یلدا، جشن روشنایى

محمدجواد حق‌شناس/ رئیس کمیسیون فرهنگی شورای شهر تهران:

شهر عرصه حضورِ جامعه شهری ا‌ست، در واقع شهر جایی است که امکان بروز و حضور اجتماعی شهروندانش را بتواند فراهم کند و این وقتی میسر است که حال شهروندان یک شهر خوب باشد و میان عرصه خصوصی و عمومی زندگی‌شان پیوندی برقرار باشد.

حال یک شهر با اضافه‌کردن اجسام و انواع مصنوعات آن هم مُدام هرگز خوب نمی‌شود، نیاز‌های یک شهر از بستر شکل‌گیری و رشد شهر از توجه به این بستر به‌دست می‌آید. آنچه شهر می‌خواهد جدا از بستر‌ش نیست و البته اقتضای زمانه اما باز در نسبت با بسترِ همان شهر است که پاسخ خود را به‌دست می‌آورد. یکی از مهم‌ترین مظاهر پیوند میان شهر و شهروندان و البته بستر فرهنگی شهر برای حالِ خوب شهروندان، آیین‌های شهری هستند.

آیین‌هایی که ریشه در فرهنگ هر سرزمین دارند و در گذر روزگار و بنابر عمق ریشه‌شان خود را به زمانه ما رسانده‌اند، ریشه در همین حالِ خوب دارند، حالِ خوبِ هر سرزمین هم نه، گاه این آیین‌ها خبر از حال خوبی برای زمین هستند؛ و شهری که در پی ایجادِ بستری برای حضور شهروندانش باشد تا میان عرصه خصوصی و عمومی شهروندان پیوند ایجاد کند، بهانه می‌خواهد و آیین‌ها بهانه‌های خوبی هستند و فرقی نمی‌کند که این آیین‌ها ریشه در سوگ جمعی مردم داشته باشد و یا نشان از شادی‌های ملی‌شان باشد. مهم‌ترین ویژگی آیین‌ها این است که کاملا مردم‌وارانه اجرا می‌شوند و به همین دلیل وقتی امکانی برای حضور در بسترِ شهری می‌یابند می‌توانند بر نشاط شهری بیفزایند.

 سوگ‌های‌ماه محرم، آیین‌های ‌ماه رمضان یلدا، نوروز، سیزده‌بدر و... بسیاری از آیین‌های ایرانی، اسلامی از این دست هستند، مدیریت شهری امروز این فرصت یگانه را دارد تا برای حالِ خوبِ شهر بستر و امکانی را بی‌هیچ دخالتی برای شهروندانش فراهم کند تا یلدا به یک آیین شهری بدل شده و میان عرصه خصوصی و عمومی شهروندان پیوندی دوست‌داشتنی برقرار کند. در پرداختن به این مهم است که فضاهای شهری معنا می‌شوند، خاطره جمعی شکل می‌گیرد و شهر از تاریکی در روشنایی قرار می‌گیرد، و مگر نه اینکه یلدا جشنِ روشنایی و نور است.