ترسیم چهره زن انقلابی مسلمان

علی‌الله سلیمی- روزنامه‌نگار

به تازگی کتاب «خانه‌دارِ مبارز»؛ خاطرات شفاهی اقدس حسینیان، از مبارزان انقلاب اسلامی در مشهد تهیه و منتشر شده که ششمین اثر در بخش«زنان انقلاب» جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی در حوزه تاریخ شفاهی محسوب می‌شود. مصاحبه و تحقیق این اثر تاریخی توسط زهرا احسن‌مقدم و مرضیه ذاکری انجام شده و تدوین و نگارش آن را هم مرضیه ذاکری انجام داده و کتاب حاضر از سوی انتشارات «راه‌یار» چاپ و منتشر شده است. در ابتدای اثر و در بخشی از پیشگفتار ناشر آمده است، زن تراز انقلاب اسلامی می‌تواند زنی باشد در دل روستایی که با چند بچه قد‌ونیم‌قد، کنار تنور، برای جبهه‌ها نان می‌پزد. می‌تواند زنی باشد که به‌خواست خدا فرزندی ندارد؛ اما عرصه تکلیف را رها نمی‌کند و با راه‌اندازی مکتب یا مدرسه‌ای، کمر به تربیت فرزندان جامعه پیرامونش می‌بندد. می‌تواند دختر مجردی باشد که دست روزگار سرنوشتش را به‌گونه‌ای رقم زده است که در کنار پدر و مادر یا خواهر و برادر یا حتی عمو یا عمه‌اش زندگی می‌کند؛ اما بلاتکلیف و یله، روزگار نمی‌گذراند و برحسب توانش کارهای برزمین‌مانده را به دوش می‌کشد. می‌تواند زنی باشد که در کنار همسرداری و تربیت فرزندان، خودش و جامعه‌اش را هم به‌خاطر دارد و... تاریخ انقلاب ما پر است از این زنان، چراغی باید تا آنها را در اطرافمان ببینیم.
دست‌اندرکاران تهیه کتاب «خانه‌دارِ مبارز» در ادامه به اهمیت روایتگری صحیح و دلسوزانه در این حوزه تأکید و با اشاره به خسارات زیانبار بی‌توجهی به این بخش از تاریخ انقلاب اسلامی، ورود مغرضانه جریان‌های معاند به روایتگری مغایر با اهداف و ارزش‌های واقعی انقلاب اسلامی را یادآوری می‌کنند. این‌‌که؛ خلأ خسارت‌بار این روایت را جریان‌های غرب‌زده و فمنیستی، به‌خوبی پر می‌کنند و در فقدان روایت زنانِ به‌معنای واقعی کلمه «تاریخ‌ساز» انقلاب اسلامی، به ترویج الگوهای غیربومی، بیگانه با سنت و آیین و فرهنگ و نیز مستحیل در یوتوپیای غربی مشغول‌اند. تلاش برای پرکردن این ظرفیت خالی، هم ادای دین به حافظه ملی ایرانیان است برای درک بهتر تاریخ مردمی انقلاب و هم کمک به ترسیم چهره زن انقلابی مسلمان. آنگاه و پس از چند سال، تکثّر روایت‌های زنان از رشد و بالندگی آرام و مستمر انقلاب و رویش‌هایش، به‌تدریج اطلاعاتی متقن و فضایی امن در اختیار اهالی علوم انسانی و مطالعات زنان قرار می‌دهد تا جایگاه و نقش زن در اندیشه اسلامی را مبتنی بر تجربه‌های پرتکرار نسلی انقلابی تحلیل و ترسیم کنند. همچنین، به هنرمندان سینما و غیرسینما و صاحبان رسانه کمک می‌کند تا اگر قصد انصاف دارند، چهره واقعی زن امروز و دیروز و نیز چهره آرمانی زن فردا را چنین بلند و ایستاده ترسیم کنند.
کتاب «خانه‌دارِ مبارز»؛ براساس سیر زمانی مرتب شده و 4 محور اصلی دارد که شامل ازدواج و ورود اقدس حسینیان به تیم شهید فرودی، شرکت در راهپیمایی 17دی ماه سال 1356و دستگیری و زندانی شدن، فعالیت‌ در جهاد سازندگی و زندگی روزمره‌ این بانوی انقلابی است. لحن و بیان راوی در این کتاب ساده و صمیمی است. او در ابتدای کتاب از نخستین جرقه‌های روحیات انقلابی یک دختر دبستانی می‌گوید که به تأسی از پدر خانواده، مخالفت خود با حکومت شاهنشاهی را بیان می‌کند. هر چند یادآوری می‌کند که در خانواده آنها حرف سیاسی جایی نداشته است:«در خانه ما هیچ وقت حرفی از سیاست نبود. فقط گاهی آقاجانم خیلی آهسته حرف‌هایی با مادرم می‌زد و تمام تلاشش را می‌کرد که کسی نشنود. ولی گوش‌های من تیزتر از این حرف‌ها بود. یک‌بار وقتی کلاس سوم دبستان بودم، معلممان حرف از شاه زد. گفتم: «کاش ما هم تو کشورمون به جای پادشاهی، جمهوری داشتیم.»
کتاب«خانه‌دارِ مبارز» در 5 فصل تنظیم شده که در فصل اول با عنوان«تازه‌های تازه» اقدس حسینیان از حال و هوای حاکم بر خانواده خود و اطرافیان در سال‌های مبارزات انقلابی قبل از پیروزی انقلاب اسلامی می‌گوید. در فصل دوم کتاب با عنوان«زندانی روز آزادی» راوی ماجرای شرکت خود در راهپیمایی روز 17دی 1356مشهد را روایت می‌کند که منجر به دستگیری وی‌ می‌شود. برای فصل سوم کتاب هم عنوان«صدای مردم» انتخاب شده که در آن، اقدس حسینیان از به ثمر رسیدن فعالیت‌های انقلابی و پیروزی انقلاب اسلامی در بهمن 57می‌گوید.
فصل چهارم، «هوای پاک» به‌کار و تلاش راوی در راستای اهداف انقلاب اسلامی پرداخته و سرانجام فصل پنجم و پایانی کتاب با عنوان«آزمون سخت» به مرحله دیگری از زندگی راوی اختصاص یافته که وی با روحیه انقلابی به امور خانواده هم توجه جدی دارد و تولد و تربیت فرزند را هم تجربه می‌کند.