طلایی نه، تاریخ‌ساز شاید
بعید به‌نظر می‌رسد تیم فعلی، بهترین تیم ملی ادوار فوتبال ایران باشد اما آنها می‌توانند تاریخ‌ساز شوند
«بهترین تیم ملی تاریخ را داریم»؛ این جمله طی 2سال اخیر بارها بر زبان بسیاری از اهالی فوتبال ایران جاری شده است. آخرین نفری هم که از آن استفاده کرد، عبدالله ویسی بود. این سرمربی فوتبال که سابقه قهرمانی در لیگ برتر با استقلال خوزستان را در کارنامه دارد، در زمره انبوه کسانی قرار گرفته است که عقیده دارند تیم فعلی فوتبال ایران را باید «نسل طلایی» به‌شمار آورد. روشن نیست این گزاره از کجا آمده و چطور تا حدی تقویت شده که حتی برخی از بازیکنان تیم هم روی آن اصرار دارند اما مرور اجمالی واقعیت‌های فنی نشان می‌دهد ما بهترین تیم تاریخ را در اختیار نداریم.
مقایسه‌های ناامیدکننده
ساده‌ترین کار دنیا این است که تیم ملی فعلی را از نظر وزن نیروی انسانی با تیم ملی 98 مقایسه کنیم. تیمی که با شکستن طلسم 20ساله و صعود به جام‌جهانی فرانسه به شهرت رسید، از نظر عاطفی همچنان یک مرجع کلاسیک برای هواداران فوتبال در ایران به‌شمار می‌آید و از محبوبیت بسیار بالایی برخوردار است. اگر فرض کنیم زوج خط حمله آن تیم طلایی یعنی علی دایی و خداداد عزیزی با زوج خط حمله تیم فعلی یعنی مهدی طارمی و سردار آزمون هم‌وزن هستند، در سایر پست‌ها شاهد اختلاف سطحی اساسی هستیم. علیرضا بیرانوند «عزیز» است، اما مگر می‌شود او را با احمدرضا عابدزاده مقایسه کرد؟ نادر محمدخانی و محمد خاکپور چه کم از مدافعان میانی امروزی داشتند؟ مهدی مهدوی‌کیا کجا و صادق محرمی یا رامین رضاییان کجا؟ رضا شاهرودی و مرحوم مهرداد میناوند کجا و امید نورافکن یا میلاد محمدی کجا؟ آیا واقعا کریم باقری با سعید عزت‌اللهی قابل قیاس است؟ چنین شرایطی در تیم‌های بعدی هم وجود داشت و مثلا تیمی که به مرحله نهایی جام‌جهانی2006 راه یافت، مملو از لژیونرهایی بود که در لیگ‌های معتبر دنیا بازی می‌کردند. علی کریمی در بایرن‌مونیخ، مهدی مهدوی‌کیا در هامبورگ، فریدون زندی در کایزرس‌لاترن، جواد نکونام در اوساسونا، رحمان رضایی در مسینا و... تعدادی از این لژیونرها بودند. تازه بلافاصله بعد از آن جام هم آندرانیک تیموریان لژیونر شد. خب در برهه فعلی لژیونرهای درخشان ما کدام هستند؟ غیراز مهدی طارمی چه‌کسی را داریم که ستاره بین‌المللی لقب بگیرد؟ بیشتر بازیکنان مهم تیم ملی، در لیگ‌های ایران یا قطر توپ می‌زنند و البته برخی هم در لیگ‌های درجه 2 و 3 اروپا به تناوب روی نیمکت می‌نشینند. نه؛ واقعا این بهترین تیم تاریخ فوتبال ایران نیست.
