گل خانه
تالاب کردخور در استان همدان، از زیستگاه‌های ارزشمند پرندگان مهاجر است
مهمانان آق‌گلی
مجتبی یارزمان
در روزهایی که بین بیرون‌رفتن و در خانه‌ماندن مرددیم، رسیدن به یک انتخاب خوب بسیار سخت است. تکلیف هوای پاییز مشخص است؛ موقعیت‌های آفتابی، ابری، بارانی و شاید برفی را می‌توان در کسری از ساعت تجربه کرد. برای همین است که گشت‌وگذار در پاییز یکی از سخت‌ترین کارهای دنیا محسوب می‌شود. علاوه بر وسایل مرسوم و معمول که برای یک سفر عادی باید همراه داشته باشیم، کلی وسایل متفاوت برای درامان‌ماندن از این شرایط و هوا هم باید به دوش بکشیم تا خدای ناکرده سفرمان تلخ نشود. اما در کنار همه این دل‌مشغولی‌ها، مکان‌هایی هم هستند که ارزش بالایی برای رفتن و دیدن دارند و در نهایت جز یک احساس و خاطرات خوب چیزی از آنها باقی نخواهد ماند؛ مکان‌های بکر در نقاطی بکرتر همراه با زیبایی‌هایی که غیرقابل‌وصف هستند و باید با چشم خودتان ببینید تا پی به آن همه شکوه بی‌مثال ببرید. یکی از این مکان‌ها که همچنان بعد از گذشت هزاران سال از به‌وجودآمدن آن به‌عنوان یک زیستگاه ارزشمند و یکی از منابع طبیعی در استان همدان از آن یاد می‌شود، تالاب کردخور است. در فصل پاییز، این تالاب مهمان پرنده‌های مهاجر فراوانی از سراسر دنیاست که برای کوچ زمستانی به این سرزمین پای می‌گذارند.
درباره تالاب
تالاب کردخور با نام آق‌گلی هم شناخته می‌شود. این مکان طبیعی و جذاب در حد فاصل 2استان مرکزی و همدان جای گرفته و با شهر ملایر تنها 20کیلومتر فاصله دارد. در نزدیکی این تالاب روستایی با نام کردخور وجود دارد که بی‌شک نام تالاب هم از همین روستا گرفته شده است. این تالاب طبیعی قدمتی چند هزار ساله دارد و کارشناسان زمین‌شناسی سابقه آن را به بیش از 40هزار سال قبل نسبت داده‌اند. مکانی که این تالاب در آن قرار دارد، نسبت به کل منطقه پست‌تر است و همین موضوع باعث شده تا به‌عنوان یک منطقه آبگیر، همیشه پرآب باشد. البته تالاب کردخور یا آق‌گلی را یک تالاب فصلی می‌شناسند و دلیل آن هم همین موضوع آبگیری در فصل‌های پربارش سال است. آق‌گلی از طریق بارش‌هایی که در منطقه صورت می‌گیرد، پرآب می‌شود و همچنین چشمه‌ها و آب‌های موجود روی کوه‌ها و بلندی‌های اطراف هم به سمت این تالاب سرازیر می‌شوند. در کنار همه این آب‌هایی که به سمت کردخور سرازیر می‌شوند، ورود رودخانه قره‌چای به این تالاب را مهم‌ترین منبع تأمین آب آن می‌دانند.
کردخور و مهمان‌هایش
تالاب 600هکتاری آق‌گلی در روزهای سرد سال مهمان‌های ویژه‌ای دارد؛ پرندگان مهاجری که هزاران کیلومتر را طی می‌کنند تا در این زیستگاه ارزشمند روزهای سرد سال را سپری کنند. بیشتر مساحت کردخور معمولا در نیمه‌های تابستان خشک می‌شود و تنها مقدار اندکی از آن باقی می‌ماند. اما با شروع بارش‌ها و سرازیرشدن آب‌های سطحی، به سرعت به زیر آب می‌رود و کم‌کم مهمان‌های آن هم از راه می‌رسند. در این منطقه تاکنون 46گونه از پرندگان مشاهده شده که بیشتر آنها از داخل کشور به سمت این تالاب حرکت می‌کنند. عمده پرندگان مهاجر خارجی که این زیستگاه را برای کوچ خود انتخاب می‌کنند، معمولاً در اوایل بهار مهمان کردخورند. در این تالاب پرندگانی چون اردک مرمری، حواصیل زرد، بوتیمار کوچک، چوب پا، پرستوی دریایی، خوتکا، فلامینگوی بزرگ، کاکایی سرسیاه، اردک بلوطی، چنگر نوک سرخ، مرغ سقا، غاز خاکستری و بسیاری از گونه‌های کمیاب و زیبا مشاهده شده که هرکدام جلوه‌ای خاص به این منطقه بخشیده است.
