5 لیست، یک آرزو

جام‌جهانی از رگ گردن به فوتبال ایران نزدیک‌تر است و حالا همه حرف‌وحدیث‌ها در‌مورد فوتبال، حول محور تیم‌ملی شکل می‌گیرد. در اولین روزهای بعد از انتشار فهرست 24نفره مدنظر کارلوس کی‌روش برای جام‌جهانی2014، واکنش‌های جنجالی به اتفاقات عجیب این لیست موجب شده بود بیشتر از مهره‌های کی‌روش، درمورد بازیکنانی صحبت شود که ناگهان توسط مربی پرتغالی خط خورده‌اند. حالا اما زمان مناسبی برای بررسی دقیق‌تر فهرست و مقایسه فاکتورهای مختلف آن با لیست‌های تیم‌ملی در 4دوره حضور ایران در جام‌های جهانی به‌نظر می‌رسد. صعود از مرحله گروهی، آرزوی همه ترکیب‌هایی بوده که با نام ایران در جام‌جهانی فوتبال حاضر شده‌اند. در جام‌جهانی2018 نیز، این آرزو همچنان برقرار است. 
   لژیونرها؛ از صفر تا 12 
تیمی که حشمت مهاجرانی به جام‌جهانی1978 آرژانتین برد، هیچ لژیونری نداشت. در این فهرست بازیکنانی بودند که قبل یا بعد از جام‌جهانی خارج از ایران به میدان رفتند اما در زمان اعزام تیم به آرژانتین، تک‌تک بازیکن‌های این تیم در باشگاه‌های مختلف ایران توپ می‌زدند. در جام‌جهانی98 اوضاع کمی تغییر کرد. در تیم جلال طالبی، «3‌بازیکن» بوندس‌لیگایی حضور داشتند. دایی و باقری در عضویت آرمینیا بیله‌فلد بودند و خداداد عزیزسی نیز پیراهن باشگاه کلن را بر تن می‌کرد. تیم‌ملی در جام‌جهانی2006 بوندس‌لیگایی‌تر شد. این‌بار در فهرست این تیم، 5بازیکن در لیگ فوتبال آلمان شاغل بودند. مهدوی‌کیا در هامبورگ، زندی در کازیرسلاترن، علی کریمی در بایرن‌مونیخ، وحید هاشمیان و محرم نویدکیا نیز در بوخوم. با توجه به حضور رحمان رضایی در مسینا و جواد نکونام در شارجه، این تیم مجموعا «7لژیونر» داشت. روند صعود تعداد لژیونرهای تیم‌ملی در جام‌جهانی جهانی، در برزیل حفظ شد. تیم کی‌روش با «9بازیکن» شاغل در لیگ‌های خارجی به جام‌جهانی2014 قدم گذاشت. نکو در الکویت، مسعود شجاعی در لاس‌پالماس، جهانبخش در نایمخن، حقیقی در کوویلا، پژمان منتظری در ام‌صلال، رضا قوچان‌نژاد در چارلتون، بیت‌آشور در ونکوور، دژاگه در فولام و دنیل داوری در آینتراخت برانشوایگ لژیونرهای تیم‌ملی بودند. برای اولین‌بار در تاریخ تیم‌ملی، ایران با لژیونرهای دورقمی به این دوره جام‌جهانی ملحق خواهد شد. با توجه به کنارگذاشته‌ شدن اشکان از لیست ناتینگام، لیست فعلی کی‌روش «12 لژیونر» دارد و لژیونرها درست نیمی از  فهرست تیم را تشکیل داده‌اند. پورعلی‌گنجی و مهدی طارمی، تنها لژیونرهای آسیایی این تیم هستند و 11نفر دیگر در یونان، پرتغال، روسیه، بلژیک، سوئد، و هلند حاضر هستند. 
