آرژانتین، کشوری زیبا که با مارادونا و مسی شناخته می‌شود
افسانه ریودلاپلاتا
بهنام سلطانی
وقتی صحبت از کشور آرژانتین به میان می‌آید، خیلی‌ها ناخودآگاه یاد فوتبال و اسطوره‌های فوتبالی مثل دیه‌گو مارادونا یا لیونل مسی می‌افتند. برای همین شاید بخش قابل ملاحظه‌ای از اطلاعات‌مان درباره آرژانتین به شناخت فوتبالیست‌های مشهوری که از این کشور برخاسته‌اند و همه افتخارات ممکن را لمس کرده‌اند خلاصه شود. اما واقعیت ماجرا این است که این کشور زیبای آمریکای‌جنوبی تاریخ پر فراز و نشیب و زیبایی‌های منحصر به‌فردی دارد. تاریخ این کشور با مخاصمات گاه و بیگاه با انگلیسی‌ها گره خورده و همین چند روز قبل بود که برنامه محرمانه انگلیس برای بمباران آرژانتین در جریان جنگ فالکلند منتشر شد. براساس اسناد آرشیو سلطنتی انگلیس، این کشور قصد داشت در جنگ فالکلند که در سال 1982به‌وقوع پیوست، اهدافی را در آرژانتین بمباران کند اما انگلیسی‌ها به‌خاطر ناتوانی در تأمین سوخت بمب‌افکن‌ها نتواستند نقشه‌شان را عملی کنند. اینکه چرا منطقه فالکلند و به‌طور کلی آرژانتین تا این حد برای اروپایی‌ها مهم به‌نظر می‌رسد، یک ریشه تاریخی دارد که خواندنی است.
در جستوجوی نقره
مورخ‌ها و محققان تاریخ آرژانتین بر این باورند که نخستین انسان‌ها در حدود 11هزار سال قبل از میلاد مسیح(ع) در بخش غربی رشته کوه‌های آند زندگی می‌کردند و با گذشت زمان تمدن‌های گوناگونی در این ناحیه شکل گرفته است. زندگی قبیله‌ای تا حدود 2هزار سال قبل در این ناحیه جریان داشته تا اینکه امپراتوری اینکاها به رهبری پاچاکوتک مناطق شمال غربی آرژانتین امروزی را تصرف می‌کند و از همه قبایل به‌خصوص سرخپوست‌ها می‌خواهد یکپارچه و متحد شوند. پس از دعوت امپراتور به اتحاد، مردم این سرزمین ازجمله قبایل سرخپوست زندگی آرامی داشتند؛ تا اینکه اسپانیایی‌ها سر و کله‌شان پیدا شد. مهاجمان اسپانیایی که در سال 1516وارد آرژانتین شدند، سودای ثروتمند شدن داشتند. آنها در جستوجوی گنج بودند اما بعد از تصرف آرژانتین به این نتیجه رسیدند که گنجی در کار نیست و به قول معروف نقره‌داغ شدند. آن موقع به این نقطه از دنیا آرژانتین می‌گفتند؛ که از واژه لاتین argentum به‌معنای نقره گرفته شده است.رؤیای جست‌وجوگران نقره در آرژانتین بر باد رفت اما خبر وجود کوه‌های نقره در این بخش از آمریکای جنوبی کافی بود تا بعد از اسپانیایی‌ها، مهاجرانی از کشورهای دیگر به آرژانتین بیایند. وقتی اثری از کوه‌های نقره یافت نشد، مهاجران زمین‌های کشاورزی را هدف قرار دادند و با کشاورزی در خاک‌های حاصلخیز، ثروتمند شدند.
زادگاه مسی، مارادونا و چه‌گوآرا
آرژانتین یکی از کشورهای عجیب و پر رمز و راز آمریکای جنوبی است و هنوز هم مهاجرهای زیادی برای زندگی به این کشور می‌روند. بین کشورهای آمریکای لاتین، آرژانتین در قرن بیستم پذیرای بیشترین تعداد مهاجر از آمریکای لاتین بوده و الان چیزی حدود 97درصد جمعیت 46میلیون نفری این کشور را اروپایی‌تبارهایی تشکیل می‌دهند که از نوادگان مهاجران ایتالیایی و اسپانیایی هستند. بنابراین آرژانتین را باید مهاجرپذیرترین کشور تاریخ بدانیم و جالب است که روند مهاجرت به این کشور همچنان ادامه دارد اما زبان اسپانیایی غالب است. آرژانتین به لحاظ جغرافیایی به 4منطقه تقسیم می‌شود؛ دشت‌های حاصلخیز پامپا در مرکز، زمین‌های حاصلخیز کشاورزی در فلات، جلگه غنی از نفت پاتاگونیا در نیمه‌جنوبی و رشته کوه‌های پرپیچ و خم آند در امتداد مرز غربی با شیلی که این آخری برای کوهنوردهای حرفه‌ای بهترین نقطه جهان است. آرژانتین را باید زادگاه مشاهیر علمی و فرهنگی و نابغه‌های فوتبال دنیا هم بدانیم. تاکنون 5نفر آرژانتینی جایزه نوبل را در رشته‌های شیمی، پزشکی و صلح برده‌اند و پاپ فرانسیس اول، رهبر کنونی کاتولیک‌های جهان اهل آرژانتین است. رهبر انقلابی‌های کوبا یعنی ارنستو چه‌گوارا هم در آرژانتین متولد شده و مسی و مارادونا هم که دیگر نیازی به معرفی ندارند.