شکار ممنوع
وجود منابع غنی غذایی و همچنین زیستگاهی امن، پرندگان مهاجر را به این منطقه می‌کشاند و برای جلوگیری از برهم‌خوردن این نظم طبیعی، در این تالاب و اطرافش شکار ممنوع است. منطقه کردخور علاوه بر تالابی که در آن وجود دارد، یک ویژگی ارزشمند دیگر هم دارد: دشت‌ها و دامنه‌های وسیعی که در اطراف آن وجود دارد. وجود مجموع این تنوع محیطی ارزش تالاب را دوچندان کرده و همین باعث شده تا کردخور به‌عنوان یکی دیگر از آثار ملی و طبیعی ایران به ثبت برسد. در تالاب طبیعی و چشم‌نواز کردخور پرندگان با خیالی آسوده مشغول گشت‌وگذار هستند و زیستن انواع گونه‌های متعدد در این منطقه با چشم غیرمسلح هم به راحتی و سهولت قابل دیدن است. علاوه بر همه اینها، تنوع زیست‌محیطی و تالاب و اطراف آن باعث شده تا برخی پرندگان در زمین‌ها و کوه‌های اطراف لانه بسازند و تنها به بستر اصلی آق‌گلی بسنده نکنند.
تفریحات آق‌گلی
این تالاب دو 2فصل جذاب برای تماشا و لذت‌بردن از آن دارد. نخستین فصل جذاب این تالاب بهار است که با آب‌شدن برف کوه‌های اطراف و بارش‌های بهاری آبگیری می‌شود و پرندگان مهاجر از دیگر کشورها به این منطقه مهاجرت می‌کنند و جلوه‌ای متفاوت به آن می‌بخشند. پاییز دومین فصل جذاب در تالاب کردخور است که باران‌های پاییزی به سرعت به پر آب‌شدن آن کمک می‌کنند و دسته‌دسته پرنده‌های مهاجر در اطراف این تالاب فرود می‌آیند. زیبایی‌ها در این دو فصل بسیار چشم‌نواز و محسورکننده است و کمتر گردشگری وجود دارد که با دیدن این تصاویر حیرت‌زده نشود. وجود همین گونه‌های متعدد جانوری و پرنده‌های کمیاب باعث شده تا مهم‌ترین تفریح در کنار کردخور پرنده‌نگری باشد. علاقه‌مندان به طبیعت و خصوصاً دوستداران محیط‌زیست، در فصل پاییز در اطراف این تالاب به وفور به چشم می‌خورند و هر کدام دوربین به‌دست مشغول تماشا و ثبت لحظات کم‌نظیر از این پرندگان زیبا و منحصر به فرد هستند. البته در کنار تماشای پرنده‌ها، تفریحات متعدد دیگر همچون کوهنوردی، برپاکردن کمپ‌های گروهی، بازدید از روستاهای اطراف و نشستن در کنار این محیط جذاب در این فصل از سال در منطقه کردخور بسیار رواج دارد.
گشت‌وگذار در منطقه
اگر علاوه بر گشت‌وگذار در تالاب کردخور تمایل دارید تا با اطراف آن هم بیشتر آشنا شوید، نخستین و بهترین پیشنهاد رفتن به سمت ملایر است. شهرستان ملایر که در فاصله 20کیلومتری از این منطقه قرار دارد، بسیار دیدنی و جذاب است. در اطراف این شهر چندین جاذبه طبیعی و تاریخی وجود دارد که هر کدام به تنهایی می‌تواند یک مقصد جذاب برای سفر باشد. البته منطقه کردخور از نظر گیاهان دارویی هم بسیار شناخته شده است. اگر به جمع‌آوری و کندن این گیاهان از دل طبیعت هم علاقه دارید، بهتر است از بومیان منطقه کمک بگیرید و در کوه‌های اطراف تالاب آق‌گلی برخی از آنها را دست‌چین کنید.
در همینه زمینه :