   سهم سرخابی‌ها؛ برانکو علیه قرمز و آبی 
هیچ‌کس مثل برانکو ایوانکوویچ، تیم‌ملی را از مهره‌های پرسپولیس و استقلالی خالی نکرد. او که عقیده زیادی به ستاره‌های فولاد خوزستان داشت، تنها «4‌سرخابی» را با خودش به جام‌جهانی2006 برد. کاظمیان، معدنچی، عنایتی و طالب‌لو در تیم‌ملی حضور داشتند اما مهره‌های مهمی برای مرد کروات نبودند. ایران در اولین حضور در جام‌جهانی در سال1978، «6سرخابی» در اختیار داشت. 4بازیکن از تاج و تنها علی پروین و جواد الله‌وردی از پرسپولیس. قرمزها در لیست تیم‌ملی98 اما تلافی کردند. اینبار تیم ملی با 7سرخپوش و 4آبی‌پوش، «11سرخابی» داشت. ترکیب اصلی تیم را نیز مهره‌های پرسپولیسی تشکیل می‌دادند. تعداد قرمزها و آبی‌ها در تیم کی‌روش برای جام‌جهانی2014 برای اولین و آخرین‌بار به تعادل رسید. این‌بار «8 سرخابی» در تیم حضور داشتند که 4نفرشان پرسپولیسی و 4نفر دیگر استقلالی بودند. در فهرست آخر CQ استقلالی‌ها بیشتر از رقیب سنتی نماینده دارند. از «6سرخابی» این فهرست، 4بازیکن آبی و دو بازیکن قرمز هستند. زمانی این باور وجود داشت که هر وقت پرسپولیس و استقلال قدرتمند باشد، تیم‌ملی نیز در اوج است اما مرور فهرست‌ها نشان می‌دهد دیگر چنین اعتقادی در فوتبال ایران وجود ندارد.
   میانگین سنی؛ «تعادل» تاریخی لیست جدید کی‌روش
لیست 24نفره کارلوس کی‌روش با میانگین سنی «43/26»، سومین ترکیب جوان در جام‌های جهانی و البته سومین ترکیب پیر تیم‌ملی در این تورنمنت محسوب می‌شود! در این لیست پژمان منتظری 34ساله مسن‌ترین و مجید حسینی 21ساله جوان‌ترین بازیکن هستند. جوان‌ترین تیم‌ملی فوتبال در جام‌های جهانی، سال1978 در این تورنمنت به‌میدان رفت. تیمی که میانگین سنی‌اش «3/25» سال بود. ناصر نورایی گارد و علی پروین پرسپولیس، جوان‌ترین و پیرترین بازیکنان این تیم بودند. میانگین سنی تیم‌ملی در جام‌جهانی1998 کمی بیشتر شد و به عدد «98/26» رسید. اینبار ناصر محمدخانی 34ساله در این تیم حضور داشت و البته مهدی مهدوی‌کیا با 20سالن سن جوان‌ترین بازیکن ایرانی تاریخ جام‌جهانی شد. این رکورد هنوز هم در اختیار موشک قرار دارد. در سال2006، ایران با میانگین سنی «5/25» به جام‌جهانی آلمان رفت. علی دایی 37ساله با حضور در این جام، پیرترین ایرانی تاریخ جام‌جهانی لقب گرفت و حسین کعبی، جوان‌ترین مهره تیم برانکو بود. کارلوس کی‌روش در جام‌جهانی2014 از پیرترین ترکیب تاریخ تیم‌ملی در جام‌های جهانی استفاده کرد. تیمی با میانگین سنی «97/27» که جواد نکونام 33ساله و جهانبخش 20ساله را در ترکیب داشت. کاهش یک سال و نیمه فهرست جدید کی‌روش نسبت به فهرست نهایی او در 4سال قبل، نشان از جوانگرایی مرد پرتغالی دارد. 
   میانگین بازی ملی؛ هر بازیکن 27بازی 
نفرات حاضر در فهرست تازه کی‌روش، اساسا بازیکنان پرتجربه‌ای نیستند. در این تیم هر بازیکن به‌صورت میانگین «59/27» بازی ملی در کارنامه دارد. حاج‌صفی با 92بازی رکورددار این فهرست به‌شمار می‌رود و عابدزاده و مجید حسینی، تنها یک مسابقه ملی انجام داده‌اند. 4سال قبل در تیم کی‌روش در جام‌جهانی برزیل به ازای هر بازیکن «18/31» بازی ملی وجود داشت. نکو با 140بازی این آمار را به تنهایی بالا برده بود و دنیل داوری و بختیار رحمانی قبل از جام‌جهانی فقط 4بار پیراهن ایران را پوشیده بودند. در جام‌جهانی2006، میانگین بازی ملی برای هر بازیکن ایران «7/37» مسابقه بود. دایی قبل از این رقابت‌ها 147بازی ملی داشت و این آمار برای طالب‌لو و امیرحسین صادقی عدد یک را نشان می‌داد. در سال98 اما میانگین بازی‌های ملی بازیکنان تیم کم‌تر از همیشه بود. میانگین «6/25» البته به این خاطر رقم خورد که بازیکنانی مثل بهنام سراج، پرویز برومند و علی لطیفی بدون انجام یک بازی رسمی برای تیم‌ملی، ناگهان به جام‌جهانی دعوت شدند.