بلاتکلیفی کرسی ریاست‌جمهوری در لبنان

دوره میشل عون، رئیس‌جمهور لبنان، تا 2روز دیگر یعنی تا 31اکتبر به پایان می‌رسد و در غیاب توافق میان احزاب و گروه‌های مختلف در پارلمان برای تعیین جایگزین رئیس‌جمهور، هیچ چشم‌انداز روشنی از آینده سیاسی این کشور دیده نمی‌شود.
اگر شرایط تا اول نوامبر به شکل فعلی و بدون تعیین رئیس ادامه یابد، لبنانی‌ها به‌احتمال زیاد روز سه‌شنبه را بدون رئیس‌جمهور از خواب بیدار خواهند شد. نامزد موردنظر برای پست ریاست‌جمهوری لبنان باید از میان مسیحیان مارونی معرفی و توسط نمایندگان مجلس برگزیده شود. انتخاب او توسط نمایندگان همه گروه‌ها و اقوام لبنانی صورت می‌گیرد اما هنوز یک اجماع سیاسی بر سر نامزدی خاص وجود ندارد. برای اینکه نامزد ریاست‌جمهوری بتواند در دور اول انتخابات پیروز شود، باید دوسوم رأی مخفی پارلمان، متشکل از 128نماینده را به‌دست آورد. اگر این دوسوم به‌دست نیاید، لبنان بار دیگر با بن بست سیاسی روبه‌رو خواهد شد. تاکنون طی یک ماه گذشته 4 جلسه بی‌نتیجه در پارلمان لبنان برگزار شده و بدبینانه‌ترین چیز این است که لبنان باردیگر با چشم‌انداز خلأ قدرت روبه‌رو شود.

تجربه خلأ قدرت
لینا خطیب، مدیر برنامه خاورمیانه و شمال آفریقا در اندیشکده چتم هاوس به خبرگزاری فرانسه گفته که محتمل‌ترین سناریو پس از پایان دوره عون، خلأ طولانی مدت ریاست‌جمهوری در بیروت است. لبنان از سال 1988تاکنون 3بار خلأ ریاست‌جمهوری را تجربه کرده است و لبنانی‌ها نگرانند که این اتفاق برای بار چهارم بعد از خروج میشل عون از کاخ بعبدا تکرار شود. آخرین خلأ ریاست‌جمهوری لبنان به قبل از انتخاب میشل عون برمی‌گردد. «میشل سلیمان» رئیس‌جمهور سابق این کشور در 25می‌2014کاخ بعبدا را ترک کرد اما تعیین رئیس‌جمهور بعدی، بیش از 2 سال زمان برد، تا آنکه سرانجام پارلمان لبنان در 31اکتبر 2016میشل عون را به‌عنوان رئیس‌جمهور برای یک دوره 6‌ساله انتخاب کرد.
یکی از مهم‌ترین دلایلی که باعث ایجاد بن‌بست سیاسی در تعیین رئیس‌جمهور لبنان شده، ترکیب پارلمان فعلی است. در پارلمان فعلی، هیچ‌یک از احزاب و ائتلاف‌ها اکثریت مطلق را ندارند و همین وضعیت موجب پراکندگی آرایش نمایندگان و عدم‌اجماع میان آنها شده است. براین اساس، انتخاب رئیس‌جمهور منوط به شکل‌گیری ائتلاف سیاسی احزاب مختلف است که هنوز به‌دست نیامده است.

ادامه حیات سیاسی عون 
براساس قانون اساسی لبنان، امکان نامزدی دوباره میشل‌عون 88ساله برای دومین بار پیاپی وجود ندارد و ورود میشل عون به رقابت‌های ریاست‌جمهوری منتفی است. اما عون 88ساله همچنان مصمم است که در میدان سیاسی لبنان فعال باشد. به نوشته وب سایت المانیتور او درنظر دارد که تحرکات سیاسی خود را در قالب حزب متبوعش با عنوان جنبش میهنی آزاد (FPM) پس از ترک ریاست‌جمهوری ادامه دهد.عون به‌مدت 5سال و نیم از 1989ریاست ارتش لبنان را برعهده داشت. او وقتی نامزد ریاست‌جمهوری شد، وعده مبارزه با فساد و تقویت اتحاد داخلی و رونق اقتصادی در کشورش را داد، اما به‌نظر نمی‌رسد که وضعیت اقتصادی امروز لبنان بهتر از زمانی باشد که عون کار خود را آغاز کرد. لبنان در دوره عون تورم 240درصدی را تجربه کرد. اگرچه نرخ تورم اکنون کمی فروکش کرده اما همچنان عدد 162درصد برای تورم، یک فاجعه اقتصادی است.المانیتور در گزارش خود کارنامه کاری عون را با انتقاد بررسی کرده و می‌نویسد: «رئیس‌جمهور فعلی لبنان اغلب به نارضایتی مردم پاسخ درستی نداده و در میان تظاهرات سراسری در سال 2019، او تا آنجا پیش رفت که به لبنانی‌ها گفت اگر از کشوری که به‌سوی جهنم می‌رود، ناراضی هستند، باید مهاجرت کنند.»عون البته در طول زندگی سیاسی خود نشان داده که هرگز توقفی درکارش نیست. او در سال 1990به‌دلیل مخالفت با حضور سوریه در لبنان، ابتدا به سفارت فرانسه و سپس به پاریس گریخت، همه فکر می‌کردند کارش به پایان رسیده است، اما در سال 2005پس از عقب نشینی ارتش سوریه از لبنان دوباره به بیروت بازگشت.براساس گزارش المانیتور، عون یک شخصیت بحث برانگیز در لبنان است که مخالفان بسیار سرسخت و طرفداران دوآتشه و بسیار تندرویی دارد که او را به‌عنوان یک رهبر فساد ناپذیر می‌ستایند. این سیاستمدار کارکشته نشان داده که بسیار عملگرا است و پس از بازگشت به بیروت در سال 2005به مخالفان سابق خود نزدیک شد و در حلقه متحدان حزب‌الله درآمد.عون در دوره مسئولیت خود نشان داده که هراسی از خویشاوندسالاری به نفع نزدیکان خود ندارد. او همواره مدافع تمام قد دامادش، «جبران باسیل» بوده که با وجود انتقادات فراوان از سال 2014تا 2020سکان وزارت خارجه لبنان را در دست داشت. حتی بسیاری باسیل را رئیس‌جمهور در سایه لبنان می‌دانند که تصمیمات عون تحت‌تأثیر او اتخاذ شده است. آنگونه که المانیتور گزارش می‌دهد، عون همچنین تلاش‌های زیادی در دوره ریاست‌جمهوری‌اش انجام داد تا داماد دیگر خود را رئیس ارتش کند و این مسئله باعث شد تا اتهامات خویشاوندسالاری علیه عون تقویت شود.