یادداشت
بختیاری‌ها رسم نماز و قرآن ندارند؟!
محمود نقدی‌پور؛ استاد دانشگاه و روند پژوه
اخیرا در مراسم تشییع شهید کیان پیرفلک در ایذه عده‌ای با سوءاستفاده از احساسات مردم شعاری سردادند که تعجب‌برانگیز، تأسف‌بار و مغایر با تاریخ و فرهنگ بختیاری است؛ شعاری با عنوان «بختیاری رسم نماز ندارد!» که بازی با آبرو و حیثیت یک قوم اصیل و دیندار از سوی عده‌ای معلوم‌الحال بود که با استقبال گسترده رسانه‌های ضد‌ایرانی همراه شد.
آیا بختیاری‌ها رسم نماز ندارند یا در مراسم‌‌شان قرآن تلاوت نمی‌شود؟! پاسخ به این سؤال و شبهه، کار چندان دشواری نیست. کافی‌است به فرهنگ و تاریخ بختیاری مراجعه کنید. به مراسم بختیاری‌ها بروید، در هیچ نقطه از خاک بختیاری مراسم تشییع بدون نماز میت مشاهده نخواهید کرد؛ هیچ مراسم ختم بختیاری را بدون قرآن نخواهید دید؛ حتی خواهید دید که بسیاری از طوایف بختیاری خوانندگان محلی عزاداری‌ها را در اولویت بعد قرار داده‌اند و به جای آن به قرآن‌خوان‌ها محوریت بیشتری بخشیده‌اند.
به تاریخ رجوع کنیم. تمامی جنبش‌ها، حرکت‌ها و تحرکات بختیاری‌ها در چند قرن اخیر آمیخته با دین، قرآن و ائمه‌اطهار(ع) بوده است.
آیا غیراز این است که بیرق قیام شهید علیمردان بختیاری متبرک به‌عبارت «لااله‌الا‌الله، محمد رسول‌الله، علی ولی‌الله» بود؟ شخصیتی که بارها ارادت خود را به اهل‌بیت(ع) و قرآن فریاد زد و هدف از قیام خود را «کوتاه کردن دست اجانب از ایران و احیای دین مبین» اعلام کرد. یا حسینقلی خان بختیاری، ایلخان کل بختیاری در خاطرات خود نقل کرده که براساس فتوای «شیخ جعفر شوشتری» با اشرار و راهزنان جنگید، چندین نوبت برای بازسازی عتبات‌عالیات و آرامگاه امامزاده سلطان ابراهیم اقدام نمود و مبالغ هنگفتی خرج کرد. (گارثویت، 1375)
تاریخ همچنین به ما می‌گوید که فتح اصفهان توسط ابراهیم خان ضرغام‌السلطنه با شعار «علی‌ولی‌الله» و با کسب اجازه وی از مراجع و علما پیش رفت و به‌ثمر نشست. ترجیع‌بندی که «طرب اصفهانی» در سنه۱۳۲۷ قمری بعد از فتح اصفهان به پیشنهاد ضرغام‌السلطنه سرود، گویای همه‌‌چیز است:
ما چاکر شاه ذوالفقاریم/ در کشور فقر تاج داریم
ما شیره عشق و جذبه شور/ ما حب علی بختیاریم
از همت صاحب ولایت/ ضرغام دلیر کارزاریم
هم نام خلیل و چون ابراهیم / ما شیعه هشت و چهاریم
داستان مشروطیت و فتح تهران توسط سردار اسعد بختیاری را همه ما می‌دانیم، اما شاید ندانیم که اسعد بختیاری پیش از حرکت قشون به سمت تهران از علمای اصفهان و نجف درخواست فتوا کرد و علما نیز فتوا دادند و اسعد و مجاهدین نیز با فتح تهران، استبداد محمدعلی شاه را ساقط کردند.
نکته جالب توجه تاریخی دیگر این است که انگلیسی‌ها وقتی می‌خواستند در عصر اکتشاف نفت در سرزمین بختیاری، مردم آنجا را با خود همراه کنند، با همان سیاست خدعه‌آمیز انگلیسی به بختیاری‌ها می‌گفتند: «هر کی مهر علی به دلسه، نفت ملی سی چنسه»؛ یعنی هر کسی مهر علی را در دل دارد به نفت ملی چه نیازی دارد! درواقع، آنها از ارادت بختیاری‌ها به اهل‌بیت(ع) آگاه بودند و به‌دنبال همراه کردن بختیاری‌ها با خود از این طریق بودند. قطعا داستان‌های مستر جیکاک در این رابطه را نیز شنیده‌اید.
همچنین ارادت بختیاری‌ها به سادات و امامزاده‌ها زبانزد است؛ کمااینکه هرگاه درگیری یا نزاعی در میان طوایف بختیاری شکل می‌گیرد، به جهت احترام ویژه سادات در ایل، آنها واسطه حل اختلاف می‌شوند.
همه آنچه گفته شد روایتی کوچک از جایگاه رفیع مذهب و دین در زندگی تاریخی و فرهنگی بختیاری‌ها بوده است؛ قومی که هویتش جدا از ارزش‌های دینی و تشیع نیست. نماز، قرآن، ائمه اطهار(ع) و مقدسات روح پایدار و زنده در پیکر پرفروغ بختیاری است؛ به همین جهت، دشمنان ایران تمام تلاششان این است که این روح معنوی را از درون پیکر بختیاری خارج کنند تا هم ایران را هدف قرار دهند و هم پیکر هویت بختیاری را بی‌جان کنند.