پس چرا به صعود امیدواریم؟
با وجود همه این وقایع مسلم، جامعه از تیم ملی ایران انتظار صعود از مرحله گروهی جام‌جهانی را دارد و خوش‌بینی‌های زیادی در این مورد به‌وجود آمده است؛ چرا؟ مهم‌ترین دلیلش شاید این باشد که تیم فعلی از تجربه بیشتری برخوردار است. به جرأت می‌توان گفت اگر تیم 98 مثلا سابقه حضور در جام‌جهانی94 را داشت، می‌توانست در فرانسه از گروهش صعود کند. ما آمریکا را بردیم و برابر یوگسلاوی کاملا سزاوار پیروزی بودیم اما تجربه پایین تیم و تغییراتی که در کادرفنی ایجاد شد، همه‌‌چیز را به هم ریخت. تیم فعلی اما برای سومین بار پیاپی است که با یک کادرفنی در جام‌جهانی حضور می‌یابد. کارلوس کی‌روش قبلا با بسیاری از بازیکنان این تیم کار کرده و شناخت متقابلی بین آنها وجود دارد. گروه‌مان هم نسبتا متوازن به‌نظر می‌رسد. در نتیجه بسیاری انتظار صعود دارند. در حقیقت نسل فعلی شاید «طلایی» نباشد، اما تیمی است که فرصت تاریخ‌سازی دارد و نباید آن را از دست بدهد.
خاموشی نورافکن
بازیکنی که پیش‌بینی می‌شد یکی از 5پدیده آسیایی جام‌جهانی باشد، ناباورانه خط خورد
ساعاتی پیش از آنکه فهرست نهایی بازیکنان تیم ملی ایران برای جام‌جهانی2022 قطر اعلام شود، رسانه‌ها از روی غایبان تمرین کلیدی روز یکشنبه به نام تعدادی از نفرات خط خورده دست پیدا کردند. با توجه به اینکه نسبت به تمرینات روزهای قبلی شاهد غیبت محمدرضا اخباری، میلاد سرلک، سامان فلاح و امید نورافکن بودیم، جای تردیدی نماند که این 4نفر جایی در فهرست نهایی تیم ملی نخواهند داشت. از این بین خط خوردن سرلک (مخصوصا با توجه به مصدومیت امید ابراهیمی در پست هافبک دفاعی) و البته امید نورافکن عجیب‌تر بود. با این حال اگر قرار به انتخاب شگفتی بزرگ‌تر باشد، باید از نورافکن یاد کنیم؛ بازیکنی که بعد از جدایی کارلوس کی‌روش از تیم ملی ایران در تمام اردوها حضور یافت و در بسیاری از مسابقات هم در ترکیب اصلی به بازی گرفته شد. نورافکن قابلیت بازی در چند پست را داشت؛ هم دفاع چپ، هم دفاع میانی و هم هافبک دفاعی. از این جهت به‌نظر می‌رسید او می‌تواند عصای دست کارلوس کی‌روش باشد اما سرمربی پرتغالی روی نام این بازیکن خط قرمز کشید.
عجیب آنکه درست 24ساعت پیش از غیبت نورافکن در تمرین تیم ملی، رسانه معتبر ساکرنت از این بازیکن به‌عنوان یکی از 5پدیده احتمالی قاره آسیا در جام‌جهانی یاد کرده بود. در فهرست ساکرنت، کنار نورافکن از اکرم عفیف قطری، فراس البریکان عربستانی، تاکفوسا کوبو ژاپنی و لی کانگ این کره‌ای هم نام برده شده بود. با این حال ستاره سپاهان برخلاف سایر نفرات شانس حضور در قطر را پیدا نکرد. نورافکن 25ساله بسیار امیدوار بود که در جام‌جهانی حتی به‌عنوان بازیکن اصلی به‌کار گرفته شود اما محاسبات او درست از آب در نیامد. این بازیکن نسبتا جوان حتی می‌توانست میانگین سنی تیم ملی را کمی پایین بیاورد که چنین اتفاقی نیز رخ نداد. او را باید یکی از بازندگان بزرگ تغییر کادرفنی تیم ملی دانست، چراکه اگر دراگان اسکوچیچ همچنان در رأس کادرفنی قرار داشت، امید بی‌برو برگرد مسافر دوحه می‌شد.
