کتاب
همشهری از آغاز به کار «سامانه خرید از کتابفروشی» گزارش می‌دهد
پایان سر زدن به کتابفروشی‌ها
مراسم رونمایی از «سامانه خرید از کتابفروشی» با حضور محمدمهدی اسماعیلی (وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی)، یاسر احمدوند (معاون امور فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی)، علی رمضانی (مدیرعامل مؤسسه خانه کتاب و ادبیات ایران) و جمعی از ناشران و فعالان فرهنگی، روز پنجشنبه در مجتمع فرهنگی بنفشه برگزار شد. سامانه خرید از کتابفروشی در واقع جایگزین طرح‌های فصلی است.
پیش از این، طرح‌های تخفیف فصلی کتاب، فرصتی بود برای ارائه یارانه کتاب به کسانی که خواستار خرید کتاب بودند. در این طرح‌های فصلی، دارنده هر کد ملی می‌توانست تا سقف مبلغی که از سوی وزارت ارشاد اعلام می‌شد از کتابفروشی‌ها خرید کند و بخشی از مبلغ خریدش در قالب یارانه از سوی وزارت ارشاد پرداخت می‌شد. اجرای این طرح با رضایت خریداران کتاب همراه بود چراکه می‌توانستند کتاب مورد نیازشان را با یارانه‌ای دولتی بخرند و حتی گاه خود کتابفروشی‌ها، علاوه بر تخفیف وزارت ارشاد، مبلغ بیشتری را به خریداران تخفیف می‌دادند.
این تخفیف‌های اضافه باعث شده بود در دوره‌هایی که برگزاری طرح‌های فصلی، حسابی در میان کتاب‌دوستان جا افتاده بود، میزان اعتبار درنظرگرفته‌شده از سوی وزارت ارشاد برای برخی کتابفروشی‌ها که مراجعه‌کنندگان بیشتری دارند در همان یکی‌دو روز اول طرح به پایان برسد و آن کتابفروشی یا رأسا اقدام به ارائه تخفیف می‌کرد یا در سایر روزهای برگزاری طرح فصلی، به دلیل اتمام اعتبارش، نمی‌توانست به خریداران کتاب تخفیف دهد.
با روی‌کارآمدن دولت سیزدهم، این موضوع مطرح شد که چون پراکنش کتابفروشی‌ها در کل کشور مناسب نیست و بسیاری از نقاط کشور مثل روستاها فاقد کتابفروشی هستند، توزیع یارانه کتاب به صورت عادلانه اتفاق نمی‌افتد. مسئولان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دولت سیزدهم معتقد بودند در طرح‌های فصلی تنها کسانی از یارانه کتاب بهره‌مند می‌شوند که در شهرشان و در محل زندگی‌شان کتابفروشی وجود داشته باشد و چنانچه شهری فاقد کتابفروشی باشد، به دلیل نداشتن کتابفروشی، قاعدتا نمی‌تواند کتابی بخرد و سهم خود را از یارانه کتاب دریافت کند. با این نگاه، مسئولان ارشاد درصدد برآمدند تا طرحی را برای خرید از کتابفروشی‌ها به اجرا درآورند که هم با توزیع عادلانه یارانه همخوانی داشته باشد و هم باعث رونق کسب‌وکار کتابفروشی‌ها شود.
سامانه خرید از کتابفروشی که روز پنجشنبه از آن رونمایی شد، با چنین هدفی طراحی شده است. این سامانه شبیه به سامانه خرید کتاب از ناشران در ایام برگزاری نمایشگاه کتاب است که از سال1399 شروع به کار کرد. تفاوت سامانه خرید از کتابفروشی با سامانه خرید از نمایشگاه در این است که خریدار وقتی کتاب مورد نظرش را برای خرید انتخاب می‌کند، ممکن است فقط یک کتابفروشی یا همزمان چند کتابفروشی آن کتاب را برای فروش داشته باشند.
تفاوت دیگر این سامانه با سامانه خرید از نمایشگاه این است که کتابفروشی‌ها گاه چاپ‌های مختلف یک کتاب را با قیمت‌های مختلف عرضه می‌کنند و به این ترتیب ممکن است که خریدار بتواند کتاب مورد نظرش را با قیمت پایین‌تری که به آن تخفیف هم تعلق می‌گیرد تهیه کند. البته این احتمال هم وجود دارد که به‌تدریج کتابفروشی‌ها با استفاده از اطلاعاتی که همین سامانه خرید از کتابفروشی‌ها در اختیارشان می‌گذارد، قیمت‌هایشان را یکدست کنند و کم‌کم این مزیت خرید کتاب با قیمت پایین‌تر از یک کتابفروشی، از دست برود.
بازدید و خرید از سامانه خرید از کتابفروشی، به‌صورت ۲۴ساعته و غیرحضوری ممکن است و به هر کد ملی که سیم‌کارت تلفن همراه به نام آن ثبت شده باشد، مبلغ یک میلیون ریال یارانه کتاب تعلق می‌گیرد. در این سامانه به خریداران تا سقف ۴۰۰هزار تومان ۲۵درصد تخفیف داده می‌شود و هر خریدار برای ۴۰۰هزار تومان خرید کتاب، تنها مبلغ ۳۰۰هزار تومان پرداخت می‌کند و خرید بیشتر از ۴۰۰هزار تومان در سامانه بدون یارانه نیز امکان‌پذیر است. سامانه خرید از کتابفروشی با هدف گسترش ویترین کتابفروشی‌ها به صورت دائمی راه‌اندازی شده است و علاقه‌مندان می‌توانند با مراجعه به سایت ketab.ir کتاب‌های مورد نظر خود را در سامانه، جست‌و‌جو و خریداری کنند. خریداران برای هر بسته پستی از هر نقطه کشور صرفا 8 هزار تومان هزینه پرداخت می‌کنند و مابقی تعرفه پستی نیز به‌عنوان یارانه ویژه در نظر گرفته شده که از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و شرکت ملی پست جمهوری اسلامی ایران پرداخت می‌شود.
این‌روزها که کتابفروشی‌ها به دلیل شرایط اجتماعی کشور در وضعیت خوبی به سر نمی‌برند، این سامانه و تخفیفی که برای خرید کتاب از آن، در نظر گرفته شده می‌تواند تأثیری هرچند کوچک بر اقتصاد کتابفروشی‌ها داشته باشد؛ ولی آیا وجود این سامانه و سایر سایت‌ها و شیوه‌های فروش آنلاین کتاب، کتابخوانان را به خرید اینترنتی و دوری از فروشگاه‌های کتاب سوق نمی‌دهد؟ باید دید از این سامانه چطور استقبال می‌شود.
