تاوان زندگی با خودروهای اضافه شهر

حامد فوقانی ؛ دبیر گروه شهر

پلیس راهور اعلام کرده که 2میلیون خودرو در تهران به ‌دلیل نداشتن معاینه فنی جریمه شده‌اند. بگذارید یک حساب و کتاب  برای عددی که پلیس راهنمایی و رانندگی تهران بزرگ اعلام کرده و عدد کمی هم نیست، داشته باشیم.
 طبق آمار شرکت کنترل کیفیت هوای شهر تهران، خودروهای سواری، وانت‌بارها، کامیون‌ها، مینی‌بوس‌ها و اتوبوس‌ها سالانه 5283تن ذرات معلق آلاینده و 425711تن انواع آلاینده‌های گازی را در هوای شهر منتشر می‌کنند. تهران حدود 7میلیون و 300هزار دستگاه از این نوع خودروها دارد که با یک ‌تقسیم ساده می‌توان سهم هر خودرو را به ‌دست آورد. به‌عبارتی هر خودرو به‌طور میانگین سالانه 723 گرم ذرات معلق و 58318گرم آلاینده‌های گرم در هوای شهر تزریق می‌کند، اما نکته اینجاست که خودروهای بدون معاینه فنی بین 2 تا 5برابر دیگر خودروها آلودگی تولید می‌کنند. پس قطعا سهم‌شان در پایین آمدن کیفیت هوا و بالا رفتن شاخص‌های آلودگی بیشتر است، اما شهروندان و صاحبان سایر خودروها، تاوان زندگی زیر آسمان سیاهی را می‌پردازند که یا نقشی در ایجاد چنین سیاهی ندارند یا نقش‌شان کم‌رنگ است.
 هر خودروی سدان (صندوق‌دار) برای تردد مناسب و بدون ترافیک در شهر به فضایی حدود 60مترمربع نیاز دارد. وسعت معابر شهر تهران هم 110میلیون مترمربع است. به‌عبارت دیگر تهران برای ترافیک روان، باید یک‌میلیون و 800هزار خودرو داشته باشد، اما 7میلیون و 300هزار دستگاه خودرو دارد. خب، معلوم است که خیابان‌هایش در بیشتر ساعات روز به‌خصوص ساعات پیک تردد،  قفل می‌شود؛ چرا؟ به این علت که تعداد خودروهایش چندین برابر ظرفیت معابرش است.
نتیجه: شهرداری یکی از 23دستگاهی است که در قبال آلودگی هوا مسئولیت دارد. با این حال همزمان با شدت گرفتن آلودگی هوا و شدت گرفتن ترافیک، همه نگاه‌ها به سمت شهرداری تهران می‌رود، اما تنها دستگاه قضا و دیگر نهادهای مسئول، می‌توانند مالکان صدها هزار خودرویی را که به سلامت شهروندان بی‌توجه هستند و نقص‌های خودروهای‌شان را برای گرفتن معاینه فنی مرتفع نمی‌کنند مورد توجه قرار دهند و با قوانین سختگیرانه جلوی تردد آنها را بگیرند. اینگونه نه‌تنها حجم زیادی از آلودگی هوا کاسته می‌شود بلکه تعداد خودروهای موجود تهران کاهش پیدا می‌کند و قطع به یقین ترافیک روان‌تر می‌شود. البته که دستگاه‌های دیگری مثل وزارت صنعت، معدن و تجارت، سازمان حفاظت محیط‌زیست و ... هم برای تولید خودروی باکیفیت، روشن شدن موتور تولید اتوبوس نو، حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان و شرکت‌های تولیدکننده مثل شرکت واگن‌سازی مترو باید وظایف خود را به درستی انجام دهند، اما علی‌الحساب از میان همین 2میلیون خودروی بدون معاینه، اگر جلوی تردد آنهایی که کارکردشان هیچ‌گاه اصلاح نمی‌شود، گرفته شود، زیست‌پذیری شهر بالا رفته و سلامت شهروندان کمتر تهدید  می‌شود.