رویش امید در بافت‌های فرسوده

طبق آمارهای رسمی، از سال98 که نوسازی بافت‌های فرسوده با پرداخت تسهیلات بانکی در دستور کار قرار گرفته است، ۷۰هزارو۱۳۳واحد برای دریافت تسهیلات نوسازی به بانک مسکن معرفی شده‌اند که ۳۹هزارو۱۳۳واحد از آنها معادل 55.8درصد در دولت سیزدهم انجام شده است.
به‌گزارش همشهری، براساس اطلاعات بانک مسکن از سال1398 تاکنون، 38هزارو818واحد از بافت‌های فرسوده معرفی شده به بانک معادل 55.3درصد کل متقاضیان نوسازی بافت فرسوده موفق به دریافت تسهیلات شده‌اند که 39.8درصد از آنها در دولت سیزدهم به این توفیق رسیده‌اند.

برگشت قطار بازآفرینی به ریل
بافت‌های فرسوده یکی از مشکلات جدی به‌ویژه در کلانشهرهای ایران است و توجه به آن در کنار نهضت ملی مسکن می‌تواند کمک جدی برای رفع مشکل مسکن باشد. به گزارش همشهری، بعدازاینکه اجرای سند ملی بازآفرینی شهری به‌منظور اصلاح کارشناسی و پایدار بافت‌های ناکارآمد، حاشیه‌ای و فرسوده شهری منتفی شد، همان رویه تجربه شده و نسبتا ناموفق قبلی یعنی بازسازی بافت‌های فرسوده با ارائه مشوق‌ها، پرداخت تسهیلات ارزان و افزایش تراکم ساخت در دستور کار قرار گرفت. اتفاقی که البته در افزایش واحدهای مسکونی احداث شده موفق است و از این مسیر کام ذینفعان و مجریان را نیز شیرین خواهد کرد؛ اما قدرت ارتقای زیست‌پذیری این محله‌ها تا شرایط میانگین شهر که مطلوب سند ملی بازآفرینی شهری بود را ندارد. به‌هرحال، با کنار گذاشتن سند ملی بازآفرینی شهری که هدف اصلی آن نه لزوما ساخت مسکن انبوه بلکه افزایش فضاهای مورد نیاز زیست شهری، در کنار اصلاح بناهای فرسوده بود، باید راهی برای حل مشکل بافت‌های فرسوده انتخاب می‌شد و بر همین اساس، رویه تجربه شده قبلی نیز ده‌ها سال در رفع مشکل بافت‌های فرسوده ناکام بود که با تغییراتی در دستور کار قرار گرفت. در این رویه مشکلاتی در پیشبرد اهداف وجود داشت که سرعت کار را کاهش می‌داد و به دلایل مختلف یا مورد استقبال ساکنان بافت فرسوده قرار نمی‌گرفت یا در بوروکراسی‌های اداری و بانکی، سرعت اجرای آن خسته‌کننده و پرهزینه می‌شد؛ اما دولت سیزدهم در جریان نهضت جهادی حل مشکل مسکن، در این حوزه نیز موفقیت‌هایی کسب کرده و توانست سرعت اعطای مجوز، تسهیلات و اجرای کار را افزایش دهد.

ریز آمارهای بانکی بافت فرسوده
در شرایط فعلی، مالکان بافت‌های فرسوده می‌توانند ضمن بهره‌مندی از مشوق‌هایی در عوارض شهرداری و هزینه پروانه ساختمانی، برای نوسازی ساختمان مسکونی فرسوده خود از تسهیلات کلان بانکی با نرخ سود ترجیحی نیز بهره‌مند شوند. آخرین آمارهایی که سرپرست بانک مسکن ارائه داده، از انعقاد قرارداد ۶هزارو۱۷۲میلیارد تومان تسهیلات نوسازی در بافت فرسوده توسط این بانک حکایت دارد که قرارداد ۴هزارو۲۷۳میلیارد تومان آن معادل 69درصد کل تسهیلات، در دوره دولت سیزدهم منعقد شده است. 
علی عسکری درباره وضعیت ارائه تسهیلات نوسازی در بافت فرسوده شهری توسط بانک عامل مسکن به پایگاه خبری وزارت راه، گفت: از ابتدای اجرای طرح نوسازی بافت فرسوده از سال۱۳۹۸ تاکنون درمجموع ۷۰هزارو۱۳۳واحد برای دریافت تسهیلات نوسازی به بانک مسکن معرفی شدند که بانک با ۳۸هزارو۸۱۸واحد معادل 55.3درصد کل متقاضیان، به میزان ۶هزارو۱۷۲میلیارد تومان قرارداد منعقد کرده است. عسکری درخصوص میزان افراد معرفی شده و میزان تسهیلات پرداخت شده در دولت سیزدهم توسط بانک مسکن، اظهار کرد: از ابتدای دولت سیزدهم تاکنون ۳۹هزارو۱۳۳واحد دریافت تسهیلات نوسازی در بافت فرسوده به بانک معرفی شد که بانک با ۱۵هزارو۴۳۲واحد برای پرداخت تسهیلات قرارداد منعقد کرده است. به‌عبارت‌دیگر معادل 55.3درصد کل متقاضیان بافت فرسوده معرفی شده به بانک مربوط به دولت سیزدهم بوده و 66.7درصد کل تسهیلات پرداخته شده در این سرفصل نیز در دولت فعلی پرداخته شده است.

مشوق‌های بازآفرینی شهری
شهرداری‌ها نقش مؤثرتری در نوسازی بافت‌های فرسوده دارند و در بسته‌های تشویقی ارائه شده برای متقاضیان نوسازی بافت‌های فرسوده نیز نقش آنها پررنگ است. محمد آیینی، معاون وزیر راه‌وشهرسازی در تشریح بسته‌های تشویقی شهرسازانه برای بازآفرینی شهری که در 4گروه تدوین و ابلاغ شده است، می‌گوید: بسته اول برای کسانی است که در مقیاس محله‌ای و بلوک شهری اقدام به بازآفرینی شهری می‌کنند و دولت نیز بیشتر بر این امر تأکید دارد. 
دبیر ستاد ملی بازآفرینی شهری پایدار گروه دوم را نوسازی در مقیاس محورهای اصلی محله‌های فرسوده برشمرده و می‌افزاید: متقاضیان این گروه باید دارای حدنصاب تفکیک (موجود یا حاصل از تجمیع) طبق طرح مصوب بوده و در جبهه اول محورهای اصلی محله (مطابق طرح‌های توسعه و عمران شهری) مستقر باشند. مدیرعامل شرکت بازآفرینی شهری ایران، گروه سوم را نوسازی تجمیعی برای دستیا‌بی به حداقل نصاب تفکیک در عمق بافت فرسوده عنوان کرده و می‌گوید: اعطای حداکثر یک طبقه تشویقی نسبت به تراکم مجاز طرح مصوب، کاهش ضریب تأمین پارکینگ مورد نیاز به 0.75 برای هر واحد و عدم‌احتساب مساحت بالکن و تراس در محاسبه تراکم ساختمانی ازجمله مشوق‌های درنظر گرفته شده برای این گروه است. آیینی می‌افزاید: گروه چهارم شامل نوسازی قطعات غیرقابل تجمیع می‌شود. پلاک‌های مسکونی با مساحت کمتر از حدنصاب تفکیک و حداقل مساحت ۵۰مترمربع (پس از اصلاحی) و غیرقابل تجمیع (مجاورت با معبر یا کاربری‌های عمومی و ساختمان نوساز) شامل برخورداری از شروط گروه چهارم است.