توسعه افقی مالیات

محمدرضا پور ابراهیمی، رئیس کمیسیون اقتصاد مجلس در یک برنامه تلویزیونی با اشاره به اقدام مهم مجلس در سال گذشته، گفت: تصویب قانونی تحت عنوان قانون سامانه مؤدیان که یک زیرساخت مهم اقتصادی کشور به شمار می‌رود، اقدام مهمی بود که ثمره آن در گام نخست شفافیت است؛ چراکه درصورت نبود این شفافیت سازوکارهایی که برای مدیریت اقتصاد کشور انجام می‌شود ناکارآمد خواهد بود. او افزود: هم‌اکنون در این طرح 4پایه مالیاتی تعریف شده که شامل حوزه املاک (مهم‌ترین بخش)، خودرو، طلا و جواهر و ارز می‌شود، البته در سایر کشورها در حوزه‌های مختلفی مانند سهام نیز این موضوع مطرح است اما در کشور ما به‌دلیل ویژگی بازار سرمایه و جهت‌گیری حوزه نقدینگی به سمت اقتصاد واقعی و تقویت بازار سرمایه، فقط این چهار پایه تعریف شده است.
یکی از موارد مهم که در دنیا نیز انجام شده، مالیات بر عایدی سرمایه است که اساسا جنس آن تنظیم‌گری در اقتصاد است؛ اما پورابراهیمی می‌گوید: در ایران، باوجود پیگیری‌های انجام شده، مالیات بر عایدی سرمایه نه‌تنها در غالب لایحه در دولت نیامد بلکه دو لایحه قبل نیز با مخالفت دولت یازدهم و دوازدهم مواجه شد. در ادامه اما، به‌دلیل اهمیت موضوع مالیات بر عایدی سرمایه، مجلس یازدهم در این خصوص کار خود را در روزهای اول آغاز کرد و خوشبختانه در این حوزه با موافقت و همراهی دولت سیزدهم مواجه شد. باید گفت، حوزه مالیاتی در یکی دو سال اخیر تغییرات بزرگی داشته که بیش از هر چیز مصداق توسعه افقی بوده و قادر به تعمیق اثرگذاری ابزارها نبوده است.
 در این وضعیت، اگرچه تعداد مودیان مالیاتی افزایش پیدا کرده و افراد بیشتری به پرداخت مالیات مکلف هستند؛ اما هنوز مطالبات بزرگ حوزه مالیاتی نظیر مالیات بر عایدی سرمایه و مالیات‌ستانی از کارتل‌های بزرگ اقتصادی محقق نشده و در حوزه‌هایی نظیر مالیات بر خانه‌های خالی نیز آنچه تاکنون اتفاق افتاده، فقط زمینه‌سازی برای اجرای قانون بوده و به اجرای دقیق آن منجر نشده است.