک همچنین گاهی مالکیت خود را با شرکت‌های دیگر و شرکت‌های دولتی به اشتراک می‌گذارد.»
به‌گفته دوستان میلیاردر روسیه‌ای، زمانی که در ماه مارس 2020ویروس کوویدـ19همه‌گیر شد، ولادیمیر پوتین با افراد بسیار محدودی دیدار داشت که یکی از آنان کوالچوک بود. گفته شده، 2دوست گاهی ساعت‌ها با یکدیگر وقت گذرانده و درباره تشدید فزاینده تنش با غرب، تاریخ روسیه و نظراتشان با یکدیگر صحبت می‌کردند. وال استریت ژورنال به نقل از منابع اطلاعاتی خود نوشته که در همین دیدارها بوده که کوالچوک به پوتین گفته که غرب ضعیف است و زمان آن رسیده که روسیه قدرت نظامی خود را نشان دهد.
دوستی ولادیمیر پوتین و کوالچوک که هر دو اهل شهر سن‎پترزبورگ هستند به‌مدت‌ها قبل بازمی‌گردد. در 
سال 1991که حزب کمونیست سن‌پترزبورگ به‌عنوان مالک بانک روسیه منحل شد، کوالچوک و چند تن از شرکایش مالکیت این بانک را به‌دست گرفتند. در آن زمان پوتین به‌عنوان معاون شهردار سن‎پترزبوگ با کوالچوک آشنا شد. 
سال 2000که پوتین رئیس‌جمهور روسیه شد، کوالچوک به مسکو سفر کرد و چند هفته در عمارت ریاست‌جمهوری مهمان پوتین بود. همچنین از آغاز جنگ روسیه و اوکراین در فوریه سال‌جاری کالچواک و پوتین بارها با یکدیگر ملاقات کرده یا تماس تلفنی و تصویری داشته‌اند. دوستان نزدیک تاجر روسیه‌ای تأیید می‌کنند که کوالچوک همواره تأثیر زیادی بر دیدگاه‌های ژئوپلیتیک پوتین داشته است.