رقیبی برای نیاگارا
یکی از ویژگی‌های آرژانتین این است که مرزهای غربی این کشور به کوه‌های معروف «آند» محدود می‌شود که یکی از زیباترین مناطق کوهستانی جهان به‌شمار می‌آید. اما از کنار بقیه جاذبه‌های طبیعی نمی‌توان بی‌تفاوت عبور کرد. یکی از این جاذبه‌ها که شهرت جهانی دارد «آبشارهای ایگواسو» در پارک ملی آرژانتین است که در سال 1934ساخته شده و یکی از شگفت‌انگیزترین جاذبه‌های طبیعی دنیا به‌حساب می‌آید. آبشارهای ایگواسو بین برزیل و آرژانتین واقع شده و گفته می‌شود آبی که در آنها جریان دارد ۳ برابر آب آبشارهای نیاگاراست. کاسا روسادا یا کاخ صورتی هم یک بنای تاریخی مجلل و محل رسمی اقامت و دفاتر کار رئیس‌جمهور آرژانتین است که گفته می‌شود از سال 1580میلادی پایه‌های بوینوس‌آیرس در آن ساخته شد و توسط مؤسسات سیاسی بسیار مهم احاطه شده است. از فانوس دریایی «آخر دنیا» چه می‌دانید؟ این فانوس دریایی در نوک جنوبی‌ترین منطقه آرژانتین واقع شده و محلی‌ها می‌گویند از سال 1920جلوی ورود آب دریا به منطقه مسکونی را گرفته است. قصر بارولو هم یکی از برجسته‌ترین بناهای تاریخی آرژانتین است و به‌واسطه معماری بی‌نظیرش به‌عنوان نماد آرژانتین شناخته می‌شود.
ماجرای دست خدا
آنچه در تاریخ آرژانتین بسیار پررنگ به‌نظر می‌رسد سلطه 300ساله اسپانیایی‌ها بر این کشور است. در سال 1776نایب‌السلطنه امپراتوری اسپانیا، حکومتی در منطقه ریودلاپلاتا تشکیل داد؛ که قلمرو آن شامل آرژانتین، بولیوی، پاراگوئه و اروگوئه می‌شد و مرکز آن بوینوس‌آیرس، پایتخت کنونی آرژانتین بود. سلطه اسپانیایی ادامه داشت تا اینکه در سال 1816بوینوس‌آیرس و سرزمین‌های اطراف آن اعلام استقلال کردند اما جنگ استقلال در این کشور بالا گرفت و چند دهه بعد یعنی در سال 1853جمهوری آرژانتین رسماً به‌عنوان یکی از کشورهای آمریکای جنوبی به رسمیت شناخته شد؛ که نقطه عطفی در تاریخ این کشور به‌حساب می‌آید. در تاریخ این کشور آمده که همزمان با سلطه اسپانیایی‌ها بر آرژانتین، امپراتوری بریتانیا هم 2بار به ریودلاپلاتا حمله می‌کند که این حملات به تصرف بوینوس‌آیرس و جزایر فالکلند در اقیانوس اطلس منجر می‌شود. ساکنان محلی پایتخت را پس گرفتند اما هرگز کنترل جزایر فالکلند را دوباره به‌دست نیاوردند. البته این پایان ماجرای جنگ 2کشور بر سر جزایر فالکلند نبود چون آرژانتینی‌ها در سال 1982به قصد بیرون راندن انگلیسی‌ها از فالکلند به این جزایر حمله کردند که نیروهای آرژانتینی راحت‌تر از حد تصور شکست خوردند. فالکلند شامل 2 منطقه شرقی و غربی و 776جزیره کوچک‌تر است و روی هم رفته 12هزار کیلومتر مربع وسعت دارد. چرا فالکلند برای 2کشور مهم است؟ چون سرشار از مخازن نفت و گاز است و هرازگاهی خبر کشف میادین نفت و گاز در این نقطه از دنیا شنیده می‌شود. درست است که انگلیسی‌ها بر جزایر فالکلند تسلط دارند اما مردم آرژانتین خودشان را مالک واقعی آن می‌دانند و تعصب عجیبی روی این منطقه دارند. مارادونا وقتی در جریان بازی آرژانتین و انگلیس در نیمه‌نهایی جام‌جهانی 1986با دست توپ را وارد دروازه حریف کرد، برای توصیف این گل از عبارت «دست خدا» استفاده کرد و گفت: این گل کمی با سر و کمی با دست خدا به ثمر رسید.
در همینه زمینه :