جهان‌نما
اندونزی؛ ببر نوظهور اقتصاد آسیا
وجود شاخصه‌هایی چون جمعیت جوان و برنامه‌ریزی مناسب اقتصادی باعث شده تا اندونزی به‌عنوان بزرگ‌ترین اقتصاد نو ظهور جنوب شرق آسیا معرفی شود
از چند دهه پیش هنگ‌کنگ، کره‌جنوبی، سنگاپور و تایوان در کنار هم به‌عنوان «چهار ببر آسیایی» معروف شده‌اند. این عنوان از آن رو نصیب آنها شده که دارای رشد اقتصادی بالا بودند و بین دهه‌های۱۹۶۰ و ۱۹۹۰ صنعتی شدن ساختارهای اقتصادی خود را تجربه کردند. طی چند دهه گذشته شرق آسیا محل تولد قدرت‌های اقتصادی نوظهور دیگری هم بوده و در چند هفته گذشته که اندونزی میزبان برگزاری نشست سران 20کشور با اقتصاد بزرگ با نام جی20 بوده است، نگاه‌ها به اقتصاد در حال پیشرفت این کشور معطوف شده است؛ کشوری که مجله اکونومیست آن را بزرگ‌ترین اقتصاد نو ظهور جنوب شرق آسیا می‌داند. این توصیف از اندونزی البته دارای زمینه و شاخصه‌هایی است که در گزارش اکونومیست به آن اشاره شده است:
چهارمین اقتصاد سبز جهان: اندونزی بیش از یک پنجم نیکل جهان را در اختیار دارد؛ فلزی که در ساخت خودروهای الکتریکی مورد استفاده قرار می‌گیرد. از این جهت اندونزی تنها کشوری است که از نظر منابع نیکل با ذخایر بزرگ مشابه در استرالیا رقابت می‌کند. اندونزی همچنین سومین منبع بزرگ کبالت در جهان را داراست که یک منبع حیاتی برای تولید باتری‌های قابل شارژ است. تحلیل اکونومیست نشان می‌دهد که تا سال2030، اندونزی احتمالا چهارمین تولیدکننده بزرگ کالاهای صنعتی سبز و کم آلوده در جهان پس از استرالیا، شیلی و مغولستان خواهد بود.
اما منابع طبیعی اندونزی تنها عاملی نیست که باعث رشد سریع‌تر اقتصاد این کشور آسیایی شده است. شهر جاکارتا، به‌عنوان پایتخت، به یکی از موفق‌ترین مناطق آسیای‌جنوب شرقی برای تاسیس و رشد شرکت‌های فناوری جدید تبدیل شده است. رشد صنعت دیجیتال در اندونزی این امیدواری را ایجاد کرده که مشکلات جغرافیایی ناشی از پراکندگی هزاران جزیره جدا از هم تا حد زیادی کمتر شود. از سوی دیگر وضعیت مجمع‌الجزایری اندونزی باعث شده تا با توجه به نیاز بیشتر به زندگی دیجیتال، نوآوری‌های دیجیتال نیز رونق زیادی داشته باشد. اندونزی از حدود 6هزار جزیره مختلف تشکیل شده است. برخی از این جزایر، جنگلی انبوه و کم جمعیت هستند و برخی دیگر جزایری متراکم از جمعیت، مزارع و کارخانه‌ها که بازار دیجیتال اکنون به یاری‌شان شتافته تا بر جبر جغرافیا غلبه کنند.
جمعیت جوان: اندونزی شاخصه‌های زیاد دیگری برای جلب توجه سرمایه‌گذاران خارجی دارد، ازجمله جمعیت این کشور. اکونومیست می‌نویسد که 26درصد از جمعیت این کشور زیر 15سال سن دارند و این وضعیت برخلاف جمعیت سالخورده رو به رشد در میان دیگر کشورهای شرق آسیاست. به‌طور کلی اندونزی با 276میلیون نفر جمعیت، چهارمین کشور بزرگ جهان از نظر جمعیت است و همین جمعیت بزرگ، یک بازار بزرگ را برای سرمایه‌گذاران ایجاد کرده است.
بی طرفی سیاسی: اندونزی همچنین برای چندین دهه بی‌طرفی دیپلماتیک را در صحنه رقابت‌های بین‌المللی حفظ کرده و همین بی‌طرفی ثبات قابل‌قبولی را برای سرمایه‌گذاران هم از چین و هم از کشورهای غربی ایجاد کرده است.
مدیریت صحیح اقتصاد: عامل دیگری که باعث رشد اندونزی می‌شود، مدیریت صحیح اقتصاد کلان این کشور است. سری مولیان ایندراواتی، وزیر دارایی اندونزی مدیرعامل سابق بانک جهانی است. بدهی دولت کم است و در مقابل، ذخایر بانک مرکزی حدود 130میلیارد دلار است. همچنین اقتصاد اندونزی از سال2000 تاکنون به‌طور متوسط سالانه 4.9درصد رشد تجربه کرده که بسیار بالاتر از میانگین جهانی 3.6درصدی است. جوکووی دودو، هفتمین رئیس‌جمهور اندونزی، روی احداث زیرساخت‌ها تأکید بسیاری دارد و از سال2014 که قدرت را در دست دارد، موفق به ساخت 16فرودگاه، 18بندر و 2100کیلومتر جاده شده که بیش از دو و نیم برابر از میزان 821کیلومتری جاده‌ای است که از سال 1978 تا 2014 در این کشور ساخته شده بود. جوکووی همچنین گام مهمی در راستای مقررات‌زدایی برای تشویق سرمایه‌گذاری برداشته تا محدودیت‌ها برای سرمایه‌گذاران را کاهش دهد. روند صدور مجوز برای سرمایه‌گذار خارجی ساده‌تر و برنامه‌های کاربردی آنلاین جایگزین سیستم کاغذی شده است.
چالش‌های پیش پای اقتصاد اندونزی
با وجود همه زمینه‌های مثبتی که برای تبدیل شدن اقتصاد نوظهور اندونزی به یک اقتصاد توسعه یافته وجود دارد، اما همزمان نگرانی‌هایی نیز به چشم می‌خورد. بخش مهمی از چالش درباره آینده اقتصاد اندونزی مرتبط با وضعیت سیاسی و اجتماعی این کشور است. اگرچه فرض در جاکارتا بر این است که جوکووی، به دنبال تمدید ریاست‌جمهوری خود پس از پایان دوره‌اش در سال2024 نیست، اما گمانه‌زنی‌هایی از تمایل جوکووی برای ادامه حضور در قدرت وجود دارد. اکونومیست گزارش داده که رئیس‌جمهور اندونزی به‌دنبال راهی برای انجام این کار است و صحبت از انجام اقداماتی در چارچوب قانون اساسی مانند اعلام وضعیت اضطراری برای جلوگیری از انتخابات مجدد در سال2024 یا مشارکت در قدرت از طریق پست معاونت رئیس‌جمهور بعدی به شکل شریک شدن با یکی از متحدان سیاسی خود در میان است. این وضعیت، آینده سیاسی اندونزی را با چالش روبه‌رو خواهد کرد. حتی اگر جوکووی طبق برنامه از سمت خود کناره‌گیری کند، جانشینان او شاید لزوما مانند او نتوانند اقتصاد را به خوبی مدیریت کنند. این ابهام دومین خطر بزرگ برای چشم‌انداز اقتصادی اندونزی است.
