دلایل کندی روند واردات خودرو

یک ماه از آغاز فاز اجرایی طرح واردات خودرو گذشته و نه‌تنها تا امروز هیچ خودرویی وارد نشده بلکه شواهدی از قریب‌الوقوع بودن این اتفاق هم وجود ندارد. یک ماه پیش، آیین‌نامه واردات خودرو بعد از عبور از آخرین خوان که اصلاح ایرادات مجلس بود در هیأت دولت به تصویب رسید و وارد فاز عملی شد. دوم آبان‌ماه، امید قالیباف، سخنگوی وزارت صمت با اعلام خبر اصلاح اشکالات مجلس به آیین‌نامه واردات خودرو اعلام کرد که ثبت سفارش واردات خودرو «این هفته» آغاز می‌شود، اما با گذشت یک ماه از آن زمان هنوز خبر جدی و جدیدی درباره نزدیک شدن خودروهای خارجی به بازار کشور منتشر نشده درحالی‌که شتاب گرفتن روند رشد قیمت خودروهای تولید داخل در 2ماه گذشته رکود بازار خودرو را تشدید و مصرف‌کنندگان را از خودروهای مورد نیازشان دورتر کرده است.

وزیر صمت: مانعی بر سر راه واردات نیست
روز گذشته وزیر صنعت، معدن و تجارت در حاشیه جلسه هیأت دولت در جمع خبرنگاران بار دیگر اعلام کرد تمام زیرساخت‌ها برای واردات خودرو فراهم و ثبت سفارش آغاز شده است.
رضا فاطمی‌امین در توضیح طولانی شدن روند واردات با بیان اینکه از طرف دولت هیچ مانعی در این زمینه وجود ندارد، افزود: چون این فرایند 4سال تعطیل بوده واردکنندگان باید با طرف‌های خود قرارداد ببندند و امیدوارم به‌زودی شاهد واردات باشیم. البته وزیر صمت در توضیح دلایل تأخیر و کندی واردات به موضوع الزام انتقال تکنولوژی نیز اشاره کرد؛ موضوعی که فاطمی امین، آن را برای اقتصاد ایران مؤثر می‌داند اما کارشناسان حوزه خودرو آن را با توجه به دیگر الزامات قید شده در آیین‌نامه، مانعی جدی بر سر راه واردات خودرو می‌دانند. سقف قیمت تعیین شده برای خودروهای وارداتی درآیین‌نامه واردات 20هزار یورو و تمرکز وزارت صمت به‌گفته مسئولان امر بر واردات خودروهای تا 10هزار دلاری است تا امکان واردات تعداد بیشتری خودرو به کشور فراهم شود.
براساس اعلام وزارت صمت سقف منابع ارزی پیش‌بینی شده بانک مرکزی قول تامین آن برای واردات خودرو را داده یک میلیارد یورو است که نهایتا امکان خرید 70هزار خودرو در بازه قیمتی 10تا 20هزار یورو را فراهم می‌کند اما برنامه وزارت صمت سوق دادن واردکنندگان به‌سمت خودروهای زیر 10هزار یورو است، چنان‌که منطقی، معاون صنایع حمل‌ونقل وزارت صمت یک ماه پیش اعلام کرد: در آیین‌نامه، تمرکز بر واردات خودرو در محدوده 6تا 8هزار دلار و در کنار آن توسعه فناوری در داخل کشور است، درحالی‌که کارشناسان معتقدند خودروهای زیر 10هزار دلار تکنولوژی قابل توجهی برای انتقال ندارند و در خودروهای گران‌قیمت‌تر نیز با توجه به محدودیت تیراژ خرید، امکان انتقال تکنولوژی فراهم نیست.
این نکته را نیز نباید از نظر دور داشت که حذف شدن خودروهای فرانسوی از فهرست وارداتی‌ها کار را برای واردکنندگان سخت‌تر کرده، زیرا شرکت‌های خودروساز فرانسوی با توجه به از دست دادن بخش مهمی از بازار خود در روسیه و کاهش شدید تیراژ تولید، شاید تنها گزینه‌هایی بودند که امکان چانه‌زنی بیشتری برای واردکنندگان فراهم می‌کردند. وزارت صمت هفته گذشته رسما ممنوعیت واردات خودروهای فرانسوی را اعلام کرد تا خودروهای آلمانی، اسپانیایی و ایتالیایی تنها اروپایی‌های احتمالی بازار خودرو ایران باشند.

انتقال تکنولوژی، مانع جدی واردات
دبیر انجمن واردکنندگان خودرو در گفت‌وگو با همشهری، الزام به انتقال تکنولوژی را یکی از موانع جدی واردات خودرو دانست. مهدی دادفر با اشاره به دشوار بودن واردات خودروی اروپایی در محدوده قیمتی مورد نظر وزارت صمت، گفت: اگر فرض بر این باشد که آلمان، اسپانیا و ایتالیا بخواهند با ما همکاری کنند، وقتی گفته می‌شود واردات به شرط انتقال تکنولوژی باید انجام شود، با توجه به تعداد نهایی واردات از این کشورها کمی غیرمحتمل به‌نظر می‌رسد.
دادفر اضافه کرد: کل واردات ما از این کشورها قرار است 50هزار دستگاه در مدل‌های متفاوت باشد و در چنین شرایطی انتقال تکنولوژی عملا امکان‌پذیر نیست. او ضمن ابراز تردید درخصوص امکان واردات از این 3کشور با توجه به تحریم و همچنین سقف قیمت تعیین شده برای واردات افزود: از آلمان هیچ برندی امکان واردات ندارد زیرا فولکس، بنز و بی‌‌ام و هر 3بالای 20هزار یورو هستند و حتی در شرایط نبود تحریم نیز با توجه به دستورالعمل واردات خودرو، امکان واردات ندارند. دادفر صنعت خودروسازی اسپانیا را ناشناخته و غیرقابل توجه در زمینه انتقال تکنولوژی، توصیف کرد و درباره ایتالیا نیز گفت: از کشور ایتالیا فیات را می‌توان زیر 20هزار یورو وارد کرد، اما شرکت فیات کرایسلر سهامدار آمریکایی دارد و بعید می‌دانم با توجه به تحریم، امکان واردات این خودرو به کشور فراهم باشد.
تاکنون ۱۲‌شرکت خودروساز و واردکننده از وزارت صمت مجوز واردات گرفته‌اند و وزارت صمت اعلام کرده فهرست، همچنان باز است و محدودیتی برای اعطای مجوز به شرکت‌های متقاضی واردات خودرو وجود ندارد اما محدود بودن گزینه‌های انتخابی و احتمال همپوشانی مانع بزرگی بر سر راه ورود دیگر واردکنندگان به این حوزه است. تاکنون نیز انجمن واردکنندگان بارها اعلام کرده‌ که با توجه به ابهامات موجود در آیین‌نامه و قوانین سختگیرانه ازجمله ایجاد نمایندگی فروش از شرکت خودروساز، واردکنندگان تمایل زیادی به واردات ندارند.
هیوندا اکسنت، هیوندای E10، میتسوبیشی میراژ،چانگان CS35،‌ ام جی۳ و ‌ام جی۶، سیتروئنC3 و فولکس‌واگن (سئات) خودروهایی هستند که تاکنون نام آنها به‌عنوان وارداتی‌های احتمالی به کشور اعلام شده و در محدوده قیمتی 10هزار یورو قرار دارند، البته با حذف سیتروئن به‌نظر می‌رسد کشورهای طرف معامله واردکننده‌ها به چین، کره و نهایتا ژاپن محدود باشد.